■ حمايت از توليد داخلي = ايجاد انگيزه براي هنرمند
نهاوند- ميترا عباسي- خبرنگار همدان‌پيام: شهرت هنر ايراني در سطوح بين‌المللي تنها منحصر به چند هنر نيست، كشور ما توانسته است با تنوع در شاخه‌هاي مختلف هنري صنايع دستي در سطح بين‌المللي اصالت هنري خود را به ثبت برساند.
بنابراين لازمه ماندگاري اين شهرت بين‌المللي، احياي همه اين هنرها و موروثي شدن انواع هنر براي نسل‌هاي بعد است كه بي‌شك آن هم مستلزم آموزش از نسلي به نسل ديگر است.
در استان همدان بيش از 150 شاخه هنري وجود دارد كه اگر اين هنرها به نسل‌هاي جديد آموزش داده نشوند و آنها را به فراموشي بسپارند ديري نمي‌پايد كه خوشه‌اي جبران‌نشدني به شناسنامه هنري استان و به تبع كشور وارد مي‌شود. از اين روست كه براي احياي انواع هنر و ماندگاري آنها در شناسنامه هنري استان‌مان نبايد از جايگاه آموزش غافل بمانيم. در اين ميان هنرمنداني هستند كه دغدغه اين فراموشي را احساس مي‌كنند و از هم‌اكنون به فكر ترويج و آموزش شاخه‌هاي هنري براي نسل‌هاي بعد افتاده‌اند. يكي از اين هنرمندان مرضيه درويش، بانوي هنرمند و كارآفرين همداني است كه بيش از 22 سال است در زمينه آموزش هنر «رودوزي سنتي و انواع دوخت‌هاي سنتي» فعاليت مي‌كند.
اين فعال هنري كه هم‌اكنون 48 سال سن دارد، در طول 22 سال فعاليتش در عرصه هنر، رتبه نخست استان و سوم كشوري را در سال 92 در دوخت‌هاي سنتي، مدير نمونه در آموزشگاه‌هاي فني‌وحرفه‌اي، غرفه برتر در نمايشگاه بين‌المللي صنايع دستي تهران و عنوان بانوي كارآفرين استان را در كارنامه هنري خود دارد.
اما مهمترين افتخار اين هنرمند، آموزش 85 نوع دوخت سنتي به هنرجويان همداني است. درويشي مي‌گويد: مجموعاً 115 نوع دوخت سنتي به ثبت رسيده است، از جمله رشتي‌دوزي، پته‌دوزي، تفرشي‌دوزي، گلابتون و... وجود دارد كه تاكنون توانسته‌ايم 85 نوع آن را به هنرجويان آموزش دهيم و البته علت اينكه بقيه دوخت‌ها را آموزش نداده‌ايم نبود نخ‌ها و لوازم مورد نياز بوده است.
اين هنرمند كه در برنامه‌هاي آموزشي صدا و سيما هم فعاليت چشمگيري دارد و سازمان ميراث فرهنگي، فني‌وحرفه‌اي، كميته امداد، هلال‌احمر و... نيز به عنوان مربي آموزشي فعاليت كرده و امسال هم به عنوان يكي از بانوان مطرح كارآفرين استان شناخته شده است؛ تاكنون چند نمايشگاه صنايع دستي در شهرهاي اراك، همدان، سنندج، تهران و... برگزار كرده و به نمايشگاه‌هاي صنايع دستي كشورهاي الجزاير، تونس، ايتاليا، قبرس هم دعوت شده است كه بنا بر اظهار خودش به دليل برخي مشكلات نتوانسته در اين نمايشگاه‌ها حضور پيدا كند.
درويشي مي‌افزايد: اخيراً هم به نمايشگاهي در سنندج دعوت شده‌ام كه به دليل بالا بودن اجاره غرفه كه رقمي بالغ بر 700 هزار تومان است همچنين با هزينه‌هاي حمل‌ونقل، نمي‌توانم در اين نمايشگاه شركت كنم.
