■ معاون عمراني استاندار: بايد تفکرمان را تغيير بدهيم
بايد قبول کنيم که همدان در مسير کلانشهرشدن قرار گرفته و هرروز بزرگتر ميشود و توسعه مييابد. در اين مسير برخي سياستهاي اقتصادي سياسيون بر خواسته قلبي مردم و بسياري از کارشناسان که باغشهر باقي ماندن همدان آرزوي قلبي آنهاست، غالب شده و کلانشهرشدن را در پيش گرفته است.
اينطور بهنظر ميرسد که حاجيبابايي نماينده مردم همدان و فامنين در مجلس شوراي اسلامي از دهه پيش براي کلانشهرشدن تلاش کرده و موضعگيريهاي متعددي را هم بهجان خريده است؛ اما امروز ميبينيم که استاندار، تعدادي از معاونان استاندار و برخي از مديران کل هم با وي همراه شده و به کلانشهرشدن همدان کمک ميکنند، ولي بسياري از کارشناسان هستند که هنوز در برابر اين تغييرات مقاومت ميکنند.
بيش از ده سال است که برخي مسئولان همدان مانند نيکبخت، استاندار وقت نيز براي توسعه استان از طريق تغيير تفکر همدانيها تلاش زيادي کردند، اما با اينحال اغلب مواقع کوتهنظري برخيها را مانع توسعه همدان ميدانستند. پس از تلاشهاي بيوقفه براي تغيير ديدگاه کارشناسان دولتي در راستاي کمک به سرمايهگذار و اجازه فعاليت به آنها، اکنون نيز اين موانع در مواقع زيادي پابرجاست. اما برخيها بيوقفه تلاش کردند و در مسيرهايي گام برداشتند که نياز زيادي به اعمال نفوذ کارشناسان نداشت. آنها کلانشهرشدن همدان را با وجود مخالفتهاي گسترده دنبال کردند و آنطور که پيداست اکنون نقطه عطفي بهوجود آمده و همدان درحال گذر و پوستاندازي است. وقتي 2 سال پيش فرهاد فرزانه معاون فعلي امور عمراني استاندار خبر از بزرگشدن هزار و 500 هکتاري شهر همدان براساس مطالعات طرح جامع را داد مخالفان بسياري را برانگيخت اما اکنون پس از 2 سال استاندار خبر بزرگشدن دوباره 650 هکتاري اين شهر را ميدهد.
فرزانه بهتازگی هم به وقوع تغييراتي در همدان اشاره کرد و به خبرنگار همدانپيام گفت: در دوران انتقال هستيم و کارشناسان بدون مطالعه نبايد در برابر اين تغييرات مقاومت کنند. هر طرحي مخالف و موافق دارد اما هر واکنشي که هست بايد براساس تحقيق و مطالعه باشد تا به يک جمعبندي مناسبي در جهت توسعه استان برسيم.
وي اعتقاد دارد: اگر ميخواهيم شهرمان توسعه بيابد بايد آداب و نگرشهاي کارشناسان هم تغيير کند و فرهنگ اقتصاد را تغيير بدهيم، چون خيلي مواقع ميگوييم شهر ما بزرگ است و بايد بيشتر توسعه بدهيم اما از طرفي هنوز باور قلبي پيدا نکردهايم که ميخواهيم شهرمان توسعه پيدا کند. ابتدا بايد بپذيريم که کلانشهر هستيم سپس بدانيم که براي آن به مقدماتي نياز داريم و اقدام کنيم.
وي در ادامه به يکي از بعدهاي توسعهاي اشاره کرد و گفت: در همدان از زمين استفاده خوبي نميکنيم. شهر را کوچک نگه ميداريم سپس مجبور ميشويم تراکم را بالا ببريم. اين ميشود که قيمت مناطقي مانند استادان تا اين حد بالا ميرود، درصورتيکه اگر چند منطقه مانند استادان ايجاد کنيم قيمت اين منطقه ميشکند و شهر هم از نقاط مختلف توسعه مييابد.
استاندار هم در گفتوگويي در دفتر همدانپيام بر همين نکته اشاره داشت و ميگفت: اگر عرضه زمين براي توليد مسکن محدود شود و فرصت سرمايهگذاري در بخش مسکن ايجاد نکنيم و موانع توليد آن را برنداريم تقاضا بالاتر از عرضه ميشود و قيمت مسکن سرسامآور بالا ميرود.
حاجيبابايي هم بارها بر اين نکته تأکيد کرده که کمربند محکمي دور شهر بستهايم و انتظار داريم قيمت مسکن بالا نرود، درصورتيکه اگر ميخواهيم اقتصاد در همدان شکل بگيرد و شهري فعال و توسعهيافته داشته باشيم بايد به کلانشهرشدن و استفاده از مزاياي آن فکر کنيم.
