نخستين پژوهش ميداني در مورد ازدواج كودكان در همدان با جامعه آماری ٥٠٠ نفری از زنان و مردان زیر ٣٥ سال که تجربه ازدواج قبل از ١٨ سالگي داشتند، صورت گرفته است.
طبق آمار رسمی ثبت‌شده، همدان جزو استان‌هایی است که بیشترین آمار ازدواج و طلاق کودکان را دارد.
از نتایج به دست آمده در این تحقیقات که در گستره کشوری هم در بین استان‌های دارای بیشترین کودک ازدواج انجام شد، ازدواج كودكان در ايران، با توجه به پراكندگي قوميتي، ١٥ درصد در ميان اقوام ترك، 4/5 درصد در اقوام كرد، 3/8 درصد در اقوام لر، ١٥ درصد فارس، 4/5 درصد لك، 8/5 درصد بلوچ، ٨ درصد عرب، 2/5 درصد سيستاني، ١٢ درصد مازني، 0/5 درصد گيلك و 0/5 درصد در ميان ساير اقوام ایرانی رواج دارد.
شيوع جنسيتي این پدیده اجتماعی شامل ٣٥ درصد مردان و ٦٥ درصد زنان جامعه است که از لحاظ میزان درآمد نیز ٦٩ درصد دارای درآمد كمتر از ٥٠٠ هزار تومان، ٢٧ درصد بين ٥٠٠ تا يك ميليون تومان و 5/3 درصد بيش از يك ميليون تومان هستند.
با مشاهده وضعيت تأهل جامعه آماری تحت بررسی نیز مشخص شده که ٨٢ درصد همچنان متأهل، ٥ درصد مطلقه، ٥ درصد داراي همسر فوت‌شده، ٤ درصد همسر رها كرده، ٢ درصد همسر از كار افتاده و ٢ درصد همسران زنداني دارند.
سن ازدواج 5/25 درصد ١١ تا ١٣ سال است، ٥٥ درصد سن ١٤ تا ١٦ سال دارند، ١٨ درصد ١٧ تا ١٨ ساله و ٢ درصد نیز در سنین زیر ١٠ سالگي ازدواج کرده‌اند.
با بررسی وضعيت خانوادگی این افراد مشخص شد، ٧٨ درصد داراي پدر معتاد، ١٦ درصد داراي مادر معتاد و ٦ درصد داراي والدين معتاد بوده‌اند که ٦٨ درصد به واسطه سنت‌هاي قومي، ٢ درصد به علت اعتياد خانواده، ٩ درصد به خاطر فقر خانواده، ١٧درصد به سبب وجود علاقه و ١١ درصد بنابر ساير علل اقدام به ازدواج کرده‌اند.
به گزارش ایسنا، مدیرکل دفتر امور اجتماعی استانداری همدان در این‌باره گفت: ازدواج در سنین زیر 18 سال به علت اینکه نوجوان در دوران بلوغ قرار دارد، نباید انجام شود.
مهرداد نادری‌فر مهمترین علت بروز چنین ازدواج‌هایی را فقر فرهنگی عنوان کرد و افزود: اغلب ازدواج‌هایی که در سنین کم اتفاق می‌افتد، به طلاق می‌انجامد و صدمات جبران‌ناپذیر روحی و روانی را برای افراد، خانواده‌ها و جامعه در پی‌خواهد داشت.
وی از اعلام نقاط آسیب‌پذیر موجود در استان که بیشترین آمار ازدواج در سنین کم در آنها رخ می‌دهد، امتناع و خاطرنشان کرد: با برنامه‌ریزی‌هایی که در کمیسیون کاهش آسیب‌های فرمانداری انجام شده در نظر داریم با اعزام روحانیون و مشاوران در جهت آگاهی‌رسانی و فرهنگ‌سازی مناطق آسیب‌پذیر اقدامات لازم را انجام دهیم.
معاون فرهنگی و امور جوانان اداره کل ورزش‌وجوانان استان همدان نیز در سخنانی اظهار کرد: شعار معاونت جوانان همواره بر ترویج ازدواج آگاهانه، آسان و بهنگام بوده است.
اسدا.. ربانی‌مهر عنوان کرد: ازدواج در سنین کم باعث می‌شود زوج‌های جوان به سبب اینکه پختگی لازم برای اداره زندگی مشترک را ندارند، دچار مشکل شوند و بالاتر از سن مناسب ازدواج نیز نشاط، شادابی و توانایی فرزندآوری را که بسیار مورد تأکید مسئولان نظام است را نداشته باشند.
وی با بیان سن مناسب برای اقدام به امر ازدواج، گفت: براساس نظر مشاوران و کارشناسان اجتماعی، سن مناسب برای ازدواج 18 تا 24 سال است و ازدواج در سنین نوجوانی و کمتر از این میزان، به علت اینکه زوج‌ها به رشد جسمی، جنسی و عقلانی مناسب نرسیده‌اند بیشتر دچار مشکل و جدایی می‌شوند.
