نميدانم چرا همه ما منتظريم يك معجزه شود تا كرهخاكي از شر اين همه «پسماند»، «زباله»، «آشغال» يا هر چه شما اسمش را ميگذاريد، راحت شود و يك نفس آسوده بكشد.
يا نه، شايد فكر ميكنيم زمين خودش بايد آستينهاي همتش را بالا بزند و كاري كند. انگار ما به اين نقطه از توهم رسيدهايم كه ما هركاري ميكنيم، هر جا زبالهاي ميريزيم و هر صحنه زيبايي را كه با كثيفي خراب ميكنيم يكي پشت سرمان ميآيد كه اشتباهات و ريخت و پاش ما را رفع كند.
منظره غمانگيز نايلونهاي رهاشده در ورودیهای شهر، ردپای پسماندهای بیمارستانی در حاشیه شهر و زبالههای همیشه در صحنه که کوچهپسکوچههای همدان را به تسخیر درآورده که حالا عرض اندام در سالنهای سینمایی همدان میکند.
همدان این روزها از سرمایی که در فصل سال به جانش مینشیند چندان گلایهمند نیست، زیرا به نظر میرسد با شروع زمستان تفریحات شهروندان هم تغییر رویه میدهد، به عنوان مثال به جای گشتوگذارهای خیابانی یا تفریحاتی که ختم به شبنشینی در گوشه بلوار ارم میشود در این فصل بازار داغ پاساژگردی و سینمارفتن آنهم در روزهای نیمبهای هفته به راه میشود.
سهشنبههای زمستانی همدان این روزها با حجم گسترده از استقبال مردمی در تماشای فیلمهای کمدی چون مطرب دیگر آنقدر سوزناک و به قول محلیها استخوانسوز به نظر نمیرسد که مردم را خانهنشین کند، بالعکس این روز در میانه هفته با شوری که در بین مردم ایجاد میکند یکی از روزهای پرتردد شهر همدان بهشمار میرود.
اما صحنه نهچندان مطلوب در سالنهای سینما در این ایام عرض اندام زبالهها در کف سالن و آشغالهای خوراکیهای مختلف از جمله تخمه، باقیمانده چیپس و پفک و بطریهای آب است که چنان منظره زشتی را نمایش میدهد که آدمی را به افسوس وا میدارد.
به نظر میرسد برای خیلیها همانقدر که زباله بیارزش است، زباله ریختن هم ارزش و اهمیتی ندارد. دنیا درگیر جنگ، بحران و کمبود منابع است. مشکلات اقتصادی بیداد میکند. حالا این وسط یک بطری نوشیدنی یا پوست میوه چه اهمیتی دارد که کجا رها میشود؟ احتمالاً خیلیها با خودشان همین فکر را میکنند.
بر همین اساس یک فعال حوزه محیطزیست در گفتوگو با همدانپیام گفت: زبالههایی که حالا همه جا به چشم میخورند، که دیدنش طبیعی شده است و راه به اماکن سرپوشیده چون سالنهای ورزشی، سینماها و کلاس درس و مدرسه و دانشگاه باز کردهاند به عبارتی یکی میریزد، دیگری هم از کنارش رد میشود.
سارا زهرهوند در ارتباط با تولید زباله و رهاکردن آن در کف سالنهای نمایش سینماها افزود: تماشاچیان هیجانزده، هنگام ترک جایگاه خود در سالن سینما، اصلاً به خاطر نمیآورند چه حجمی از زباله را پشت سرشان رها کردهاند و جمعکردن بازمانده خوراکی و قوطیهای نوشیدنیها هم وظیفه نظافتچیهای داخل سالن میدانند.
وی با بیان اینکه کار از اینکه به مردم بیاموزند به اندازه بخرید، زباله کمتری تولید کنید یا رأس ساعتی زبالهها را در خیابان بگذارید گذشته است، تأکید کرد: امروزه وضعیت زبالهها در شهر همدان به شکلی است که دیگر باید به شهروندان گفت لطفاً هر جا میرسید آشغال نریزید!
وی به نظریه روانشناسی درباره رهاکردن زباله در محیطهای اجتماعی اشاره کرد و ادامه داد: روانشناسان بر این باورند ریختن زباله بدون توجه به زشت و ناپسند بودن این عمل در جامعه بهویژه محیطهای اجتماعی سرپوشیده چون سینما میتواند به نوعی اعلام اعتراض یا ابراز عصبانیت و خشم باشد اما نمیتوان فرض کرد که این همه زباله در اثر عصبانیت در خیابانها و اماکن عمومی شهر رها شده باشد.
وی تشریح کرد: چندان فرقی نمیکند منشأ و دلیل رفتار شهروندان چه باشد، اگر این رفتار نادرست است برای اصلاح آن باید به استراتژیهایی روی آورد که تلفیقی از اقدامات مؤثر را در بگیرند.
این فعال محیطزیستی عنوان کرد: برای تغییر نگرش و در نهایت اصلاح رفتار شهروندانی که حواسشان به خانه و خودرو و لباسشان هست اما محیط زیست را فراموش میکنند، توجه به 4 مؤلفه آموزش، قوانین و مقررات، اعمال قانون و ابزار و منابع ضروری به نظر میرسد.
زهرهوند بیان کرد: بر اساس شواهد میدانی که در سطح شهر همدان وجود دارد رهاشدگی زبالهها تنها معطوف به محیطهایی چون سینما نمیشود و به تازگی شدت حجم زبالههای تولیدی در سطح شهر بیشتر از تعداد باکسهای جمعآوری زباله به نظر میرسد.
وی با بیان اینکه ناگفته پیداست که عامل مؤثر در ترویج فرهنگ نادرست زباله ریختن، مشاهده زباله در محیط زیست است، اظهار کرد: بیش از 15 درصد از آشغالهایی که در خیابانها یا جادههای و محیطهای عمومی شهر همدان رها میشوند، در اثر مشاهده زبالههای موجود، ریخته شدهاند و این یک ادعای کذب نیست، زیرا با مشاهده گذرا در کوچهپسکوچههای شهر میتوانید درستی این ادعا را به چشم ببینید.
وی همچنین به نقش آموزش در این زمینه اشاره کرد و گفت: آموزش اهمیت محیطزیست و ضرورت محافظت از آن به کودکان، میتواند مؤثرترین روش برای اصلاح رفتار زباله ریختن شهروندان باشد به عبارتی چه کسانی که خود زباله میریزند و چه کسانی که آن را میبینند باید این رفتار را بیاموزند.
در همین راستا معاون خدمات شهری شهرداری همدان معتقد است در تمام نقاط امکان ایجاد باکس زباله نیست و در گفتوگویی با فارس از ایجاد باکسهای زباله زیر سطحی برای نخستین بار در همدان خبر داده است.
وحیدعلی ضمیر تأکید کرد: بخش عمدهای از زبالههای شهری به صورت مکانیزه جمعآوری میشود، در برخی معابر که امکان تردد خودروهای مکانیزه وجود ندارد ماشینآلاتی چون نیسان و خاور زبالهها را جمعآوری میکنند.
وی در ادامه از ایجاد باکسهای زباله زیر سطحی برای نخستین بار در همدان خبر داد و گفت: تا کنون تعدادی باکس زیر سطحی در چند نقطه از سطح شهر مانند خیابان بوعلی نصب شده است.
معاون خدمات شهری شهرداری همدان با اشاره به اینکه این طرح کاملا مکانیزه بوده و شیرآبه زباله و آلودگی قابل کنترل است، تصریح کرد: اجرای این طرح بسیار هزینهبر است اما مدیریت شهری در این مسیر گام برداشته است.