«بازارها چگونه رام میشود؟» این پرسش این روزهای اقتصاد ایران است. از سال ۹۰ تاکنون، 3 بار اقتصاد ایران دچار عدم تعادلهایی شده است که در نهایت موجب شده نرخ دلار این روزها بالای ۲۱ هزار تومان، سکه بالای ده میلیون تومان و طلای ۱۸عیار به بالای یک میلیون تومان صعود کند. بازار مسکن هم با چند برابر شدن قیمتها افسارگسيخته دچار افزايش قيمت شد، بهطوريکه بنابر گزارشهاي ميداني قیمت متوسط هر واحد مسکونی در همدان به حدود 15 میلیون تومان رسیده است. در این میان، در بازار خودرو، پراید را دیگر با قیمتهایی کمتر از ۸۰ میلیون تومان نمیتوان خرید.
این روند سبب شده که این پرسش در ذهن عموم مردم و بسیاری از تحلیلگران قرار بگیرد که بازارها را چگونه میتواند آرام و رام کرد؟ اگرچه در روزهای گذشته عبدالناصر همتی، رئیسکل بانک مرکزی وعده داده که «قیمت دلار پایین میآید و قیمت ۲۴ هزار تومان واقعی نیست.»
تغییر سیاستها به سیاستهای انقباض پوالی
يک کارشناس اقتصادی در اینباره در گفتوگو با خبرآنلاین عنوان کرد: «اقتصاد ایران برای کنترل نوسانات در بازارهای مختلف به یک سلسله سیاستهای انقباض پولی نیاز دارد و باید بتواند در بازارهایی که حداقل مدیریت آن دست دولت است، سودآوری آنها را مدیریت کند.»
سیامک قاسمی افزود: «کسی که وارد بازار بورس میشود، همین که بیشتر از تورم سود کند، یعنی بورس کار خود را کرده و توانسته بخشی از نقدینگی جذب کند و از دارایی افراد در مقابل تورم محافظت کند.»
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: «این درحالی است که وقتی در یک عدم تعادل در یک فصل ۱۴۸ درصد سود در یک بازار میدهید، یعنی 2 عدم تعادل جدی به جامعه نشان میدهید؛ هم در اقتصاد واقعی و هم در اقتصاد بازارهای موازی که دارندگان دارایی تلاش خود را کنند تا عقبافتادگی را جبران کنند.»
قاسمی متذکر شد: «بر این اساس، یک سلسله سیاستهای انقباض پولی، مدیریت حاشیه سود و بهطور مشخص در بازار بورس، بازارها را آرام میکند، ولی ما هنوز رکود را خواهیم داشت.»
وی در پاسخ به این پرسش که چرا زمانی که چشمانداز بازارها چنین دیده میشد، در اردیبهشتماه نرخ سود بانکی ۱۵ درصد شد؟ تصریح کرد: «هدفمند این اتفاق افتاد تا بازار سرمایه رونق پیدا کند.»
این کارشناس اقتصادی گفت: «میگویند ما برای مقابله با رکود چنین کاری را کردهایم، ولی مگر رکود با یک سلسله سیاستهای پولی رفع میشود؟» قاسمی عنوان کرد: «رکود اقتصاد ایران ناشی از تحریم است. مگر در سالهای گذشته در رکود نبودیم. رکود اقتصاد ایران حتی ناشی از کرونا نیست، کرونا، رکود را تشدید کرده است. »
ابزار حفظ دارایی افراد
در این میان، يک تحلیلگر اقتصادی هم تأکید کرد: «بخشی از ریسکهای سیاسی و نیز نا اطمینانیهایی که در حوزه اقتصاد وجود دارد، موجب خواهد شد که دارندگان دارایی به سمت بازارهای مختلف که احتمال سودآوری دارند، بروند و به هر میزان نگرانیها کاهش پیدا کند، وضعیت بازارها آرام خواهد بود.»
مجید سلیمیبروجنی افزود: «عامل مهمی که سبب میشود افراد وارد بازارهای گوناگون شوند، ترس از دست دادن ارزش پولشان است. به همین دلیل تلاش میکنند با وارد شدن به بازارهای گوناگون، ارزش سرمایه خود را حفظ کنند.»
این تحلیلگر اقتصادی پیشنهاد کرد: «در این شرایط، دولت و بانکمرکزی میتواند نسبت اوراقی همچون اوراق مصون از تورم منتشر کند تا بخشی از دغدغه این گروه از افراد را پوشش دهد و در عینحال، این موضوع حجم تقاضا در بازارها را کاهش خواهد داد.»
سلیمیبروجنی متذکر شد: «به عبارتی، سیاستگذار با استفاده از ابزارهای مختلف میتواند مانع از اثرگذاری ریال بر بازارهای دارایی شود.»
