اعتیاد و مواد مخدر یک پدیده خانمانسوز است که با خود آسیبهای اجتماعی مختلفی از جمله فقر، بیکاری، فساد، معضلات خانوادگی و از همه مهمتر طلاق را به همراه دارد.
معضل اعتیاد همواره به عنوان یک آسیب اجتماعی در جامعه ما مطرح بوده اما به نظر میرسد در سالهای اخیر این پدیده به صورت گسترده در جامعه بویژه محافل دانشگاهی شیوع پیدا کرده، مرکزی که باید بیش از سایر کانونها خود را در شناسایی و آسیبشناسی این پدیده پیشقدم بداند حالا خود گرفتار این آسیب اجتماعی شده است.
وزیر کشور و دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: نمیتوان تنها فقر را علت اعتیاد دانست چرا که بیش از 50 درصد از معتادان شاغل هستند، پس بیکاری را هم نمیتوان به طور 100 درصد از علل اعتیاد معرفی کرد.
رحمانیفضلی به این نکته هم اشاره کرد که در محافل دانشگاهی نیز شاهد رشد اعتیاد هستیم، بدین ترتیب عدم ادامهتحصیل یا صرف تحصیلکردگی نیز نمیتواند از عوامل ایجادکننده یا مانع اعتیاد باشد. این در حالی است که ما حتی شاهد رشد اعتیاد در زنان نسبت به مردان هستیم.
شیوع اعتیاد و مصرف مواد مخدر بین دانشگاهیان و زنان پیامدها و عوارض جبرانناپذیری برای جامعه به همراه دارد. دانشگاهیان از این نظر که این قشر در بین مردم از وجاهت بالایی برخوردارند و رفتارها و عملکرد آنان میتواند برای سایرین الگو شود، بیش از هر قشر دیگری در معرض قضاوت، نگاه و ارزیابی مردم قرار دارند.
مجموع دانشگاهیان را میتوان به رئیس دانشگاه یا دانشکده و کادر آموزشی و غیر آموزشی و همچنین دانشجویان و کارکنان تقسیمبندی کرد. لغزش هر یک از اینها پیامدهای زیانباری برای جامعه خواهد داشت، زیرا جامعه آنان را به عنوان مرجع و مغز متفکر میشناسند از اینرو رفتار آنان میتواند سایر افراد را تحتتاثیر قرار دهد همانطور که رفتار خوب آنان الگوساز است به همین نسبت نیز رفتار نامتعارف آنان میتواند مورد پذیرش دیگران قرار گیرد.
با این نگرش باید علل گرایش و رویآوری دانشگاهیان به اعتیاد و مواد مخدر را مورد بررسی قرار داد تا این مساله در بین سایر اقشار جامعه گسترش پیدا نکند. برای این منظور ساماندهی خوابگاههای دانشجویی میتواند یکی از برنامهها در این زمینه باشد.
بسیاری از دانشجویان در دانشگاهها، غیر بومی هستند و احتمالا همه آنان به دلایل مختلف در خوابگاهها زندگی نمیکنند که حضور آنان در نقاط مختلف شهر و دوری از خانواده میتواند آسیبپذیری این افراد را افزایش دهد.
رسیدگی بیشتر خانوادهها به فرزندان دانشجو خود از جمله ضرورتهایی است که باید نسبت به آن توجه کرد تا این دسته از جوانان گرفتار این پدیده خانمانسوز نشوند.
مساله دیگری که در بحث مواد مخدر وجود دارد گرایش زنان به اعتیاد است. خطر رویآوری زنان به مواد مخدر اگر بیشتر از دانشگاهیان نباشد کمتر نیست. زنان به عنوان مادران آینده وظیفه تربیت فرزندان و نسل آینده را برعهده دارند، بنابراین کسانی که به دنبال اعتیاد و موادمخدر هستند هرگز وظیفه مادری و تربیت نسل آینده را نمیتوانند به خوبی برعهده گیرند.
تربیت چنین فرزندانی در دامن چنین مادرانی هرگز نمیتواند آینده جامعه را تضمین کند از اینرو باید به هر شیوه و روشی شده دامنه گسترش چنین معضلی در میان زنان گرفته شود.
زنان معتاد در جامعه ما در مقابل بسیاری از پدیدهها شکننده و آسیبپذیرتر از مردان نشان میدهند چون عرف جامعه ما، بیاعتنایی زنان به ارزشها را نمیپذیرد. اعتیاد به همراه خود فقر، بیکاری، فساد، بداخلاقی و... به دنبال دارد که اعتیاد زنان میتواند این عوارض را با خود به همراه داشته باشد. برای مثال اگر زنی معتاد باشد و با فقر و بیکاری روبهرو شود گرایش او به فساد بیشتر خواهد شد که این فساد میتواند یک محله، یک منطقه و یا وسعت بیشتری را تحتتأثیر قرار دهد.
برای مقابله با اعتیاد و مواد مخدر فقط دولت و نیروی قهریه نمیتواند وارد عمل شود و برای این کار باید همه اقشار مردم به ویژه خانواده فرد معتاد به کمک و یاری او بیاید.
اگر معتاد مجرم نیست و بیمار است باید در جایگاه یک بیمار با او برخورد و مشکلات او را رفع کنیم. طرد فرد معتاد نه تنها زمینه آسیبهای بیشتر او را فراهم میکند بلکه میتواند سایر افراد را نیز گرفتار کند.
برای مبارزه با اعتیاد و مواد مخدر همه در جایگاه خود وظیفه دارند و این وظیفه برای کسانی که در جامعه مورد پذیرش مردم هستند، بیشتر است. هنرمندان، ورزشکاران و افراد خیر میتوانند با آثار و همچنین تشویقهای خود خانوادههای معتاد را برای ترک اعتیاد یاری کنند.
به هر روی با تمامی مبارزاتی که تاکنون علیه اعتیاد و مواد مخدر صورت گرفته این پدیده همچنان در حال گسترش در جامعه است و این امکان وجود دارد که افراد خانواده و نزدیکان ما در معرض این تهدید قرار بگیرند.
اعتیاد و مواد مخدر از مدتها پیش به چند قدمی ما رسیده و این خطری است که همه اعضای خانوادهها را تهدید میکند و والدین راهی جز این ندارند که مهارتهای مختلف مقابله با این پدیده شوم را فراگیرند و آن را به فرزندان خود بیاموزند.
اعتیاد و مواد مخدر شوخیبردار نیست همانگونه که در بیش از 4 دهه با همه ابعاد در جامعه حضور داشته و جوانان زیادی را گرفتار کرده، باز میتواند پیشروی کند. اعتیاد بیخ گوش ما قرار دارد اگر نجنبیم ممکن است قربانی بعدی یکی از نزدیکان ما باشد.
