این روزها در هر محافل خانوادگی و دوستانه که وارد میشوید یکی از بحث های داغی که نقل مجلس است، بحث ازدواج جوانان است، برای عدهای چرایی تأخیر در ازدواج و برای عدهای توصیه به امر ازدواج در سنین پایین همواره مطرح بوده است.
آنچه مسلم است این است که با شکاف نسلی که بین دهه شصتیها و دهه هفتادیها رخ داده است، باعث شده این دو دهه نظرات و دیدگاههای متفاوتی نسبت به سنت ازدواج داشته باشند.
از طرفی دهه شصتیهای خجالتی و محجوب که باید خانوادهها برای آنها همسر انتخاب میکردند که بسیاری از آنها از این قافله انتخاب جا ماندند و از طرفی دیگر دهه هفتادیهای متفاوت و پیشتاز را داریم که انتخاب خودشان اولویت است و در سنین پایین حاضر به ازدواج با فرد مورد علاقه خود هستند.
البته گسترش دامنه ارتباطات و دسترسی آسان به وسایل ارتباطات جمعی، ورود انواع شبکههای اجتماعی و باز شدن باب آشناییهای رودررو در محل کار و تحصیل یکی از مهمترین دلایلی است که امروزه جوانان کم سن و سال را به سمت خود کشانده و بعضاً موجب آشنایی و دوستی و نهایتاً ازدواج است،که البته موفقیت نداشتن این سبک ازدواج نیز جای بسی بحث دارد.
اما در این بین آنچه به عنوان یک نظریه کارشناسی مطرح است، این است که آیا اساسا ازدواج در سنین پایین امر صحیحی است یا خیر و آیا میشود برای ازدواج سن و سال تعیین کرد یا نه؟
تحقیقهای آماری موجود از سال 1313 تاکنون نشان میدهد که سن ازدواج دختران و پسران دستخوش تغییراتی شده است، چنانکه طبق ماده 1041 قانون مدنی ایران مصوب سال 1313 سن ازدواج برای دختران 15 سال و برای پسران 18 سال معین شده است که این امر در سالهای متمادی تغییر و به مرور افزایش پیدا کرده است.
پسران به دلیل نداشتن مسکن و موقعیت اشتغال و ادامهتحصیلی که خودشان دارند از ازدواج دوری میکنند و تصمیم میگیرند تا سن 30 سالگی مجرد مانده و بعد در شرایطی کاملاً مناسب ازدواج کنند و دختران نیز به دلیل اینکه احساس میکنند تأهل برای آنها و آینده و پیشرفتشان سد است، کمتر تن به ازدواج میدهند و به بازار کار و اشتغال در بیرون منزل روی آوردهاند که خود دلیلی بر تأخیر در امر ازدواج دختران است.
شاید یک چنین وضعیتی در بین دهه شصتیها به وفور دیده میشود، چنانکه هنوز تعداد زیادی از دختران و پسران دهه شصتی با ورود به سن 30 سال و حتی بیشتر مجرد و بدون همسر هستند، این در حالیست که برخی والدین نگران فرزندانشان و به خصوص دخترانشان هستند چرا که دوست ندارند پس از مرگشان آنها ازدواج کنند و کسی نباشد که در راستای انتخاب همسر و زندگی، آنها را راهنمایی کند.
آیا ازدواج سن مشخصی دارد؟
طبق آمار مربوط به سال 1391 دختران در رده سنی 20 تا 24 سال، بیشترین گروه از همسران را تشکیل میدهند و برای ازدواج مجدد بر اساس آماری در سال 1392، بیشترین ثبت ازدواج دوم برای آقایان مربوط به گروههای سنی 25تا 34 سالگی و بیشترین ثبت ازدواجهای دومِ خانمها مربوط به گروه سنی 20 تا 29 سالگی میباشد این قضیه در بین کارشناسان هم مورد اختلاف است. روانشناسان مختلف دیدگاههای متفاوتی برای تعیین سن ازدواج دارند و بهترین سن برای ازدواج دخترها 23 تا 26 و برای پسرها 27 تا 29 سال است.اما مسألهای که در بین همه کارشناسان مشترک است این است که سن ازدواج، آن زمانی است که فرد به بلوغ کافی رسیده باشد و بتواند مسئولیت بپذیرد که این امر، شاید هیچ ربطی به سن و سال نداشته باشد.
بر اساس این تفکر، میتوان فهمید که ازدواج زمان تعیین شده و ثابتی نمیتواند داشته باشد و سن ازدواج بر اساس نیاز فردی، تربیت خانوادگی، شرایط اجتماعی و خیلی عوامل دیگر تعیین میشود.
سن ارتباط با جنس مخالف به 11 سالگی رسیده است
طبق اعلام نظر محمود گلزاری معاون سابق وزارت ورزش و جوانان، سن ارتباط با جنس مخالف تا 11 سالگی کاهش پیدا کرده است، به طوری که دوستی دختران و پسران با مسائل عاطفی آغاز میشود و سرانجام به روابط جنسی و حتی ارتباط با چند نفر کشیده میشود.
