هر ساله پس از برداشت گردو در تویسرکان ملقب به شهر جهانی گردو و در نیمههای پاییز به بعد بسیاری از باغداران اقدام به آتشزدن برگهای درختان خود می کنند، زیرا که معتقدند این کار اقدامی سودمند برای باغ خود و از میان بردن آفات است با این حال کارشناسان باغبانی و مسئولان محیط زیست نظر دیگری دارند.
سوزاندان برگ درختان یک روش قدیمی برای دفع زبالههای باغی در برخی نقاط کشور از جمله در بین باغداران گردو در استان همدان به ویژه تویسرکان محسوب میشود، در کنار این مسأله باغداران معتقدند با این کار آفات درختان از بین میرود و درخت برای سال بعد تقویت و محصول بهتری میدهد.
شهرستان تویسرکان با برخورداری از حدود 8هزار هکتار باغهای گردو و تولید متوسط سالیانه نزدیک به ۲۱هزار تن مغز گردو و با توجه به کیفیت و مرغوبیت و بالا بودن ارزش غذایی این محصول علاوه بر اینکه پایتخت گردوی ایران زمین نام گرفته به صورت رسمی در سازمان خوار و بار جهانی و غذا و کشاورزی ملل متحد(فائو) به ثبت جهانی رسیده است.
برگ سوزان پاییزی، کود درختان گردو و مانع سرمازدگی عدهای از باغداران تویسرکانی معتقدند که آتشزدن و سوزاندن برگهای درختان گردو در اواسط پاییز و پس از گذشت مدتی از اتمام زمان برداشت گردو، به طور طبیعی برگهای سوخته را به نوعی کود طبیعی که برای تقویت خاک باغها مفید و مؤثر است تبدیل میکند.
همچنین باغداران گردوی تویسرکان اظهار میکنند که آتش زدن برگها به نوعی از سرمازدگی درختان در روزهای سرد پاییز تا حد زیادی جلوگیری میکند و مانع از این میشود که محصول باغهای گردو در سال آینده تحت تأثیر سرما افت کیفیت داشته باشند و یا به طور کل از بین بروند.
برخی دیگر از باغداران نیز سوزاندن برگهای درختان گردو را نوعی آفت کش طبیعی قلمداد میکنند که آفتهای احتمالی که ممکن است گریبان درختان گردوی آنها را بگیرد از میان میبرد. همچنین در اظهارات باغداران گردوی شهر جهانی گردو به این نکته نیز بر میخوریم که برگهایی که زیر درختان گردو جمع میشوند در ماههای آینده مانع از آبیاری راحت باغها میشوند و ترجیح بر آن است که سوزانده شوند تا آبیاری باغها بدون مشکل خاصی انجام شود.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان تویسرکان درباره آتش زدن برگ درختان گردو و اینکه آیا این اقدام فایدهای دارد نیز اظهار کرد: ذهنیتی از قبل بین باغداران بوده است که پس از برداشت گردو، برگها و بقایای درخت روی زمین سوزانده میشود اما این مسأله توجیه علمی برای مبارزه با آفات ندارد.
محمد اصغری ادامه داد: اگر در مواردی مسأله بیماری یا آفات خاصی در بین درختان گردو وجود داشته باشد با توصیه فنی کارشناس جهاد کشاورزی نیاز به سوزاندن داشته باشد قابل بررسی است.
وی با بیان اینکه آتشزدن برگها سبب آلودگی محیط زیست میشود، میکروارگانیسم خاک را از بین میبرد و سبب بروز بیماریهای تنفسی بروز میشود، تصریح کرد: هر ساله در پاییز جلساتی با حضور کارشناسان جهاد کشاورزی و محیط زیست در مساجد شهر سرکان و تویسرکان برگزار میشود، تا اطلاعرسانی و آگاهسازی لازم به باغداران انجام شود با این حال باز هم شاهد برگ سوزانی در باغها هستیم.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان تویسرکان تأکید کرد: توصیه این است که باغداران برگهای پس از برداشت گردو از درختان را در گودالی مناسب حفر کنند تا بهصورت کود برگی که حاوی مواد آلی و غذایی است، بتوانند در سال آینده از آن استفاده کنند.
