نگاهی اجمالی به وضعیت فارغالتحصیلان دانشگاهی چند سال گذشته و همچنین آنالیز دادههای اینترنتی مانند میزان جستوجوی کلماتی پیرامون مهاجرت تحصیلی و کاری، گویای این واقعیت خواهد بود که روزبهروز بر تعداد جوانان تحصیلکرده جویای مهاجرت افزوده میشود. بهراستی چه عواملی موجب میشود با وجود مشکلات عدیده مهاجرت و شروع دوباره زندگی در یک کشور، بهدنبال رهاکردن خانه و خانواده باشند. اینکه مهاجرت چیست و باید آن را چگونه تعریف کنیم، تفاسیر مختلفی میتوان ارائه کرد، اما امکان دارد دولتمردان علاقهمند به تعریفی باشند که آمار را کمتر جلوه دهند، یا اینکه صرفنظر از اینکه نگاه ما به دادهها به چه تفسیری ختم شود، ممکن است سیاستگذار تفسیری از آنها داشته باشد که با قضاوت بقیه متفاوت باشد و این موجب میشود که یک شکاف عمیق میان باور عمومی و نهادی درباره یک مسأله ایجاد شود.
موج جدید مهاجرت، ایده میل به پیشرفت را خیلی تقویت کرده است. یعنی یکیاز دلایلی که در سالهای گذشته موجب مهاجرت شده، میل به پیشرفت است. باید دقت کنیم که مسأله فعلی ما در زمینه مهاجرت خیلی ابعاد اقتصادی ندارد. شاید تمام کسانی که اکنون تمایل بیشتری به مهاجرت پیدا کردهاند، از نظر اقتصادی مخالف گرانشدن بنزین نبودند، یا حتی بسیاری از آنهاد موافق حذف یارانههای انرژی بودند.
با در نظر گرفتن شرایط جاری سیاسی و بینالمللی و توانایی دولت در انجام سرمایهگذاریهای متمرکز بهدلیل تحریمها، اهمیت مشارکت مؤثر مردم در اقتصاد بیشتر روشن شده است. متأسفانه وجود قوانین دستوپاگیر زیاد و نبودن امنیت در فضای کسبوکار موجب مهاجرت و یا متوسل شدن افراد به کارهای دلالی و زودبازده میشود که احتیاجی به ثبات بلندمدت ندارد. از یک زاویه دید گستردهتر، نیاز بسیار جدی و فوری کشور این است که سطح مدیریت اهمیت منطق در تصمیمات اصلی و پیشبینیپذیر بودن جهتگیریهای اصلی کشور را درک کند. تنها راه آن هم توسل به علم در پیشبرد امور و پیشی گرفتن نگاه علمی بر روابط و منافع شخصی و گروهی است. هر مسیری غیر از این موجب سرخوردگی روزافزون طبقات تحصیلکرده جامعه میشود.
