آیا با ایجاد دبیرخانه دائمی شهر دوستدار کودک در همدان میتوان ادعا کرد این شهر از این پس شهر دوستدار کودکان است؟ آیا میتوان به عزم جزم همهجانبه برای دریافت نشان شهر دوستدار کودک در همدان امیدوار بود؟
مگر غیر از این است که همدان با استانداردهای شهر دوستدار کودک بیگانه است؟ این را ما نمیگوییم هر شهروندی که در فضاهای عمومی شهر تردد کند در همان قدمهای ابتدایی به این مهم میرسد. به کدام فضای کودکانه شهر اشاره کنیم که مختص استفاده کودکان طراحی شده است ؟ پارک بادی مجهز ؟ پارک آبی ؟ سینمای کودک ؟ پارک بازی کودک ؟ حملونقل ویژه کودکان؟ پیادهروهای مناسب برای قدمزدن و دویدن کودکان؟
همدان برای تبدیل شدن به شهر دوستدار کودک در ابتدای راه قرار دارد و نیاز است بدنه کارشناسی و ساختاری آن تقویت شود تا در مراحل بعدی سایر اقدامها به سرانجام برسد.
با این حال که هیچ یک از این موارد را نداریم اما خبر میرسد که همدانیها برای دریافت نشان شهر دوستدار کودک از سازمان جهانی یونیسف (صندوق کودکان ملل متحد) دست بهکار شدهاند. آنها امیدوارانه برای پیوستن به جمع 3 هزار شهر دارای این برند جهانی تلاش میکنند.
برای رسیدن به استانداردهای شهر دوستدار کودک برخورداری از امکانات مناسب نظیر پارکها و فضایی برای بازی کودکان با امنیت کافی، وسایل بازی متناسب با مراحل رشد کودکان، محلهای عبور و مرور امن در خیابان، مبلمان شهری مناسب، دسترسی راحت به فضاهای آموزشی رسمی و فوق برنامه، دسترسی به امکانات ورزشی مناسب و ایحاد مراکز ارائه خدمات به کودکان دارای نیازهای ویژه و تواناییهای متفاوت مورد توجه قرار دارد.
اما به واقع شهر دوستدار کودک
کی و کجا شکل گرفت؟
این شهر برای نخستین بار در دهه ۹۰ توسط صندوق حمایت از کودکان یونیسف مطرح شد و بر اساس آخرین آمارهای موجود 3 هزار شهر در ۴۰ کشور جهان به این نشان مهم دست یافتهاند.
در این نشان یونیسف مشارکت و نقش شهروندی کودکان را مبنا قرار داده و محوریت فعالیت شهرهای معرف خود را در چارچوب 3 راهبرد توسعه زندگی پیاده، فعالیت در فضای جمعی شهری و طبیعتگرایی هم برای نقش مشارکتی کودکان تعیین کرده است.
در واقع این سیاست راهبردی در قالب ایجاد حس هویت، امنیت، تعلق مکانی و لذت در کودکان تعریف شده است و شهر را به سوی بستری برای برآوردن نیازهای مختلف کودک و رشد و پرورش همه جانبه او سوق میدهد.
رویش کودکانه در سیمای همدان
شهر دوستدار کودک به دلیل اینکه زیر نظر سازمان ملل و صندوق کودکان ملل متحد (یونیسف) قرار دارد، برنامهمحور، منظم و دارای روند مشخص هستند و برای دریافت نشان باید استانداردها به خوبی لحاظ شود.
تحقق این نشان مهم به راحتی دستیافتنی نیست و دارای یکسری معیارها است و در مرحله ابتدایی داوطلبشدن برای شهر دوستدار کودک ممکن است 4 تا 5 سال به طول انجامد و کشور مورد نظر در صورت اجرای مناسب برنامهها بر روی نقشه یونیسف به رنگ قرمز مشخص میشود.
همچنین برای نامزد شدن در این نشان باید اقدامات اولیه نظیر تدوین برنامه عملیاتی و تشکیل اداره شهر دوستدار کودک انجام شود.
بر این اساس اگر اقدامهای انجام شده شهرهای داوطلب برای پیوستن به شبکه شهرهای دوستدار کودک مورد تأیید و پذیرش یونیسف باشد، این شهر در نقشه یونیسف به رنگ آبی درآمده و به شبکه شهرهای دوستدار کودک میپیوندد.
در کشورمان شهرهایی نظیر اصفهان، شیراز، سمنان، رشت، کرمان، اراک و تبریز اقدامهای ارزندهای انجام دادهاند و در نقشه یونیسف قرار گرفتهاند.
این شهرها اغلب با گرامیداشت هفته کودک، مناسبسازی فضاهای شهری برای کودکان و سایر اقدامات کالبدی، حقوقی، نرم افزاری، فرهنگی و اجتماعی در ردیف شبکه شهرهای دوستدار کودک قرار گرفته اند.
