نشست کمیسیون مشترک برجام امروز 17 فروردین‌ماه در وین به‌صورت حضوری در سطح معاونان و مدیران کل وزارت خارجه‌های ایران و گروه 1+4 (آلمان، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) برگزار می‌شود. جمعه گذشته 13 فروردین‌ماه نشست مجازی این کمیسیون برگزار شد که طرفین توافق کردند مباحث نشست حضوری در وین را از سر بگیرند.
البته آمریکایی‌ها نیز اعلام کرده‌اند که همزمان با اعضای برجام در وین حضور خواهند داشت. ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در مصاحبه‌ای با رویترز مذاکرات غیرمستقیم با ایران را از طریق شرکای اروپایی، روسیه و چین برای نشست امروز وین، تأیید کرده است.
سی.ان.ان در گزارشی خبر داد که رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، هدایت تیم آمریکا برای حضور در وین و دیدار با اعضای برجام به غیر از ایران را بر عهده خواهد داشت.
برخی کارشناسان بر این باورند که حضور مالی و انتصاب وی به‌عنوان نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، راه بازگشت آمریکا به برجام را هموار می‌کند.
مالی چند روز پیش در مصاحبه‌ای با پی.بی‌اس در پاسخ به این پرسش که آیا دولت بایدن آماده برداشتن ۵۰۰ تحریمی است که دولت ترامپ وضع کرد، گفت: آنچه رئیس جمهوری بایدن گفت این است که آماده است به توافق بازگردد، درصورتی‌که ایران آماده بازگشت به پایبندی به توافق باشد.
جلینا پورتر معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز در یک جلسه توجیهی درباره برجام به خبرنگاران گفت: واشنگتن لغو هیچ تحریم خاصی را پیش‌بینی نمی‌کند و در طول جلسه وین فقط گام‌های تسهیل تحریم‌ها مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
با این‌حال مقامات ایرانی در تکرار مواضع خود در واکنش به حضور تیم آمریکا در وین با ادعای مذاکرات غیرمستقیم، اعلام کرده‌اند که در وین هیچ مذاکره مستقیم یا غیرمستقیمی با آمریکایی‌ها نخواهند داشت.
تأکید دولت ایران و ایالات متحده آمریکا به بازگشت آمریکا به برجام و لغو تحریم‌ها علیه کشورمان درحالی است که شنبه گذشته 7 فروردین‌ماه، سند برنامه همکاری جامع ایران و چین موسوم به برنامه ۲۵ ساله به امضای ظریف و وانگ‌یی وزرای خارجه 2 کشور رسید.
جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا در حاشیه مراسمی به پرسش خبرنگاری در واکنش به توافق راهبردی ایران و چین گفت: سال‌هاست که نگران آن هستیم.
■ حال می‌خواهیم در این گزارش به بررسی برجام در کنار برنامه 25 ساله بپردازیم:
در داخل کشور برخی از مخالفان برجام بر این اعتقادند که پس از انعقاد برجام ایالات متحده آمریکا به‌نحوی که باید به تعهدات خود پایبند نبوده و کشورمان از مزایای برجام از سوی آمریکا بهره‌مند نشد. در این‌باره باید گفت که این‌دسته از افراد باید این مسأله را مورد توجه قرار دهند که برجام، رقابت و تقابلات میان ایران و آمریکا را به هیچ‌وجه حل نخواهد کرد؛ زیرا در بسیاری از مسائل بین‌المللی و منطقه این 2 کشور منافع و اهداف متضادی دارند. از همین‌رو است که ایجاد همکاری در زمینه‌های مختلف از جمله اقتصادی، میان ایران و آمریکا درصورت بازگشت آمریکا به برجام نسبت به دیگر اعضای برجام زمان بیشتری خواهد برد و شاید این مسأله با توجه به برخی نگاه‌های سیاسی در داخل ایران و آمریکا هرگز تحقق نیابد.
نسبت به این مسأله برخی از فعالان تندرو در جریان راستگرا، بر این باورند که قراردادهای بلندمدت با روسیه و چین می‌تواند جایگزین برجام باشد. در اینجا باید گفت که برجام یک معاهده بین‌المللی است که حتی چین و روسیه نیز بر آن تأکید دارند و صرف عملکرد آمریکا نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد.
