خانه میرابیان با شماره 33078 وارد فهرست آثار ملی ایران شد. سال گذشته دوربین بهدست راهی تنها بازمانده تاریخ در محله کبابیان شهر همدان شدیم و پس از دیدن ارزش معماری خانه نوشتیم «خانه میرابیان هنوز جان دارد». این تلنگر برای بیان اهمیت خانهای بود که بناهای تاریخی همسایه خود را به بهانه ساخت پارکینگ و ترس از تخریب از دست داده بود.
انعکاس تخریبهای کم و بیش بنا بهمرور زمان د ر رسانه موجب شد این خانه تاریخی در همدان در ماههای اخیر ثبت ملی شود. این خانه تاریخی که قدمت آن به دوره قاجار و پهلوی برمیگردد از آندست خانههایی است که میتواند درصورت تعریف کاربری به بخشی از یک شناسنامه ملی برای همدان تبدیل شود.
خانه میرابیان 2 طبقه و در هر طبقه 6 اتاق دارد که بهصورت اندرونی و بیرونی در دوران قاجار ساخته شده است.
دیماه سال 1396 بود که خبر تخریب خانه شمسیان، اخلاصی و بهرامی در مجاورت خانه میرابیان و در محله کبابیان، دوستداران میراث فرهنگی و فعالان گردشگری را شوکه کرد. این خانهها درحالی تخریب شد که اعتبار مرمت آنها نیز آن روزها تأمین شده بود اما شهرداری در یک تصمیم ضربالاجلی چوب تخریب را به جان آنها کشید و وقتی ویرانه این بناها خبرساز شد که کار از کار گذشته بود.
پس از مدتی تلی خاک از این خانهها به جای ماند و حصاری از دیوارهایی که حکایت از آغاز پروژهای میدهد با عنوان پارکینگسازی بازمانده این اتفاق شد که حالا 16 ماه از قدمت تخریب آن میگذرد .
تخریب این 3 خانه باعث ایجاد یک رانش محسوس در خانه تاریخی همجوار شد که تحت مالکیت خانواده میرابیان است.
خانه میرابیان از آندست میراثهای ماندگاری است که اگر برای حفظ و نگهداری آن سازمان میراث فرهنگی پا پیش نگذارد در آیندهای نهچندان دور به سرنوشت تلخ خانههای خراب شده تبدیل خواهد شد.
خانه میرابیان که قدمت آن ریشه در دوران قاجار و پهلوی اول دارد و میتواند آئینه تمامنمای معماری ایرانی قدیم باشد.
خانه میرابیان، یک بنای تاریخی است که با عبور از دالانی بلند طبقه همسطح و شاهنشین را با پلههایی با معماری خاص به هم گره میزند. خانهای که حالا به لطف ترکهای عمیق روی دیوار و کف خانه، صاحبان خود را هم از سکونت در آن فراری میدهد. خانهای که اگرچه گرد و خاک رخوت روی آن نشسته است اما هنوز جان دارد. خانهای که به لطف نفس حیوانات خانگی و حوض وسط حیاط برای زنده ماندن سالها دست و پا میزد. خانهای که اگر متولیان امر به داد آن نرسیده بودند از دست میرفت.
متراژ این بنا 450 مترمربع است که قدمت ساخت آن به دوران پهلوی اول باز میگردد.
در سالهای متمادی این خانه بهدلیل اهمیت حفظ و نگهداری توسط صاحب آن مرمت شده است ولی در سالهای متمادی بهدلیل اتفاقات پیاپی که موجب آسیب به جدارههای آن شده است دیگر توان اقتصادی هزینه کردن برای آن در دست نبود به همین دلیل برای حفظ حیات آن ورود این خانه به فهرست آثار ملی یک ضرورت شد.
ارزش این بنا بهقدری است که میتوان گفت، هر گوشه و کنار این خانه حرفی از معماری قدیمی و تاریخی ایران میزند خانهای که با حیاط و حوض و معماری خاص راهپلهها حرفهای زیادی برای معماران امروز دارد.
83 خانه با شناسنامه
در شهر همدان تعداد 83 خانه تاریخی ثبتشده وجود دارد که تاریخ اغلب آنها ریشه در دوران قاجار و پهلوی دارد. این خانههای قدیمی و نقش و نگارهای زیبای آن معرف فرهنگ و تمدن غنی مردم ایران بهعنوان اصیلترین میراث گذشتگان این مرز و بوم است. با حفظ و نگهداری خانههای باارزش تاریخی و همچنین امکانسازی مناسب برای بازدید گردشگران خارجی میتوان فرهنگ، آداب و سنن مردم ایران زمین را به دنیا معرفی کرد اما حالا حکایت این خانهها شده است آغاز داستانهای یکی بود و یکی نبود.
اما با وجود ارزش و اهمیت بناهای تاریخی متأسفانه برخی بافتها و خانههای تاریخی مورد غفلت قرار گرفتهاند.
آثار باستانی و بناهای تاریخی هر کشور پیشینه آن کشور به حساب میآیند که دارای ارزش و اهمیت فراوانی هستند و هر شخصی موظف است برای حفظ این تمدن چند هزار ساله تلاش بسیاری انجام دهد. چگونگی حفظ هویت تاریخی در شهرهای مدرن یا شهرهای درحال پیشرفت، دغدغهای است که نهتنها در ایران بلکه در کشورهای دیگر نیز وجود دارد. در تمام شهرهای معاصر که بهسرعت پیشرفت میکنند بیشترین نگرانیها در نگهداری از هستههای تاریخی شهرهاست که باید بتوانیم میان این دو مسأله داشتن شهر مدرن و حفظ بناهای تاریخی تعادل ایجاد کنیم.
