آلودگی هوا افزایش شیوع اختلال نقص توجه و بیشفعالی در کودکان را همراه خواهد داشت. یکی از رایجترین اختلالات دوران کودکی، اختلال نقص توجه - بیشفعالی است. این اختلال نخستین بار در سال ۱۸۴۵ توسط پزشک آلمانی به نام هوفمن شناسایی شد و برای تشخیص اختلال نقص توجه - بیشفعالی، نشانهها باید مزمن بوده و پیش از ۷ سالگی و حداقل در 2موقعیت متفاوت مشاهده شود.
اختلال نقص توجه - بیشفعالی اختلال عصبی رشدی است که با 3ویژگی اصلی کاستی توجه، بیشفعالی و تکانشگری توصیف میشود و ۳ تا ۷ درصد از کودکان را درگیر میکند. شیوع آن در مردان ۳ برابر بیشتر از زنان است و این اختلال برای روانشناسان، والدین و معلمان به عنوان معضلی حلنشدنی است.
ویژگیهای اصلی این اختلال ناتوانی در مهار رفتار، نارسایی توجه، ناتوانی یادگیری، پرخاشگری، بیقراری حرکتی و برانگیختگی است و به دلیل تنوع مشکلات این اختلال، امکان آنکه یک نوع درمان به تنهایی بتواند تمام الزامات درمانی این اختلال را پوشش دهد، وجود ندارد.
تلاشهای تبیینی در خصوص علل اختلال نقص توجه - بیشفعالی انجام شده است که عوامل مانند آسیبهای مغزی، بیماریهای عصبی، حساسیت به مواد غذایی و مواد افزودنی به غذا، نداشتن تعادل زیستشیمیایی مغز و متغیرهایی مانند سرب و تنیدگیهای محیطی را شامل میشود.
آلودگی هوا، بهویژه سرب، بر حافظه، توجه، قدرت حل مساله و برنامهریزی، بهویژه در کودکان، تأثیر مستقیمی دارد. سرب یکی از فلزات سمی مهم میباشد که از نظر بهداشت عمومی مورد توجه گسترده سازمان جهانی بهداشت است. از این رو، سازمان جهانی بهداشت سرب را یکی از ۱۰ ماده شیمیایی عمده مورد نگرانی بهداشت عمومی میداند که هیچ سطح ایمنی برای مواجهه انسان با این فلز مشخص نکرده است.
تأثیر سرب بر روی سیستم عصبی مرکزی کودکان به عنوان نگرانکنندهترین اثر شناخته شده این فلز سمی میباشد. به علت حساسیتی که کودکان نسبت به مواجهه با سرب دارند، توجه به این گروه سنی از اهمیت زیادی برخوردار است و در درازمدت خود را نشان خواهد داد که یکی از مهمترین تأثیرات آن بر روی اختلال بیشفعالی، نقص توجه، یادگیری و هوش کودکان است.
انجام اقدامات پیشگیریکننده توسط والدین و مسئولین در رابطه با کنترل عوامل محیطی مانند آلودگی هوا که با فلزات سنگین، بهخصوص سرب، همراه است، میتواند از وقوع عوارض حاصل از این اختلال در کودکان پیشگیری مؤثرتری به عمل آورد.