از سوی دیگر ادامه تحریم‌های آمریکا علیه ایران، هزینه‌های واردات و صادرات بیشتری را بر کشورمان تحمیل می‌کند.
حال از سوی دیگر برخی از فعالان تندرو در جریان چپگرا در کشور راه‌حل مشکلات اقتصادی کشور را در برقراری مذاکرات و همکاری‌های اقتصادی با آمریکا می‌دانند.
فارغ از شایعه‌‌های ایجادشده پیرامون قرارداد 25 ساله میان ایران و چین که تاکنون مورد تکذیب مقامات کشوری قرار گرفته است، باید گفت که چین به‌عنوان یکی از قطب‌های اقتصادی حال‌حاضر جهان می‌تواند شریک تجاری خوبی برای کشورمان به حساب آید.
با این‌حال نکته‌ای که در اینجا باید به آن توجه شود، پایداری شرایط کنونی کشورمان در عرصه بین‌المللی است.
به نقل از وینستون چرچیل نخست وزیر اسبق بریتانیا، هیچ دشمن و دوستی دائمی نیست، بلکه این منافع هستند که دائمی می‌مانند. چین همانند سایر کشور‌ها در ایجاد قرارداد با ایران به‌دنبال منافع خود است و این مسأله قابل توجه است که شرایط کشور در زمینه انعقاد قراردادهای بین‌المللی در زمان تحریم با زمان غیرتحریم متفاوت است.
(همان‌طور که مقامات کشوری اعلام کرده‌اند هنوز از جزئیات قرارداد 25 ساله میان ایران و چین خبری در دست نبوده و اظهارات مطرح‌شده در این گزارش تنها تحلیل و پیش‌بینی نگارنده است) به زبان ساده‌تر، کشورمان درحال‌حاضر به‌دلیل تحریم‌های ظالمانه و یکجانبه آمریکا برای واردات و صادرات متحمل هزینه بیشتری شده است و همین مسأله را می‌توان با کیفیت قراردادهای کشورمان در زمان تحریم نیز انطباق داد. از سوی دیگر باید گفت که انحصار همکاری نیز در شرایط کنونی توجیه‌پذیر است ولی درصورت رفع تحریم‌ها و فراهم‌شدن زمینه تجارت بین‌المللی برای کشورمان، انحصار همکاری می‌تواند از نظر کیفی و کمی به ضرر اقتصاد کشور باشد.
با این‌حال به گفته مقامات کشوری این سند لازم‌الاجرا نبوده و از سوی دیگر این مسأله هشدار مهمی به آمریکا به حساب می‌آید.
تیم حقوقی مجلس ابعاد سند همکاری ایران و چین را بررسی کرد
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از بررسی حقوقی سند همکاری ایران و چین در پارلمان خبر داد.
ابوالفضل عموئی در گفت‌وگو با تسنیم، برنامه جامع راهبردی ایران و چین را یک نقشه راه برای تعیین حوزه‌های همکاری 2 کشور در 25 سال آینده دانست و گفت: این سند به مجلس ارسال و کار کارشناسی نیز بر روی آن انجام شده است.
وی با بیان اینکه یک تیم حقوقی در مجلس این برنامه جامع راهبردی را بررسی کرده است، ادامه داد: پس از بررسی حقوقی، مشخص شده که این سند شامل اصل 77 قانون اساسی نمی‌شود. این اصل اشاره به معاهدات و مقاوله‌نامه‌هایی دارد که برای کشور تعهدآور است.
نماینده مردم تهران در مجلس با تأکید بر اینکه این سند برای کشورمان تعهد ایجاد نمی‌کند و در این سند الزامات حقوقی وجود ندارد، عنوان کرد: پس از بررسی‌های کارشناسی ارزیابی مجلس این است که این برنامه نیاز به تصویب در پارلمان را ندارد.
سحنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس تصریح کرد: با این‌حال مجلس از ابزار‌های نظارتی خود استفاده و بر ابعاد این سند و اجرای آن نظارت می‌کند زیرا مجلس نسبت به حفظ منافع ملت حساس است.
