آنتیبیوتیکها به عنوان مهمترین و با ارزشترین یافته بشر برای مقابله با عاملهای میکروارگانیزمی که در تاریخ بشر سبب مرگومیر افراد شده محسوب میشود که افراد با مصرف خودسرانه دارو و ایجاد مقاومت، اثرات آنتیبیوتیکها را برای این میکروبها کاهش و به صفر رسانده و دسترسی بشر برای درمان بیماری با داروهای موجود را خالی میکنند.
همچنین دادههای آماری گویای این است که براساس جنسیت حدود ۲۷درصد مسمومیتها مربوط به زنان و مابقی مربوط به مردان بوده است.
معاون غذا و دارو دانشگاه علومپزشکی همدان با اشاره به اینکه 28درصد مسمومیتها ناشی از مصرف غیرمنطقی و خودسرانه دارو است، گفت: بیشتر مسمومیتهای دارویی مربوط به مُسکنها و داروهای خوابآور است.
قدرتا... رستمی در جمع خبرنگاران با تأکید به اینکه مصرف دارو با تجویز صحیح از سوی پزشکان باید انجام شود، گفت: برخی افراد اقدام به مصرف خودسرانه دارو با خودتجویزی و تهیه دارو از داروخانه، استفاده از داروهای موجود در منزل خود یا بستگان و مصرف آن برای بیماری که علت بروز آن برای بیمار نامشخص است می کنند که عوارض زیادی به همراه دارد.
وی اضافه کرد: مصرف خودسرانه دارو سبب ایجاد مسمومیت حاد و مزمن برای فرد، به مخاطره انداختن جان و سلامتی بیمار و ایجاد مقاومت میکروبی به ویژه درباره آنتیبیوتیکها میشود.
معاون غذا و دارو دانشگاه علومپزشکی همدان گفت: ۴۰درصد مسمومیتهای ثبت شده در استان در سال گذشته عمدی و ۶۰درصد آنها غیرعمدی است.
مسمومیتهای غیرعمدی ناشی از مصرف غذای مسموم، مصرف نادرست داروها، گزش حشرات زنبور، عقرب و مار و مصرف مواد اعتیادآور نظیر متادون و تریاک و مصارف خوراکی قارچها و گیاهان سمی است.
وی مسمومیت شیمیایی از جمله نوشیدن الکل را جزو مسمومیتهای اتفاقی و غیرعمدی دانست و گفت: مسمومیت شیمیایی با ۳۴درصد بیشترین میزان مسمومیت را به خود اختصاص داده که از این رقم ۳۰ درصد مربوط به نوشیدن الکل است.
معاون غذا و دارو دانشگاه علومپزشکی همدان ادامه داد: مواد و داروهای اعتیادآور با 18/8درصد در رده سوم قرار دارد همچنین مسمومیتهای جنایی از بین کل مسمویتها کمتر از یک درصد است یعنی فردی اقدام به مسمومیت عمدی کند.
رستمی در ادامه یادآور شد: انواع خوراکیها ۷۵درصد، انواع استنشاقی ۶ درصد، تزریقی 5درصد، گزشها 3درصد و علل نامشخص یک درصد مسمومیتها را به خود اختصاص داده است.
وی ادامه داد: دادههای آماری گویای این است که بر اساس جنسیت حدود ۲۷درصد مسمومیتها مربوط به زنان و مابقی مربوط به مردان بوده است.
معاون غذا و دارو دانشگاه علومپزشکی همدان با بیان اینکه سال گذشته یک درصد مسمومیتها با ۲۲نفر منجر به مرگ شد، گفت: اقدام سریع خانوادهها و تلاش همکاران علومپزشکی نقش مؤثری در کاهش مرگ ومیر داشته است.
رستمی با بیان اینکه داروها با 28/2درصد مسمومیتها را به خود اختصاص داده است، گفت: این آمار یک زنگ خطری است، زیرا که ماده شیمیایی و کالای سلامت آفرین به جای درمان افراد سبب مسمومیت آنها شده است.
وی تأکید کرد: به طور حتم علت بالا بودن آمار مسمومیت دارویی، خود درمانی، مصرف نکردن صحیح دارو، ناآگاهی از بیماری و داروهایی که مصرف غیرمنطقی آن سبب ایجاد مسمومیت میشود.
معاون غذا و دارو دانشگاه علومپزشکی همدان، بی توجهی خانوادهها در نگهداری از داروها در محلهای حفاظت شده و دسترسی راحت کودکان به عنوان قربانیان داروهای خانگی به این داروها در افزایش مسمومیت مؤثر بوده است.
رستمی تأکید کرد: دارو اگر در زمان تعیین شده و مشخص مصرف نشود یا بیشترین از تجویز پزشک و مداوم مصرف شود فرد را دچار مسمومیت مزمن کرده و بیشتر اعضای مهم درون بدن از جمله کبد و کلیه را درگیر میکند.