وی یادآور شد: برای جلوگیری از سوزاندن برگها و ایجاد آلودگی باید فرهنگسازی لازم انجام گیرد تا به محیطزیست و شهروندان آسیبی وارد نشود.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست تویسرکان گفت: پدیده آتش زدون و سوزاندن پاییزی برگها در باغها و زمینهای زراعی به طور کامل مضر و خسارتبار است.
کرمعلی گیلانه در گفتوگو با ایرنا افزود: خاک باغها و زمینهای کشاورزی از مجموعهای عناصر طبیعی برخوردارند که برای ادامه حیات مطلوب خاک لازمند و با سوزاندن برگها، این عناصر مفید طبیعی تا حد قابل توجهی تخریب شده و از بین میروند.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست تویسرکان بیان کرد: همچنین سوزاندن برگها با ایجاد دود، آلودگی هوا را به دنبال دارد که مغایر با دستورالعملهای مدیریت پسماندهای کشاورزی و بر اساس ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی خلاف قوانین و مقررات است.
گیلانه با تأکید بر اینکه بهترین راهکار در این زمینه، خودداری از آتش زدن و سوزاندن برگها و اجازه دادن به سیر طبیعی پوسیدن آنها است، اظهار کرد: اگر اجازه دهیم برگها به صورت طبیعی پوسیده شوند، خیلی از عناصر و موادی که زمین برای رویش گیاه به آنها نیاز دارد تأمین و سبب حاصلخیزی خاک میشود.
وی خاطر نشان کرد: در واقع پوسیدن طبیعی برگها به نوعی گیاه خاکی را تولید میکند که برای خاک بسیار مفید است.
مصطفی ربانی، دادستان تویسرکان نیز در این رابطه گفت: آتش زدن و سوزاندن برگ درختان از جمله باغهای گردو در پاییز سبب آلوده شدن هوا و محیط زیست و ایجاد مشکلات تنفسی و بیماریهای قلبی و از این دست موارد برای مردم میشود.
این مسئول قضایی از برخورد با متخلفان این حوزه خبر داد و گفت: حفاظت از سلامت عموم مردم و جلوگیری از آلوده شدن هوا و محیط زیست بر اساس صیانت از حقوق عامه از وظایف ما است و با کسانی که این اقدام آسیبرسان را انجام می دهند برخورد قانونی صورت میگیرد.
با توجه به اینکه فایده سوزاندن برگ درختان گردو از نظر علمی اثبات نشده و با تولید ذرات معلق و دیاکسید و مونوکسیدن کربن آلودگی هوا و محیط زیست بدنبال دارد که سبب تشدید بیماریهای قلبی و تنفسی در بین شهروندان میشود، شایسته است فعالان بخش ترویج جهاد کشاورزی استان همدان همت بیشتری برای از میان بردن این رسم غلط به عمل بیاورند.
همچنین در راستای فرهنگسازی برای جلوگیری از این اقدام و رسم غلط باید رسانههای استان همدان پا پیش بگذارند و نسبت به آگاه سازی باغداران اقدام کنند تا به مرور شاهد از بین رفتن این کار اشتباه باشیم، در کنار این مسأله باید سازوکاری اندیشیده شود تا بقایای درختی یا همان برگها به روشی مناسب جمعآوری یا مورد استفاده قرار بگیرد.
از سویی دیگر با توجه به ارتباط این مسأله با حقوق عامه از دستگاههای ذیربط و دستگاه قضا انتظار میرود پس از اطلاعرسانیهای لازم و اقناعسازی جامعه هدف با افرادی که اصرار به ادامه این کار و تخلف و آلودهسازی محیط زیست و هوا را دارند برخورد قانونی لازم انجام بگیرد.