۱- در جامعهشناسی و در علل چرایی بروز آسیبهای اجتماعی نظریهای وجود دارد که به تئوری پنجره شکسته مشهور است.
در تبیین این تئوری میگویند، وقتی پنجره ساختمانی شکسته شود و تعویض نشود این احتمال که رهگذرانی به سمت پنجرههای دیگر سنگ پرت کنند، بیشتر میشود.
براساس این تمثیل و تئوری در جامعهای که دفرمه شده و همه چیز در آن به هم خورده است، چیزی در جای خود نیست، کسی درست کار نمیکند، نهادها سر جای خود نیستند و پاسخگویی نیست، احتمال بروز آسیبهای اجتماعی بیشتر است. البته این تنها دلیل بروز آسیبهای اجتماعی نیست.
۲- مقصود فراستخواه، جامعهشناس در برداشت از مفهوم آسیبهای اجتماعی میگوید؛ اگر آسیب اجتماعی را اختلال و بینظمی در نظام رفتاری جامعه تعریف کنیم، هر نوع کژرفتاری است که میتواند به حد حادی برسد، کل نظام اجتماعی را مختل کند، از کار بیندازد و انواع پیامدها را بهدنبال داشته باشد. کژرفتاری میتواند کژرفتاری با خود باشد و یا کژرفتاری با چند نفر؛ بهطور مثال در اندازهای کوچک کژرفتاری با خود و خانواده و همسایه باشد و یا در مقیاسی بزرگ کژرفتاری با جامعه.
۳- افزایش آسیبهای اجتماعی در کشور دلیلی شد تا دیگر توجیهی برای انکار آسیبهای اجتماعی و پنهانکاری نباشد و دولت به ضرورت، مجبور به توجه به این حوزه مهم شود.
با این توجه، مواد مخدر و اعتیاد، حاشیهنشینی، طلاق و خانواده، مفاسد و مناطق بحرانی اولویتهای آسیبهای اجتماعی انتخاب شدند تا امیدها برای اینکه شاید در این حوزهها اقداماتی برای کاهش آسیب انجام شود، افزایش یابد.
۴- سخنان فرماندار همدان در شورای شهر و اعلام اینکه در هر ماه از سال تعداد ۲۲۰ خانوار در حاشیههای شهر همدان ساکن میشوند که با ادامه این روند در سالهای آینده آمار سکونت در حاشیههای شهر، شدت خواهد گرفت، بسیار نگرانکننده است.
این آمار نشان میدهد که حاشیهنشینی در همدان آنچنان که باید مورد توجه نبوده و راهکاری برای پیشگیری از توسعه آن به جز راهکارهایی که به ایجاد حاشیههای جدید منجر میشود، مدنظر نبوده است.
۵- زمانی در همدان توانمندسازی حاشیه شهر از برنامههای اصلی مجریان بود اما با آمار فرماندار، به نظر این توانمندسازی شکل نگرفته و حاشیه شهر همدان با ورودیهای جدید، توان قبلی را هم از دست دادهاند.
ضمن آنکه باید توجه داشت که در کنار حاشیهنشینی، مهاجرت پولداران دیگر شهرها به همدان و خرید خانه و باغ در همدان، آسیبهای بسیاری همچون تغییر فرهنگ و حتی ترکیب قومیتی و مسائل خاص امنیتی و سیاسی را میتواند بهدنبال داشته باشد.
۶- کرونا و تعطیلی برخی مراکز دلیلی شده تا آمار جدیدی از نحوه مدیریت آسیبهای اجتماعی در همدان در دسترس نباشد اما با در نظر گرفتن آمار ورودی حاشیهنشینان به همدان و تئوری پنجره شکسته، وضعیت آسیبهای اجتماعی دیگر هم نباید چندان تعریفی باشد.
در واقع در همدان هنوز آسیبهای اجتماعی جدی گرفته نشده و برنامهای استانی یا توفیقی در اجرای برنامههای کشوری در این حوزه متصور نیست.
۷- توسعه در یک محیط امن با انسانهای توسعهیافته محقق میشود و به همین دلیل کاهش آسیبهای اجتماعی و توجه به انسان بهعنوان محور توسعه برای تسریع توسعه همدان ضروری است.
حاشیهنشینان انسانهای شریفی هستند که باید با عدالت با آنها رفتار و سهم آنها از انقلاب، توسعه و پیشرفت ادا شود و ضرورت این اقدام ابتدا اندکی احساس نگرانی از آینده همدان، حرکت با برنامه برای مهار حاشیهنشینی، تلاش برای توانمندسازی و توزیع عادلانه امکانات با درنظر گرفتن قوانین و تلاش مضاعف برای کاهش آسیبهای اجتماعی بهویژه در 5 اولویت مشخص شده است.