عزم همه جانبه
برای دریافت نشان شهر دوستدار کودک
رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر همدان در این باره گفت: شهر دوستدار کودک حقوق کودکان را در اولویت قرار میدهد و به حرفها و نیازهای آنها از راههای تشکیل پارلمان کودکان شهر و یا نظرسنجی، توجه کرده و در سطح شهر عملیاتی میکند.
رضوان سلماسی افزود: توسعه فضای مناسب کودکان، افزایش ایمنی، ارتقا آسایش و رفاه کودکان در شهر، رفاه مادران باردار یا دارای کودکان زیر ۲ سال برای نظافت و شیردهی، آموزش شهروندان، کارمندان و کودکان درباره حقوق خود از شاخصهای تعریف شده در تحقق این مهم است.
وی بیان کرد: طراحی زمینهای بازی واقع در پارکها در تمامی محلات، مناسبسازی پارکها، ایجاد اتاق مادر و کودک در مناطق 4گانه شهرداری، افزایش مبلمان شهری و آبخوری و همچنین فضاسازی شهری، جدارهها، المانهای متناسب با کودکان با نگاه افزایش خلاقیت و تفکر در این قشر از جمله برنامههای عملیاتی کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورا برای تبدیل شدن همدان به شهر دوستدار کودک است.
سلماسی افزود: همچنین به منظور رسیدن به شهر آزمونه (پایلوت) دوستدار کودک ارائه مستندات مورد نیاز است که در صورت موافقت و سپریشدن روند آن به شیوه مناسب، به عنوان نامزد شهر دوستدار کودک معرفی میشویم.
وی افزود: با اجرایی شدن این مراحل، در نهایت در اجرایی شدن اقدامات لازم نشان شهر دوستدار کودک را از یونیسف دریافت خواهیم کرد که شهر همدان را در سطح بینالمللی و جهانی شناختهتر میکند.
راهاندازی اداره شهر دوستدار کودک
این عضو شورای اسلامی شهر همدان با اشاره به راهاندازی اتاق شهر دوستدار کودک گفت: در همین ارتباط طراحی خانه کودکان در اقصی نقاط شهر و ایجاد اتاق مادر و کودک را مورد توجه قرار دادهایم.
وی افزود: راهاندازی اداره شهر دوستدار کودک نخستین اقدامی است که براساس استانداردهای یونیسف تعریف شده و برنامهریزی برای فعالیتهای این اداره در دست تدوین است.
سلماسی بیان کرد: دبیرخانه دائمی شهر دوستدار کودک نیز در معاونت معماری و شهرسازی شهرداری در حال راهاندازی است و به دنبال دستیابی به شاخصهای مدنظر یونیسف هستیم.
وی یادآور شد: حرکت به سمت ایجاد شهر دوستدار کودک ضروری است و در این راستا پارک دوستدار کودک در همدان ایجاد میشود.
سلماسی با اشاره به اینکه گذر کودک در خیابانهای شهر همدان ایجاد میشود، گفت: امسال در یکی از خیابانهای شهرک مدرس همدان به عنوان آزمون و با مشارکت شورای اجتماعی محله مدرس این طرح اجرایی شد.
سلماسی افزود: ایجاد محیطی مناسب و با نشاط برای بازی کودکان و گذراندن اوقات خود با والدین از اهدف ایجاد گذر کودک است و میتوان از ظرفیتهای فکری و اجرایی تشکلهای مردمی در ساخت پارک دوستدار کودک استفاده کرد.
وی خاطرنشان کرد: همچنین در قالب شورای اجتماعی محلات همدان برنامههای مختص شهر دوستدار کودک تعریف شده و در مرحله اجرایی قرار دارند.
مدیریت شهری همدان
در مدار دوستدار کودک
معاون شهرسازی و معماری شهردار همدان نیز به برگزاری بیش از ۲۰ نشست تخصصی پیرامون طرحهای اجرایی شهر دوستدار کودک اشاره کرد و افزود: به بهرهمندی از تجربه و توان علمی و اجرایی افراد متخصص در حوزه کودک توجه شده است.
امیر فتحیان نسب افزود: طراحی و تجهیز اتاق مادر و کودک در مساحت ۷۰ مترمربع در پارکهای امیرکبیر، نرگس و شکریه، طراحی پارک دوستدار کودک در کوی امیرکبیر به وسعت 8 هزار و ۷۰۰ مترمربع و طراحی و تجهیز خانه بازی مادر و کودک در محدوده کوی شهید مدنی از جمله اقدامهای انجام شده برای تحقق اهداف شهر دوستدار کودک در همدان است.
وی افزود: در ماههای گذشته برگزاری نشستهای تخصصی با حضور اعضای شورای اسلامی شهر، مدیران شهری، استادان دانشگاهی و فعالان حقوق کودک هم در دستور کار قرار گرفت.