همچنین گلزاری تأکید کرده است که مراد از «ارتباط» الزاماً روابط حاد جنسی نیست و 40 درصد از دختران پیش از ورود به دانشگاه با پسری ارتباط داشتهاند و 20 درصد دیگر قطع ارتباط کردهاند؛ بنابراین 60 درصد آنها ارتباط با جنس مخالف را پیش از سن 18سالگی تجربه کردهاند. همچنین مشخص شده است که حدود 40 درصد این افراد در زمانی ارتباط خود را آغاز کردهاند که سنشان کمتر از 14 سال بوده است؛ یعنی در دوران راهنمایی.
گلزاری همچنین پیش از این اعلام کرده بود که 80 درصد دختران دبیرستانی در ایران با یک پسر دوست هستند و حتی ممکن است ارتباط جنسی هم داشته باشند.
ازدواج زود هنگام احساس سرخوردگی ایجاد میکند
آمار ثبت احوال در سه ماه امسال بیانگر این امر است که 12 هزار و 88 دختر و پسر کمتر از 20 سال ازدواج کردهاند که 9 هزار و 863 زوج کمتر از 15 سال بوده است که به نظر میرسد که با یک آسیب اجتماعی جدیدی مواجه شدهایم، این جملهای است که سمیه حاجی اسماعیلی عضو هیات علمی مرکز تحقیقات زن و خانواده و دکترای مطالعات زنان مطرح میکند.
وی که از مخالفان ازدواج در سنین پایین و زودهنگام است،معتقد است که ازدواج زود هنگام زمانی رخ میدهد که فاصله بلوغ فکری، اجتماعی و سطح آگاهی اجتماعی و بلوغ جنسی زیاد شده باشد، چنانکه ممکن است افراد به بلوغ جنسی رسیده باشند اما به بلوغ فکری و اجتماعی نرسیده باشند که همین امر باعث میشود وقتی ازدواج میکنند احساس ناتوانی و زندگی منجر به طلاق شود،حتی ممکن است دختران به بلوغ جنسی رسیده باشند اما از لحاظ روانی آمادگی برای فرزند آوری و پذیرش این مسئولیت نباشند.او میگوید: هر سنی اقتضائات خود را دارد و جدای از خانواده و هم سن و سالان و جا ماندن از فرصتهای آموزشی و امکان ادامه تحصیل فردی که زیر 15 سال دارد، بچگی میکند و درست نیست، بچه به سن کم وارد عرصه خانوادگی شود.
این کارشناس اضافه میکند: در زمان قدیم زندگیها با اکنون فرق داشت و مادربزرگها و پدربزرگها قدرت انتخاب همسر داشتند اما اکنون بین بلوغ فکری،سطح آگاهی و بلوغ جنسی فاصله افتاده است و بنده با کسی که بلوغ اجتماعی و توانایی مدیریت ندارند،مخالف هستم.
آمار بالای «فرار دختران» برای «ازدواج»
بر اساس آمار، طلاق در ازدواجهای بین 13 تا 18 سال پایین است اما با قانونی که فراکسیون زنان در دست اقدام دارد، مانع ازدواج دختر 17 سالهای که قصد ازدواج دارد، می شویم و این در حالی است که فرار دختران که با سن پایین مایل به ازدواج بودند بسیار بیشترشده است.
مدیر رصد و آمار شورای فرهنگی و اجتماعی زنان و خانواده با استناد به آمارهای موجود گفت: تعداد دخترانی که در شهرستانهای مختلف و در سن پایین ازدواج میکنند، بین دو الی سه نفر هستند و در کل کشور حدود 43 هزار دختر زیر 15 سال ازدواج کردهاند.
فرشته روح افزا مدیر رصد و آمار شورای فرهنگی و اجتماعی زنان و خانواده با اشاره به طرح افزایش سن ازدواج در فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی گفت: علت اینکه چرا این فراکسیون به دنبال تصویب چنین طرحی است، مشخص نیست زیرا در حال حاضر 13 میلیون جوان در سن ازدواج داریم که موفق به ازدواج نشده اند.
وی افزود: در حال حاضر سن ازدواج دختران بالای 24 و سن ازدواج پسران نیز 27 سال است که بیش از پنج میلیون نفر از آنها را دختران و بقیه را پسران تشکیل میدهند.عبدالرضا عزیزی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی نیز در ادامه با اشاره به طرح افزایش سن ازدواج دختران، بیان کرد: متاسفانه سن ازدواج در کشور افزایش پیدا کرده است و به جای اینکه به دنبال کاهش سن ازدواج باشیم، داریم سن ازدواج را بیشتر هم می کنیم.
وی با اشاره به ازدواج زودهنگام در برخی از شهرها گفت: تعداد چنین دخترانی قلیل است و باید قانون نسبت به این افراد تصمیم بگیرد نه اینکه همه جوانان را درگیر چنین موضوعی کند. رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با ابراز مخالفت از ازدواج زود هنگام، بیان کرد: معتقدم زمان طلایی در نسل حاضر برای ازدواج بین 20 الی 25 سال است در حالی که در گذشته کمتر از آن بود و دلیل این موضوع نیز تربیت نکردن درست و صحیح از سوی والدین و محیط اطراف است.