به پیشنهاد سازمان ثبت احوال کشور و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، 30 اردیبهشت مصادف با روز ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت از سوی مقام معظم رهبری به‌عنوان روز ملی جمعیت در تقویم رسمی کشور به ثبت رسید.
جمعیت‌شناسی، علم جوانی است که به‌خوبی جای خود را در میان سایر علوم اجتماعی باز کرده است و جزو اساسی‌ترین مباحث مدیریت هر کشور و نظام برنامه‌ریزی محسوب می‌شود.
موضوع جمعیت‌شناسی، تجمعى از افراد انسانى است که در منطقه‌اى معين از روستا، شهر، شهرستان، استان يا کشور به‌طور مستمر و معمولاً به‌شکل مجموعه‌اى از خانوارها زندگى مى‌کنند و با دیگر حوزه‌های علمی به‌ویژه اقتصاد، جغرافیا و جامعه‌شناسی ارتباط نزدیکی دارد.
جمعیت‌شناسی که بیشتر به‌عنوان جمعیت‌شناسی رسمی شناخته می‌شود، شامل جمع‌آوری و تحلیل آماری داده‌ای جمعیتی است.
خانواده به‌عنوان اساسی‌ترین رکن جامعه انسانی دچار تغییر و تحولاتی شده است که چالش تک‌فرزندی یکی از این عوامل تغییرات است، رشد جمعیت نتیجه زاد و ولد، مرگ میر و مهاجرت است، باروری زنان یا باروری جمعیت، عبارت از تعداد فرزندان است که یک زن در طول دوره باروری می‌تواند تولید کند.
مهاجرت از عوامل تأثیرگذار بر جمعیت
یک جامعه‌شناس در گفت‌وگو با خبرنگار همدان پیام در این‌باره اظهار کرد: شهر همدان به‌دلیل جمعیت شناختی، شهری است که هرساله رو به کهن‌سالی می‌رود و طبق آمارهای به‌دست آمده در چند سال اخیر، شهری است که میزان افراد بازنشسته و افراد سالمند رو به افزایش است و با توجه به اینکه مهاجرت از عوامل تأثیرگذار بر جمعیت است، استان همدان یک شهر مهاجرت‌فرست است، در اين پژوهش به‌منظور شناسايي زمينه‌هاي مهاجرفرستي شهر قيدار، متغيرها و شاخص‌هایي شناسايي و مورد ارزيابي قرار گرفته‌اند، بیشتر جوانان این شهر به‌دلیل ادامه تحصیل، یافتن شغل مناسب و... به شهرهای دیگر و یا به شهرهای بزرگ‌تر مهاجرت می‌کنند و در همان شهر ساکن می‌شوند.
تأثیر نرخ موالید بر میزان رشد جمعیت و باروری
حسین رضایی در ادامه گفت: با توجه به توضیحاتی که ذکر شد، همدان به‌عنوان یک شهر مهاجرت‌فرست است، نرخ موالید در همدان میانگین حدود 2/2 تا 4/2 است که نمی‌توان به‌عنوان یک شاخص موالید درنظر گرفت و به‌همین دلیل در سطح کشور از لحاظ میزان موالید جزو پایین‌ترین سطح است و قابل ذکر است که استان همدان ازنظر ازدیاد نسل هم جزو رده‌های پایین جدول محسوب می‌شود.
وی با اشاره به نرخ باروری در همدان نیز بیان کرد: در این شهر ممکن است سیاست‌هایی از جمله مشکلات اقتصادی، بیکاری، درآمد ناکافی و همچنین بالا رفتن سن ازدواج به‌عنوان فاکتور مهم برای پایین آوردن میزان زاد و ولد به‌شمار آید که کاهش این‌ها منوط به مشوق‌های بلندمدت از سمت سران دولت است.
رضایی با اشاره به اینکه تک‌فرزندی یکی از چالش‌های مهم و آسیب‌زننده به جامعه و به‌ویژه خانوادهها است، گفت: درصورت ادامه این روند در جامعه، شاهد بروز ناهنجارهای روحی و روانی، اجتماعی، تربیتی، امنیتی، اخلاقی و اقتصادی خواهیم بود که پدیده تک‌فرزندی جزو همین محسوب می‌شود. مسائل فرهنگی در این قضیه نقش به‌سزایی دارد و خانوادهها از خانواده‌های گسترده به خانواده‌های محدودتر مانند زن‌وشوهری و یا تک‌فرزندی تبدیل شده‌اند که اگر دولت در این‌باره برای رفع این‌گونه مسائل آسیب‌پذیر به‌ویژه در زمینه اقتصادی و مشاغل تضمینی بدهد.
این جامعه‌شناس عنوان کرد: با توجه به هرم سنی، در افرادی که متولدین دهه 60 هستند، تجرد قطعی دیده شده است، یعنی افرادی که تا پایان عمر ازدواج نمی‌کنند و در این‌صورت صاحب فرزندی هم نخواهند شد.
در متولدان دهه 70، به‌شدت سونامی طلاق دیده می‌شود. زوج‌هایی که هنوز چند ماه از زندگی مشترک زناشویی آن‌ها نگذشته است، تصمیم به جدایی می‌‌گیرند و همچنین در افرادی که متولد دهه 80 هستند، پدیده کودک‌همسری رواج دارد که یک بحران جدی در جامعه‌شناسی شناخته شده است و به‌دلیل ناآگاهی کافی در زمینه ازدواج و باروری، با مشکلات جدی روبه‌رو خواهند شد که هرکدام آثار زیان‌باری بر جامعه خواهد گذاشت.
مدیرکل ثبت احوال استان همدان نیز در این‌باره گفت: با توجه به شرایطی که در جامعه وجود دارد، برخلاف توصیه‌هایی که می‌شود، نرخ رشد جمعیت استان همدان وضعیت مطلوبی ندارد و در سال‌های آتی با بحران جمعیت روبه‌رو می‌شویم.
اسد حسن‌زاده افزود: میزان فرزندآوری در استان همدان خیلی پایین‌‌آمده است و کاهش نیروی مولد بر بسیاری از چیز‌های دیگر هم می‌تواند تأثیرگذار باشد، هم مردم و هم مسئولان در این زمینه باید برنامه‌های منسجمی را درنظر داشته باشند که مسائل مربوط به کاهش سن ازدواج و میزان باروری را جدی بگیرند، در غیر این‌صورت با شرایطی که پیش‌رو داریم با یک بحران نیروی مولد روبه‌رو خواهیم شد.