اين فعال هنري كه بنا بر گفته خودش تاكنون بيش از 6 هزار نفر را در زمينه انواع رودوزي‌ها آموزش داده است، اكنون در آموزشگاهش براي 50 نفر اشتغالزايي ايجاد كرده است و مي‌گويد ميانگين درآمد كارآموزان و هنرجويان ماهانه حدود 400 هزار تومان است.
وي هدفش را از گرايش به هنر اين گونه تعبير مي‌كند: مي‌خواستم به نوبه خودم سهمي در زنده نگهداشتن و احياي هنر در همدان داشته باشم و هنرم را زمينه اشتغالزايي بانوان همشهري‌ام صرف كنم.
مشكلات ساير هنرمندان
اين هنرمند خواسته‌اش حمايت مسئولان از هنرهاي داخلي و جلوگيري از وارد كردن صنايع دستي كشورهاي ديگر نظير چين است. وي معتقد است: ورود بي‌رويه صنايع دستي و كشورهاي ديگر آن هم با كيفيت پايين و در نتيجه قيمت پايين ترغيب به صنايع دستي مشابه توليد داخل، ناخودآگاه خريدار را به سمت خريد محصولات خارجي ارزان‌تر سوق مي‌دهد كه نتيجه آن هم اين است كه هنر روي دست هنرمند مي‌ماند و قطعاً در نهايت به كاهش انگيزه و رغبت هنرمندان منجر مي‌شود؛ در حالي كه اگر در بازارهاي داخلي ما صرفاً محصولات و صنايع دستي هنرمندان كشورمان به فروش برسد قطعاً، به دليل تقاضاي بيشتر عرضه و توليد صنايع دستي به مراتب بيشتر خواهد شد و زماني هم كه تقاضا و به موازات آن توليد يبشتر شود اشتغالزايي نيز افزايش مي‌يابد و اين خود استفاده بهينه از ظرفيت هنر به عنوان يك منبع اصلي براي اشتغالزايي و درآمد است.
درويشي همچنين مي‌گويد: اگر مسئولان بازارچه‌هاي صنايع دستي و انواع هنرهاي همدان را در شهرهاي مختلف ايجاد كنند هم زمينه‌اي است براي فروش بيشتر و هم اشاعه و گسترش هنر همدان؛ همچنين آنچه مي‌تواند منجر به درآمدزايي و فروش صنايع هنرمندان شود، داير كردن روز بازارهاي صنايع دستي در شهر است. به عنوان مثال يكي از ايام هفته را به بازار روز هنر و صنايع دستي اختصاص دهند كه بي‌شك اينگونه بازارها؛ اولاً در شناساندن انواع هنر مؤثرخواهد بود و هم بسياري از صنايع دستي در اينگونه بازارها به فروش مي‌رسد كه اين همان درآمدزايي است كه همه به نوعي به دنبال آن هستيم. به هر حال هنرمند بايد محلي را داشته باشد تا هنرش را ارائه دهد و چه جايي عام‌تر و فراگيرتر از روز بازار؟!
درويشي همچنين به بحث بيمه هنرمندان هم اشاره‌اي كرد و افزود: متأسفانه بيمه هنرمندان در بسياري از شاخه‌هاي هنري مدتي است حذف شده است كه با توجه به اينكه بيمه به منزله يكي از مؤلفه‌هاي گرايش مردم به هنر بود، بنابراين از مسئولان خواستاريم تلاش كنند بيمه هنرمندان را در تمامي شاخه‌هاي هنري باز هم به جريان بيندازند.