ربانی‌مهر مشکلات فرهنگی و عدم‌آگاهی جوانان و خانواده‌ها را مسبب وقوع ازدواج در سنین کم دانست و بیان کرد: با اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی عموم جامعه می‌توان از اجبار خانواده‌ها برای ازدواج در سنین کم جلوگیری کرد.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری همدان نیز علت ازدواج دختران در سنین زیر 18 سال را وجود مشکلات اقتصادی و فقر خانواده‌های آنان عنوان و اظهار کرد: اغلب اینگونه ازدواج‌ها در قشر ضعیف رخ می‌دهد و علت آن نیز عدم توانایی خانواده‌ها در تأمین مالی اعضای خانواده است که ترجیح می‌دهند دختران خود را در سنین کم به ازدواج ترغیب کنند.
سعید گلستانی گفت: اغلب طلاق‌هایی که رخ می‌دهد، نتیجه همین ازدواج‌های زودهنگام بوده و لازم است در این مورد مسئولان مربوط به حوزه‌های اجتماعی و جوانان، برنامه‌ریزی آموزشی و اطلاع‌رسانی کنند.
عضو هیأت علمی گروه روانشناسی دانشگاه بوعلی‌سینا نیز درباره بالا بودن آمار طلاق در سنین زیر 18 سال گفت: بالا رفتن آمار طلاق در این سنین طبیعی است چرا که هنوز زوجین به سنی مناسب برای پذیرش مسئولیت و تعهد نرسیده‌اند.
خسرو رشید در ادامه با بیان اینکه سن بلوغ در نوجوانان کاهش یافته، اظهار کرد: امروزه با پیشرفت تکنولوژی سطح ارتباطات افزایش یافته و نوجوانان به راحتی می‌توانند با یگدیگر ارتباط برقرار کنند و دچار احساسات و هیجانات منجر به ازدواج شوند.
وی برای کاهش آمار طلاق در سنین جوانی پیشنهاد داد: امروزه به واسطه شبکه‌های اجتماعی، برقراری ارتباط گسترش یافته و بهتر است بیشتر به آمادگی فرزندانمان برای درک هویت، استقلال و پذیرش مسئولیت توجه کنیم.
رشد ازدواج برای سنین 18 تا 20 سال را بلامانع عنوان کرد و افزود: نوجوانان و جوانان در سنین 18 سالگی نیز می‌توانند ازدواج کنند به شرط اینکه آموزش‌های لازم برای پذیرش مسئولیت و تعهد را دیده باشند.
وی خاطرنشان کرد: نوجوانان و جوانان ما رشد فیزیکی را دارند اما رشد عقلی و عاطفی ندارند و خانواده‌ها برای اینکه فرزندان خود را از انحراف‌های احتمالی دور نگهدارند به ازدواج‌های زودهنگام آنان رضایت می‌دهند اما به سبب آماده نبودن و شکل نگرفتن هویت دچار تعارض و مشکل می‌شوند.
این متخصص مرکز مشاوره دانشگاه بوعلی‌سینا در ادامه سخنان خود پیشنهاد کرد: فرزندانمان را به عنوان یک همسر بار بیاوریم و به جای اینکه تنها به فکر تحصیلات آنان باشیم، بهتر است آمادگی‌ها و تمرینات لازم برای تشکیل خانواده، پذیرش مسئولیت، استقلال و درک هویت را در آنها ایجاد و تقویت کنیم.
مشاور استاندار و مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری همدان نیز از اظهارنظر در مورد پدیده ازدواج دختران در سنین کم، خودداری کرد.
طاهره دوروزی طی پیامی که توسط مسئول دفتر خود به خبرنگار ایسنا داد، گفت: این موضوع ارتباطی به دفتر امور بانوان استانداری ندارد و مراتب تهیه گزارش در این زمینه را از مراجع ذی‌صلاح و دادگستری پیگیری کنید.
بر اساس آماری موثق، آمار ازدواج‌های ثبت شده دختران زیر 18 سال در سال 94 استان همدان به تفکیک شهرستان‌ها بدین شرح است:
در شهرستان کبودراهنگ از هزار و 479 ازدواج ثبت‌شده 780 ازدواج مربوط به دختران زیر 18 سال، در شهرستان فامنین از 444 ازدواج ثبت‌شده 246 ازدواج زیر 18 سال، در شهرستان بهار از 950 ازدواج ثبت‌شده 411 ازدواج زیر 18 سال، در شهرستان رزن از هزار و 227 ازدواج ثبت‌شده 489 ازدواج زیر 18 سال، در شهرستان اسدآباد از 1121 ازدواج ثبت‌شده 389 ازدواج زیر 18 سال، در شهرستان ملایر از 2 هزار و 859 ازدواج ثبت‌شده 988 ازدواج زیر 18 سال، در شهرستان نهاوند از هزار و 902 ازدواج ثبت‌شده 627 ازدواج زیر 18 سال، در شهرستان تویسرکان از هزار و 149 ازدواج ثبت‌شده 349 ازدواج زیر 18 سال و در شهرستان همدان از 6 هزار و 967 ازدواج ثبت‌شده هزار و 836 ازدواج زیر 18 سال بوده است.
در مجموع در استان همدان از 18 هزار و 98 ازدواج ثبت‌شده 6 هزار و 115 ازدواج مربوط به دختران زیر 18 سال بوده است.
گفتنی است؛ متأسفانه آمار درستی از ازدواج و طلاق دختران زیر 18 سال استان در سال 95 در دست نیست.
