تصویب طرح بررسی برنامه‌های کاندیداهای ریاست جمهوری توسط شورای نگهبان در مجلس؛
تصمیم‌گیری شورای نگهبان به جای مردم در بررسی برنامه کاندیدا‌ها
نویسنده : محمد ترابی
داخلی نمایندگان مجلس شورای اسلامی روز یکشنبه به ادامه بررسی طرح اصلاح قانون انتخابات در صحن علنی مجلس پرداختند.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی ماده ١١ این طرح را به تصویب رساندند که براساس آن ماده ۵۹ قانون به این شرح اصلاح می‌شود که "در راستای بند ۲- ۱۰ سیاست‌های کلی انتخابات مبنی بر شناسایی اولیه توانایی و شایستگی داوطلبان، شورای نگهبان ۳ ماه پیش از صدور دستور شروع انتخابات ریاست جمهوری و در صورت مشخص شدن داوطلبی افراد می‌تواند از آنها دعوت به عمل آورده تا برنامه‌های آنان را بر اساس شرایط موضوع این قانون و شاخص‌های مورد نظر شورای نگهبان موضوع بند ۵- ۱۰ سیاست‌های کلی انتخابات بررسی نماید".
به طور کلی طرح اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری برای رفع ابهام‌زایی برخی از موارد و وضع قوانین دقیق برای جلوگیری از ورود سلایق شخصی در تعیین صلاحیت نامزد‌های انتخاباتی، مورد توجه دولت‌ها و مجالس گذشته تا کنون قرار گرفته است.
بعد از رد صلاحیت‌های دامنه دار شورای نگهبان از کاندیداهای انتخابات اسفند 98، بیش از پیش برای رفع نواقص قانون کنونی انتخابات احساس نیاز شد. در این میان نیز تعدادی از اعضای شورای نگهبان در پاسخ به انتقاد‌ها از عملکرد این شورای، بر لزوم اصلاح قانون انتخابات تاکید کرده‌اند.
با این حال منتقدان و برخی کارشناسان معتقدند که طرح اخیر مجلس نه تنها ابهامات را از موارد مورد انتقاد در قانون انتخابات رفع نمی‌کند، بلکه اختیارات اعضای شورای نگهبان را برای تعیین صلاحیت نامزد‌های انتخاباتی بیشتر خواهد کرد.
از این رو برخی از منتقدان اظهار می‌کنند که برخی از نمایندگان مجلس برای اصلاح قانون مذکور به اشخاص نگاه کرده و بر اساس آن قانون را تغییر می‌دهند، به طوری که نتیجه این قانون باز شدن راه همفکران نمایندگان فعلی مجلس و رد شدن رقبای آنها خواهد بود.
با این حال، گفتنی است که با این مصوبات اخیر عملاً تغییر بزرگی در فرآیند انتخابت رخ نخواهند داد، صرفاً کسانی که تا پیش از این معمولا رد صلاحیت شده‌اند، اکنون با دلایل قانونی بیشتر رد صلاحیت می‌شوند.
شورای نگهبان تا پیش از این تشخیص می‌داد که داوطلبان صلاحیت رئیس جمهور شدن را دارند یا خیر، اما با مصوبه مجلس، شورای نگهبان مجوز خواهد داشت که تشخیص دهد برنامه نامزد‌ها به درد کشور می‌خورد یا خیر؛ این درحالی است که از نظر منطقی این مردم هستند که باید خوب یا بد برنامه‌های کاندیدا‌ها را تشخیص دهند.
در کل فارق انتقاد‌های صورت گرفته به طرح اصلاح قانون انتخابات مجلس و عملکرد شورای نگهبان، باید گفت که مسیر پیش روی مجلس برای تصویب طرح اخیر، خواه ناخواه درست اعضای شورای نگهبان را برای تعیین صلاحیت‌ها بازتر خواهد گذاشت.
از سوی دیگر نبود معیار‌های دقیق و روشن برای بررسی برنامه کاندیداهای انتخاباتی، تعیین صلاحیت‌ها را به سمت سلایق شخصی سوق خواهد داد. این مسئله امری طبیعی است که هر انسان و هر فعال سیاسی به یک طیف و دیدگاه گرایش داشته باشد. از این رو نمی‌توان توقع پذیرش نظرات افراد با دیدگاه‌های مختلف را از مسئولین امر داشت.
باید در نظر داشت که حذف یکی از احزاب اصلی کشور از بدنه قدرت، نتیجه‌ای جزء ایجاد فاصله میان آحاد مردم با بدنه دولت و حکومت نخواهد داشت. چرا که به هر حال هر کدام از دو طیف اصلی در کشور از طرفداران زیادی برخوردار هستند که نمی‌توان آن را نادیده‌گرفت.
