1- انتخابات شوراها در اين دوره با يك پديده نو در همدان همراه بود و آن ارائه ليستهاي گوناگون و دعوت به راي ليستي از سوي مردم مراجع و كساني بود كه خود را در اين موضوع صاحب حق مي دانستند.
اين پديده به گونه اي در همدان خود را بروز داد كه در اين اواخر برخي مساجد محلات نيز اقدام به ارائه ليست و توصيه به مردم محل براي راي به ليست مورد نظر خود داشتند!
2- بيش از 40 ليست انتخاباتي رسمي در همدان منتشر شد كه اين خود از آشفتگي بازار سياست در همدان حكايت دارد.
زماني گفته مي شد كه دو پادشاه در يك اقليم نگنجند و اكنون به نظر مي رسد دراويش هم به درد پادشاهان گرفتار آمده اند و شهر بين افرادي كه ادعاي نفوذ دارند، تقسيم شده و هر كس با ليستي به دنبال به قدرت رساندن افراد خود در شوراها است.
3- راي ليستي در انتخابات مجلسين سال 94 با اقبال خوبي از سوي مردم مواجه شد و ليست اصولگرايان با 6 داوطلب و ليست اصلاح طلبان با دو داوطلب اصلي و يك داوطلب مستقل كه از وي حمايت كرده بود، كار خود را پايان دادند تا هر 9 نماينده استان از ليست بيرون آمده باشند و حاميان آنها مشخص باشد.
اما اين تجربه خوب در انتخابات شوراها تكرار نشد و به جاي چند ليست، ليستهاي گوناگون ارائه شد تا نتوان بر اساس ليستها در نهايت مقايسه و جمع بندي داشت.
4- مردم همدان زماني راي ليستي نمي دادند و در انتخابات گذشته رويكرد به راي ليستي داشتند. اين اتفاق مباركي است اما بيم آن مي رود كه تعدد ليستها و تعداد بالاي ليستهاي ارائه شده كه همچنان هم ادامه دارد، آنها را به سمت ليست زدگي و بازگشت به شيوه سنتي مشتاق سازد. در اين صورت اين اقدام گامي به عقب خواهد بود و دليل آن حركت نادرست فعالان سياسي در ارائه ليستهاي متعدد خواهد بود.
5- در انتخاباتي كه داوطلبان زيادي دارد و از طرفي فرصت تبليغات آن كم است، بهترين راهكار براي اعتماد مردم به داوطلبان ضمانت آنها توسط تشكل هايي است كه پاي يك ليست را به عنوان حامي ، امضا مي كنند. اين اقدام به منزله پاسخگويي آن تشكل ها، در صورت عمل نكردن وعده ها و اجرا نشدن برنامه ها از سوي داوطلباني است كه در ليست آنها قرار گرفته و اعتماد مردم را توانسته اند كسب كنند. در حالي كه برخي ليستهاي ارائه شده در همدان ، ضمانت هيچ تشكلي را نداشت و تنها از نام هاي ارزشي يا نام هاي شيك براي ارائه برخوردار بود .
6- در دنياي مدرن هر سيستمي كاركرد خود را دارد و اين كاركرد قابل تسري به سيستم هاي ديگر نيست و اگر سيستمي كار خود را رها كرده و بخواهد كار سيستم ديگري را انجام دهد، قطعا كار هر دو سيستم با مشكل مواجه خواهد شد. در انتخابات شوراهاي همدان ورود برخي سيستم ها با كاركردي ديگر به كاركرد سيستم احزاب و تشكل ها و ارائه ليست ، همان آسيب به كاركرد دو سيستم بود.
7- هرچند دو ليست اصلي فعالان سياسي استان در دو جناح و چند ليست شناسنامه دار ديگر، به نظر در ميان ليستهاي بسيار گم شده باشد اما آنانكه بخواهند راي ليستي بدهند بازهم به سراغ ليست هاي با ضمانت و شناسنامه دار خواهند رفت البته در طوفان ليستها در همدان حركت ليستي سخت به نظر مي رسد.