هنرمندان فعال دغدغه قطع شدن بيمه را نداشته باشند
با توجه به اين موارد بايد گفت: يكي از اين مشكلات لغو شدن بيمه برخي هنرمندان است و اينكه اين مسأله موجب كاهش انگيزه در هنرمندان خواهد شد، در اين زمينه عليرضا قاسمي، معاون صنايع دستي استان در اين خصوص اظهار كرد: استان همدان در زمينه بيمه كردن هنرمندان صنايع دستي از جمله استان‌هاي پيشرو در كشور است و از بهمن‌ماه 90 كه بيمه هنرمندان صنايع دستي در استان شكل گرفت تاكنون حدود 8 هزار هنرمند و صنعت‌گر در اين زمينه بيمه شده‌اند اما به هر حال در زمينه بيمه هنرمندان مشكلات تأمين اعتبار وجود داشت كه براي حل اين مسأله و ضايع نشدن حق هنرمندان فعال، گروه‌هاي نظارت در سطح استان تشكيل شده است و فعال بودن هنرمندان را راستي‌آزمايي مي‌كنند كه در اين خصوص به تمامي هنرمنداني كه به صورت فعال در رشته‌هاي هنري صنايع دستي مشغول فعاليت هستند اطمينان خاطر مي‌دهيم كه بيمه هيچ هنرمند و صنعت‌گري تاكنون قطع نشده و قطع نخواهد شد. ضمن اينكه از سال 94 نيز وضعيت بهتري در زمينه بيمه هنرمندان پيشرو خواهيم داشت.
اما خواسته ديگر اكثر هنرمندان استان ايجاد نمايشگاه و بازارهاي روز دائمي به عنوان مكاني براي ارائه و عرضه آثار هنري هنرمندان است كه قاسمي در اين زمينه نيز گفت: پيوسته در فصول مختلف و به مناسبت‌هاي مختلف نمايشگاه‌هايي تاكنون ايجاد شده است ضمن اينكه يكي از حاشيه‌هاي جشنواره زمستاني امسال، ايجاد يك نمايشگاه صنايع دستي براي عرضه آثار هنري هنرمندان است و هنرمندان مطلع باشند كه پنجشنبه و جمعه‌هاي هر هفته در محل معاونت صنايع دستي استان نمايشگاهي برپاست و هنرمندان مي‌توانند آثار هنري خود را براي عرضه به اين مكان بسپارند هرچند به اين گونه اقدامات بسنده نشده است و در حال پيگيري و رايزني هستيم كه با پيگيري‌هاي انجام شده روز بازارهاي هفتگي نيز در همدان ايجاد شود.
و در پايان از ديگر خواسته‌هاي هنرمندان، جلوگيري از واردات صنايع دستي به كشور بود. در اين زمينه هم قاسمي گفت: خوشبختانه تا حدود زيادي با ورود صنايع دستي به داخل كشور برخورد جدي شده و راهكارهاي خاص مثل افزايش تعرفه ماليات صنايع دستي وارداتي اعمال شده است. حتي ورود اين صنايع دستي از راه قانوني تا حد زيادي ممنوع شده است. اما باز هم ما منكر وجود صنايع دستي وارداتي در داخل كشور نيستيم. به هر حال هنرمندان بايد واقف باشند كه به صورت صد درصد نمي‌شود بازارهاي داخلي را عاري از اينگونه صنايع وارداتي كرد، اما كيفيت بالاي آثار هنري توليد شده در داخل كشور يكي از مؤلفه‌هاي گرايش مردم براي خريد صنايع دستي داخلي است و آنچه صنايع دستي ما را محبوب و مطلوب كرده، اصالت و ايراني بودن اين صنايع است و وجود صنايع دستي مشابه و بدون اصالت نمي‌تواند رقيب صنايع دستي توليد شده هنرمندان ما باشد.
اما باز هم به هنرمندان صنايع دستي استان اطمينان‌خاطر مي‌دهيم با طرح‌ها و برنامه‌هايي كه داريم در حال تقويت بيشتر صنايع دستي در استان همدان و آينده روشن‌تري براي هنر در استان هستيم.
