■ چگونه دولت سیزدهم در کنار پایبندی به قانون اقدام راهبردی، مذاکرات را ادامه خواهد داد؟
بهروز محبی نجم آبادی نماینده مجلس، روزگذشته در حاشیه جلسه غیرعلنی مجلس با حسین امیرعبداللهیان وزیر امورخارجه، در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: به اذعان وزیر امورخارجه کشورمان[...] دولت با این ابزار قدرتمند مذاکرات را هفته جاری آغاز می کند.
این روزها باری دیگر صحبت از مذاکرات و رفع تحریمها اینبار با چاشنی دولت سیزدهم در محافل سیاسی رونق گرفته است.
از همان ابتدا که گمانهزنیها از پیروزی حجت الاسلام ابراهیم رئیسی در انتخابات 28خردادماه حکایت میکرد، یکی از محورهای اصلی مورد بحث در محافل سیاسی، ابهام در نوع موضعگیری و نحوه عملکرد دولت رئیسی در رابطه با مذاکرات وین و در کل برجام بوده است.
از یک سو برخی عملکرد و تفکرات دولت سیزدهم را ادامه و همسوی با مجلس یازدهم در یک سال گذشته (از خردادماه 1399 تاکنون) میدانند و احیای برجام را مورد تردید قرارمیدهند. به طور مثال نمایندگان مجلس یازدهم اواخر سال گذشته قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها را تصویب کردند که در آن از الزام رفع تمامی تحریمها صحبت شده بود که به صورت کلی با مفاد مندرج و موردتوافق در برجام متغایر است. در برجام تنها برداشتن تحریمهای مرتبط با برنامه هستهای ایران مدنظر بوده و هیأت مذاکره کننده مجوز مذاکره در ارتباط با تحریمهای مرتبط با موضوعات دیگر مثل حقوق بشر، تروریسم و... را نداشت. این اقدام مجلس یازدهم درحالی است که اکثریت اصولگرایان از ابتدای دولت روحانی تا روزهای پایانی این دولت که با مذاکرات وین همراه شده بود، نسبت به عملکرد دولت یازدهم و دوازدهم در رابطه با مذاکرات و رفع تحریمها و در کل با برجام مخالف بودند. از سوی دیگر برخی بر این باورند، از آنجایی که دولت سیزدهم و مجلس یازدهم از لحاظ تفکر سیاسی همسو هستند، این مسأله موجب کاهش نزاعهای سیاسی-حزبی در میان این 2 قوه شده و همین مسأله رفع تحریمها و به دست آمدن نتیجه مطلوب از مذاکرات را حاصل می کند.
با این حال نسبت به اظهارات دولتمردان دولت سیزدهم، میتوان گفت که مذاکرات و رفع تحریمها با اولویتهای دولت سیزدهم، از محورهای مورد تأکید این دولت به حساب میآید. گفتنی است که در این میان نکته مورد ابهام از قصد و عملکرد دولت سیزدهم، ابعاد مذاکرات است. این مسأله را نیز حتی در میان اظهارات اخیر مقامات دولت سیزدهم نیز نمیتوان تمیز داد. به طور مثال سعید خطیبزاده سخنگوی وزارتامور خارجه دوشنبه گذشته گفت که توافق جدیدی در کار نیست و هدف از مذاکرات این است که همه طرفها به برجام پایبند بمانند و اجرا کنند. با این حال چندی بعد در کنفرانس خبری گفت که همه تحریمها باید لغو و تضمین کافی داده شود.
این مسأله درحالی است که این 2 سخن معرف 2 مسیر کاملاً متفاوت است، 2 مسیری که قرابتی با هم ندارند.
نکته قابل توجه این است که علیرضا سلیمی عضو هیأت رئیسه مجلس روزگذشته به نقل از وزیر امورخارجه کشورمان در جلسه غیرعلنی با نمایندگان، اظهارات مشابهی را مطرح کرد.
او گفت: وزیر امورخارجه درباره مذاکرات هستهای به صراحت اعلام کرد که سیاست جمهوری اسلامی اقدام در برابر اقدام و عمل در برابر عمل است و آمریکاییها باید حسن نیت و صداقت خود را نشان دهند و ایالات متحده حتماً بایستی اقدام جدی قبل از مذاکره را انجام دهند، ضمن اینکه بنای تهران آن است که مذاکره را از زمانی که ترامپ از برجام خارج شد، دنبال کنند نه موارد دیگر را.
این درحالی است که به نقل از این نماینده مجلس، امیرعبداللهیان با تشکر از مجلس به سبب وضع قانون اقدام راهبردی تأکید کرد که ما به قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از حقوق ملت ایران که در مجلس یازدهم به تصویب رسیده است عمل میکنیم. البته گفتنی است که دولت سیزدهم، موظف به اجرای قوانین وضع شده از جمله اقدام راهبردی است. در سفر گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی هستهای به ایران و توافقات به دست آمده میان ایران و آژانس، شاهد این مسأله بودیم که نمایندگان مجلس یازدهم در کنار دولت ایستاده و ایجاد توافق را برای اسلامی(رئیس سازمان انرژی هستهای ایران) و دولت تسهیل بخشیدند. امیدواریم در روزها و مذاکرات آینده، با همکاری و همفکری میان مجلس و دولت، بهترین نتیجه برای تیم دیپلماسی کشورمان رقم خورد.