امروزه بهطور فزاینده برای رفع یا کاهش انواع درد از فرآوردههای تسکین بخش مختلف استفاده میشود. برخی ازمصارف بهدنبال توصیه اقوام، آشنایان افراد بدون صلاحیت علمی وبدون در نظر داشتن شرایط خاص افراد انجام میشود.
در صورتیکه مصرف برخی از داروها با توجه به بیماریهای گوناگون سبب تشدید عوارض جنبی یا تداخل دارویی شده و ضرر این موضوع از منافع آن فزونی مییابد.
متأسفانه مصرف بیرویه وبدون درنظر داشتن سوابق بیماری و زمینههای جسمی درافراد سبب خطرات فراوانی میشود. از جمله عوارض داروهای مسکن غیراستروییدی نظیرآسپرین ،بروفن ،پیروکسیکام ملوکسیکام ،دیکلوفناک ،ایندومتاسین،تولمیتین ،مفنامیک اسید و...... میتواند سبب وزوز گوش و تأثیر بر شنوایی، بروز انواع افزایش حساسیت ، تشدید آسم، عوارض گوارشی نظیر زخم و یا خونریزی معده واثنی عشر، بیماری کبدی، مستعد نمودن برای کاهش انعقاد پذیری و خونریزی پوستی- مخاطی و آسیبهای کلیوی، قلبی و عروقی شود. مصرف بیش از حد استامینوفن هم از طریق تبدیل آن به موادی نظیر استالدیید میتواند سبب آسیب و تخریب بافت کبد شود.
هرچند بهطور استثناء مصرف آسپرین در برخی از بیماران قلبی سبب پیشگیری از ایجاد لختههای خونی و کاستن از انقباض و انسداد عروق درمحلهای تنگیهای عروق قلبی میشود ولی برخی ازمطالعات علمی نشانگر این است که مصرف بیرویه عمده مسکنها خطر ابتلا به سکته قلبی را در افراد مبتلاء به بیماری قلبی و حتی افراد سالم را دربر دارد.
از طرفی در سنین میانسالی و سالمندی بروز و ابتلای همزمان به بیماریهای دیابت، آرتروز مفصلی و فشارخون شایع بوده و در بسیاری از افراد بهطور همزمان بیماریهای مذکور مشاهده میشود. با توجه به تجویز مسکنها (ضددردهای غیر استروییدی)، برای کاهش دردهای آرتروز و مصرف مهارکنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین(نظیر انالاپریل و کاپتوپریل) برای کنترل فشار خون در افراد دیابتی، تداخل اثر وافزایش خطر عوارض داروهای ذکر شده دور از انتظار نیست. نحوه تداخل این داروها براساس مکانیسم اثر آنها بر روی سیستم عروق آوران و وابران واحدهای تصفیه کننده خون در کلیه (گلومرول) است؛ بهطوری که یکی از این ترکیبات سبب تنگ شدن شریان تغذیه کننده (آوران) شده و دیگری سبب گشاد شدن شریان وابران میشود ودر نهایت سیستم تصفیه خون کلیه دچار افت فشار و نقص عملکرد خواهدشد.
چنین اتفاقی میتواند سبب نارسائی ناگهانی کلیه شود که عارضه ای بسیار پر خطر است. لذا در مصرف مواد دارویی و مسکنها سوابق بیماریها وداروهای مصرفی را باید درنظر داشت.
کارشناس امور خدمات بستری و سرپایی سازمان غذا و دارو با بیان اینکه سالانه حدود ۵۰ تا ۶۰هزار مورد مسمومیت ناشی از استامینوفن گزارش میشود که این موضوع نیازمند توجه ویژه مردم و جامعه پزشکی است، گفت: مصرف خودسرانه مسکنها خطرات جانی دارد.
به گزارش ایرنا، الناز ذوقی افزود: استامینوفن به عنوان یکی از رایجترین داروهای مسکن، در صورت مصرف بیش از حد میتواند عوارض جبرانناپذیری به ویژه برای کبد به دنبال داشته باشد.
وی اظهار کرد: بیشترموارد مسمومیت ناشی از مصرف تصادفی و یا خودسرانه داروها است و افراد باید از ترکیب استامینوفن با داروهای دیگر خودداری کنند، در بسیاری از موارد، مصرف بیش از حد در اثر استفاده همزمان از چندین داروی حاوی استامینوفن رخ میدهد.
کارشناس امور خدمات بستری و سرپایی سازمان غذا و دارو، در پی افزایش موارد مسمومیت ناشی از مصرف خودسرانه و بیش از حد مسکنها، بر ضرورت آگاهی و رعایت دوز مجاز داروها تأکید و به عوارض جدی این مسمومیت اشاره کرد و گفت: عوارض اولیه شامل تهوع، استفراغ و درد شکم است که ممکن است به آسیب شدید کبدی منجر شود، در موارد حاد، نارسایی کبد و حتی مرگ نیز ممکن است اتفاق بیفتد.
ذوقی به پیشگیری از مسمومیت نیز اشاره کرد و گفت: مردم باید از دوز مجاز استامینوفن آگاه باشند و برچسبهای دارو را به دقت بخوانند، همچنین مشاوره با پزشک در صورت وجود بیماریهای زمینهای یا مصرف سایر داروها بسیار حائز اهمیت است.
کارشناس امور خدمات بستری و سرپایی سازمان غذا و دارو، بر لزوم افزایش آگاهی عمومی در مورد خطرات مصرف خودسرانه داروها تأکید کرد و گفت: با آموزش و اطلاعرسانی، میتوانیم از بسیاری از مشکلات بهداشتی پیشگیری و سلامت جامعه را حفظ کنیم.