در حال حاضر، کشور با یک ناترازی جدی در حوزه انرژی مواجه است و کارشناسان این موضوع را بهعنوان بزرگترین چالش رئیس دولت چهاردهم در این زمینه میشناسند.
به گفته آنها، منابع انرژی از جمله برق، گاز و بنزین همگی با بحرانهایی روبهرو شدهاند و برای حل این معضل، نیاز به افزایش تولید و سرمایهگذاریهای جدید وجود دارد، درحالیکه برخی دیگر بر اهمیت اصلاح الگوی مصرف تأکید میکنند.
در این شرایط، دولت چهاردهم اقداماتی را برای بهبود وضعیت موجود در نظر گرفته است؛ از تعطیلی گسترده مدارس و ادارات گرفته تا درخواست برای کاهش دمای 2درجه در منازل.
کارشناسان معتقدند که این مشکلات ناشی از عوامل متعددی از جمله تحریمها، موانع تجارت خارجی، فرسودگی زیرساختها، کسری بودجه و دسترسی نداشتن به سرمایههای خارجی است. این مسائل منجر به کمبود برق در تابستان و گاز در زمستان شده و به نظر میرسد این وضعیت باوجود تحریمها ادامه یابد. همچنین، ضعفهای موجود در سیستم مدیریت انرژی نیز به تشدید این بحران کمک کرده است. کاهش سرمایهگذاری خارجی در ایران به دلیل تحریمها با سرعت بیشتری نسبت به سایر حوزهها در حال وقوع است.
پشت پرده ناترازیها و کمبود انرژی در ایران
در اینباره، یک کارشناس حوزه انرژی در خصوص دلایل پشت پرده ناترازیها و کمبود انرژی در ایران اظهار کرد: چندین عامل مختلف در ایجاد این وضعیت تأثیرگذار بودهاند.
یکی از این عوامل، بالابودن مصرف انرژی است و عامل دیگر این است که ما بهاندازه کافی در زمینه تولید برق، گاز، نفت و... سرمایهگذاری نکردهایم. این کمبود سرمایهگذاری ممکن است به دلیل تحریمها یا محدودیتهای بودجهای باشد. در نتیجه، رشد مصرف با رشد تولید همخوانی نداشته و تولید به میزان کافی نبوده است که این امر منجر به بروز کمبود انرژی شده است.
نرسی قربان در ادامه به خبرآنلاین تأکید کرد: تعطیلیهایی که بهمنظور صرفهجویی در مصرف سوخت و انرژی در سراسر کشور ایجاد شدهاند، در واقع تنها میتوانند بهعنوان یک مسکن موقتی عمل کنند و این روش بههیچوجه پاسخگوی نیازهای سرمایهگذاری و بهینهسازی مصرف نیست. این وضعیت بیشتر شبیه به مصرف قرص آسپرین برای کاهش درد است.
وی اشاره کرد که در دولتهای قبلی، بهویژه در سالهای اخیر، با این مشکل روبهرو بودهایم و بسیاری از کارشناسان نیز این موضوع را پیشبینی کرده بودند. متأسفانه، در اواخر دولت روحانی و همچنین در دولت رئیسی، سرمایهگذاریهای لازم در حوزه انرژی انجام نگرفته است. اگر دولت چهاردهم بخواهد به این مسأله رسیدگی کند، حداقل یک یا 2سال زمان نیاز خواهدبود تا اقدامات ضروری انجام شود.
این کارشناس حوزه انرژی گفت: در صورت رفع تحریمها و امکان فعالیت شرکتهای بینالمللی در ایران، این مشکل سریعتر حل خواهد شد.
اثر قیمتگذاری انرژی موقتی است
وی در ادامه بیان کرد: سرمایهگذاری در حوزه انرژی نیازمند بودجه قابلتوجهی است و باید برای این موضوع ردیف بودجهای مشخص در نظر گرفته شود. این امر هم در زمینه بهینهسازی مصرف و هم در افزایش تولید ضروری است. همچنین، در برخی موارد، حملونقل انرژی نیز با چالشهایی مواجه است.
کارشناس انرژی در پاسخ به این پرسش که تا چه حد قیمتگذاری انرژی میتواند در بهبود ناترازیها مؤثر باشد، گفت: این اقدام نیز موقتی است. زیرا وقتی قیمت یک کالا (مانند سوخت) افزایش مییابد، این موضوع بر سایر اقلام نیز تأثیر میگذارد و در نتیجه منجر به ایجاد تورم و مسائل بعدی میشود.
قربان در پایان گفت: قیمت بنزین و گازوئیل و... در ایران نسبت به سایر کشورهای همسایه پایین است و این موضوع سبب قاچاق آنها میشود. بااینحال، قیمتگذاری یکی از عوامل مؤثر در این زمینه است.