وقتي که کلانشهرهاي بزرگ دنيا از جمله بمبئي، استانبول، توکيو، پکن و شانگهاي را بررسي ميکنيم متوجه ميشويم که همه اين شهرها در بخشي از اقتصاد به قطبهاي تأثيرگذاري تبديل شدهاند و به دنيا خدمات ميدهند. اغلب آنها توليد ناخالص بالايي دارند، بهطور مثال ده کلانشهر بزرگ جهان که تنها 6/2 درصد جمعیت جهان را به خود اختصاص میدهند بیش از ۲۱ درصد فعالیتهای اقتصادی را در بر میگیرند و ۵۰ منطقه کلانشهری بزرگ که تنها ۷ درصد جمعیت جهان را شامل میشوند نزدیک به ۴۰ درصد فعالیتهای اقتصادی در جهان را به خود اختصاص میدهند. همچنین ۶۰ کلانشهر بالای 5 میلیون نفری جهان که حدود ده درصد جمعیت کل جهان را شامل میشوند بیش از یکسوم فعالیتهای اقتصادی جهان را در خود جای دادهاند که همه این آمارها حاکی از اهمیت اقتصادی و نقش پررنگ کلانشهرها در جهان امروز است.
شايد زندگي در کلانشهرها سختتر از شهرهاي کوچک يا باغشهري چون همدان باشد اما بايد به اين نکته هم توجه کنيم که اقتصاد همدان دچار مشکلاتي است که بايد حل شود. آنقدر که بهاآبادي مشاور پیشین مطالعات طرح جامع پيش از اين در گفتوگويي با همدانپيام بر اين نکته تأکيد داشت که حتما بايد فکري به حال اقتصاد همدان شود؛ زیرا اگر به همين صورت پيش برود زمينهاي اين شهر سرسامآور بالا ميرود. وي بر اين باور بود که اقتصاددانهاي همداني بايد دور هم جمع بشوند و تصميمات جدي و عملي براي استان بگيرند.
از وقتــــي سياستهاي بزرگکردن شهر با شدت پيگيري ميشود شاهد خيل سرمايهگذاراني بودهايم که در بخش زمين، باغويلا و مسکن در همدان سرمايهگذاري کردهاند. اين سياست قيمت مسکن را در همدان با شدت بيشتري بالا برد و همدان را به رتبه یک گراني تبديل کرد و همدانيهايي که خانه ندارند بيش از همه متضرر شدند؛ اما اگر برای توسعه آن براساس چارچوب اقتصادی - سیاسی ملی و حتي بینالمللی برنامهریزی و استراتژي اقتصادي درستي تدوين کنيم، همدان در کلانشهرشدن توفيق پيدا ميکند و اقتصاد يکبعدي آن به چندبعدي تبديل ميشود.
چندي پيش هم در دفتر امور عمراني استانداري اتاق فکري با حضور چند کارشناس در بخشهاي مختلف شهري، تشکيل شد که بنا براين بود تا بهترين ايدهها را براي مديريت شهري بيابند. فرزانه که بهدنبال توسعه شهر از طريق ارتباط صحيح نخبگان و صاحبان ايده با دولتيها است بر اين عقيده است که ابتدا بايد فرهنگ اقتصاد را بهوجود بياوريم و آن را اصلاح کنيم تا کارها از ريشه بهدرستی بنا شود و دوبارهکاري صورت نگيرد.
کلانشهرها چه فقیر و چه غنی، چه در کشورهای رو به توسعه و چه در کشورهای پیشرفته دارای یک تشابه هستند و آن اين است که بیش از درصد جمعیت خود، در تولید ناخالص ملی کشورها نقش دارند. در کشورهایی که میزان شهرنشینی آنها ۳۲ درصد است، شهرها و مناطق کلانشهری ۵۵ درصد GDP را تولید میکنند و در کشورهای با درآمد متوسط با سهم جمعیت شهری ۵۰ درصد کلانشهرها ۷۳ درصد تولید ناخالص ملی را در اختیار دارند. در کشورهای پیشرفته نیز با جمعیت شهرنشین ۷۹ درصد، بالغ بر ۸۵ درصد تولید ناخالص ملی مربوط به کلانشهرها است.
طبق آمار سرشماري سال 95 حدود 52 درصد استان همدان را شهرنشينها تشکيل ميدهند که نسبت به سال 85 با افزايش مواجه بوده است. اکنون نيز با الحاق روستاهايي که به شهر همدان صورت گرفته و تعدادي هم درحال انجام است تعداد جمعيت شهرنشين نسبت به روستايي به مقدار چشمگيري افزايش مييابد.
بنابراين انتظار ميرود که استراتژي اقتصادي درستي براي استان تدوين شود؛ زيرا مدیریت تحولآفرین در کلانشهرها باید قادر باشد چشمانداز اقتصادی گسترده و روشنی را در شرایط ویژه طراحی کند. برای اینکار تمایل مردم به مشارکت بسیار مهم است. مردم و همه ذینفعان باید به مدیریت شهری اعتماد و اعتقاد داشته باشند و از اینکه استراتژی اقتصادی شهر منابع آنها را لحاظ خواهد کرد اطمینانخاطر داشته باشند. در چنین شرایطی مدیریت شهری مطلوبی محقق خواهد شد و یک کلانشهر میتواند در عرصه ملی و جهانی عرضاندام کند.