وی ادامه داد: برای نمونه استامینوفن که در همه خانهها یافت میشود اگر یکباره به مقدار زیاد یا طولانی مدت به مقدار کم مصرف شود آسیب شدید به کبد وارد میکند.
معاون غذا و دارو دانشگاه علومپزشکی همدان افزود: داروهای به ظاهر کمخطر موجود در منازل تهدید جدی برای سلامت افراد جامعه محسوب میشود.
رستمی تأکید کرد: داروهای تجویز شده برای افراد دارای بیماران مزمن اگر از دُز خود فراتر مصرف شود میتواند مسمومیت ایجاد کند و مصرف حتی اندک آن توسط کودکان می تواند مرگ آفرین باشد.
آزیترومایسین بالاترین تجویز آنتیبیوتیک در استان ما است
مدیر نظارت بر دارو و مواد تحت کنترل معاونت غذا و دارو دانشگاه علومپزشکی همدان گفت: 45/4 درصد از نسخ دارویی این استان حاوی داروی تزریقی بوده که از میانگین کشوری بالا است.
فاخته قربانی شهرت بیان کرد: درصد نسخ حاوی داروهای تزریقی در جهان ۱۳ تا ۲۱درصد، در کشور 42/8و در استان همدان 45/4 درصد است.
وی اضافه کرد: مردم همدان بر این باورند که تنها در صورت تجویز داروهای تزریقی وضعیت آنها بهبود مییابد، بنابراین هنگام مراجعه به پزشک میخواهند که داروی تزریقی را برای آنها تجویز کند که لزوماً صحیح نیست.
مدیر نظارت بر دارو و مواد تحت کنترل معاونت غذا و دارو دانشگاه علومپزشکی همدان اظهار کرد: رغبت به استفاده از داروهای تزریقی زمانی که فرمولاسیون خوراکی مناسبتر است سبب شده مسمومیت در این حوزه از میانگین کشوری بالاتر بود.
قربانی شهرت یادآوری کرد: پس از کشف پنیسیلین و ورود آنتیبیوتیکها به بازار دارو، جان میلیونها انسان با استفاده از این داروها از مرگ نجات یافت.
مدیر نظارت بر دارو و مواد تحت کنترل معاونت غذا و دارو دانشگاه علومپزشکی همدان با اشاره به اینکه آزیترومایسین بالاترین تجویز آنتیبیوتیک در استان را دارد، اضافه کرد: با این وجود در صورت مصرف و تجویز و نابهجا خودسرانه آنتیبیوتیکها و ایجاد شدن مقاومت میکروبی، خطرآفرین است و مرگ ومیر زیادی را به بار میآورد.
وی درباره میزان مصرف آنتیبیوتیکها در قطب همدان که شامل چند استان میشود نسبت به کشور،ادامه داد: میزان مصرف آنتیبیوتیکهای Access در این قطب در سال گذشته ۳۷ درصد، در کشور 37/4درصد،آنتیبیوتیک Watch در همدان ۶۱ و در کشور 60/5درصد و همچنین Reserve در قطب همدان ۲ درصد و کشور 2/04 درصد بوده است.
قربانی شهرت همدان اظهار کرد: بر اساس طبقهبندی آنتیبیوتیکها توسط سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۷، Access شامل آنتیبیوتیک با طیف وسیع و مقاومت کمتر نسبت به سایرین، Watch آنتیبیوتیکهایی با مقاومت بالاتر و Reserve آخرین گزینه برای درمان عفونتهای مشکوک به ارگانیسمهای مقاوم به چند دارو است.
وی اظهار کرد: میانگین جهانی اقلام دارویی در هر نسخه باید زیر ۲ باشد، در حالی که این عدد در همدان 3/8 و در کشور 3/9ثبت شده است، البته این اعداد مربوط به داروهای زیر پوشش بیمه است که در صورت احتساب داورهای بدون بیمه این عدد افزایش مییابد.
مدیر نظارت بر دارو و مواد تحت کنترل معاونت غذا و دارو دانشگاه علومپزشکی همدان افزود: برخی مواقع شاهدیم که افراد برای سرماخوردگی ساده به یک درمانگاه مراجعه میکنند و پزشک ۹ تا ۱۴ قلم دارو برای بیمار تجویز میکند، در حالی که حتی برخی مواقع اگر دارویی تجویز و مصرف نمیشد هم فرد مبتلا به سرماخوردگی ویروسی بهبود مییافت.
قربانی شهرت بیان کرد: استفاده نامناسب از داروهای ضد میکروبی که برای عفونتهای غیر باکتریایی استفاده میشود و استفاده بیش از حد از داروهای تزریقی و پایبند نبودن به رژیم درمانی حتی در صورت تجویز صحیح دارو از مشکلات بخش درمان است که حل آن نیازمند فرهنگسازی و اطلاعرسانی است.