تهدید امنیت زنان در بیرون از منزل و آسیب‌هایی وارده به اقتضای شرایط روحی و جسمی بر آنان، امروزه یکی از دغدغه‌های جدی کارشناسان اجتماعی است و با رویکردهای متفاوت این مسأله را تبیین می‌نمایند.
به گزارش ایرنا، تحلیل‌گران اجتماعی با توجه به آسیب‌های فردی و اجتماعی آزارهای خیابانی و تکثر روزافزون و متنوع آن، ضرورت طرح، بررسی و برنامه‌ریزی در مواجهه با آن را بیان می‌کنند.
ترس و ناامنی، فشارهای روانی، مخدوش شدن شخصیت و کاهش مشـارکت اجتماعی زنـان کمترین پیـامد آزارهای خیـابانی است که جبران آن نیـازمند هزینه‌های مالی و انسانی سنگینی است.
به منظور بررسی علمی و پژوهشی مسأله آزارهای خیابانی، با سیمین کاظمی پزشک و جامعه‌شناس به گفت‌وگو نشستیم تا به سؤالاتی با این مضمون که پیامدهای اجتماعی این آزارها چیست؟ و آیا این آزارها سبب کاهش مشارکت اجتماعی زنان و آشفتگی در روابط اجتماعی می‌شود؟ و اینکه آگاه کردن زنان نسبت به حقوق شهروندی خویش چه میزان در کاهش این مزاحمت‌ها تأثیر دارد؟ پاسخ دهد.
متن این گفت‌وشنود به شرح زیر است:
علت مزاحمت‌های خیابانی که به تعبیر تحلیل گران مسائل جامعه نوعی خشونت علیه زنان است را چگونه تحلیل می‌کنید؟
- مزاحمت خیابانی به عنوان یک رفتار خشن که ماهیت جنسی دارد، در واقع نوعی اعمال قدرت مردانه در حوزه عمومی است که به واسطه خوارانگاری زنان به آنان روا داشته می‌شود. خشونت خیابانی علیه زنان یک رفتار جنسیت زده است که زنان را به خاطر جنسیت شان مستحق تحقیر و بی‌احترامی می‌داند.علاوه بر این، وجود چند عامل در یک جامعه باعث تسهیل یا تشدید مزاحمت جنسی در خیابان می‌شود که از این عوامل می‌توان به فقدان قوانین حمایتی از زنان قربانی، فضای مردانه و ناامن شهری، و نوع رویکرد جامعه به مزاحمت و برخورد با شخص قربانی اشاره کرد.
پیامدهای اجتماعی این آزارها چیست؟ آیا سبب کاهش مشارکت اجتماعی زنان و آشفتگی در روابط اجتماعی می‌شود؟
- مزاحمت خیابانی در واقع صورتی از خشونت است که از طرف مردان غریبه بر زنان اعمال می‌شود. مزاحمت خیابانی با ناامن کردن فضای عمومی مانع دسترسی زنان به این فضا می‌شود و تحرک زنان را محدود می‌کند و از این رو نوعی تقابل با حضور اجتماعی زنان است.
آزار و مزاحمت خیابانی تهدیدی است که همیشه زنان را در اضطراب و ترس نگه می‌دارد و باعث تخریب اعتماد به نفس آنان می‌شود. همچنین باعث می‌شود در بعضی خانواده‌ها، زنان به عنوان موجودات ناتوان و نیازمند مراقبت در نظر گرفته شوند و از تردد آنان به تنهایی ممانعت شود و یا نیازمند همراه شمرده شوند تا مورد مزاحمت قرار نگیرند؛ در واقع چنین نگاهی زنان را از بسیاری فعالیت‌های اجتماعی باز می‌دارد.
آگاه کردن زنان نسبت به حقوق شهروندی خویش چه میزان در کاهش این مزاحمت‌ها تأثیر دارد؟
- زنان حق دارند که از فضای امن برخوردار باشند و بدون هر نوع تهدید و عامل مزاحم بتوانند در حوزه عمومی حضور داشته باشند، حق دارند که به شخص مزاحم اعتراض کنند و یا از منابعی که می‌توانند به آنان یاری کنند کمک بگیرند. در واقع مزاحمت چنان که تاکنون به زنان تلقین می‌شده و علت را به خود قربانی نسبت می‌دادند یک تعرض به حقوق شهروندی و کرامت انسانی زنان است و آنکه مقصر است همیشه شخص مزاحم است و نه قربانی.
زنان باید به این آگاهی برسند که در مزاحمت‌های خیابانی، آنکه باید شرمگین و خجالت زده باشد و احساس حقارت کند شخص مزاحم است و نه زنی که مورد مزاحمت قرار گرفته است. اگر زنان و همچنین جامعه به چنین آگاهی‌ای دست پیدا کنند، در واقع بستری فراهم می‌شود که مقابله با مزاحمت و محافظت از زنان در برابر مزاحمت تسهیل می‌شود.
چه راهکارهایی را جهت مقابله با آزارهای خیابانی و افزایش امنیت اجتماعی و روانی زنان پیشنهاد می‌فرمایید؟
- راهکارهای این مسأله در هماهنگی و همزمان با هم ممکن است به کنترل مزاحمت منجر شوند و در واقع یک راه حل خاص و واحد برای مسأله وجود ندارد.
نخستين عامل، تحقق برابری جنسیتی در جامعه و حقوق برابر زنان و مردان است که این فرهنگ در پی آن ساخته شود که مرد و زن هر دو انسان هستند و هیچکدام حق سروری و اعمال قدرت و تحقیر دیگری را ندارد. دوم، نیاز به قوانین حمایتی است که مزاحمت و خشونت خیابانی علیه زنان جرم شناخته شود و قانون و پلیس با شخص مزاحم و نیز با اتومبیل هایی که برای زنان تولید مزاحمت می‌کنند برخورد کند.
سوم، تغییر نگاه جامعه به مسأله مزاحمت است که به جای سرزنش قربانی و مقصر دانستن او، مزاحمت را یک تعدی به حقوق شهروندی زنان تلقی کنند.
چهارم، ضروری است زنان در مقابل مزاحمت سکوت نکنند و بدون احساس شرم و خجالت، با مزاحمت مقابله کنند و شخص مزاحم را با اعتراض خود متوجه عمل اشتباه خود نموده و راه را بر مزاحمت‌های بعدی ببندند. در واقع اگر مردان مزاحم بدانند که عمل آن‌ها یک امر عادی یا یک حق مردانه نیست و اگر بدانند در صورت ارتکاب مزاحمت با واکنش‌های زنان و نیز حمایت اجتماعی از زنان مواجه می‌شوند، دیگر ادامه مزاحمت به آسانی گذشته نخواهد بود.
