جلسات شورای حکام که بخشی از موضوعات مطرح شده در این جلسات مسأله هستهای کشورمان و مذاکرات وین است، از روز دوشنبه آغاز شده و شاید فردا(جمعه) به پایان خواهد رسید.
رافائل گروسی شنبه هفته جاری به ایران سفر و با اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی و عبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران دیدار کرد.
گروسی در بیانیه آغازینش در جلسه شورای حکام در ارتباط با سفر اخیرش به ایران گفت: آژانس مشتاقانه منتظر است تا ۲۰ مارس(۲۹ اسفندماه)، توضیحات کتبی از جمله اسناد پشتیبان مرتبط را در مورد پرسشهای مطرح شده توسط آژانس که ایران تاکنون به آنها رسیدگی نکرده است و درباره موضوعات مربوط به 3 مکان خاص است، دریافت کند. کارهای زیادی پیش روی ماست. ما آمادهایم.
گفتنی است که ظرف چند روز گذشته طرفین مذاکرهکننده در وین، در شورای حکام پیرامون مذاکرات وین اظهارنظر کردهاند که به اختصار در ادامه میخوانیم:
ایران: بازگشت به برجام تنها با راستیآزمایی تعهدات طرفین انجام میشود
محمدرضا غائبی، سرپرست نمایندگی دائم کشورمان در سخنرانی نشست شورای حکام گفت: جمهوری اسلامی ایران همواره اعلام کرده است درصورتی که طرفهای دیگر به اجرای کامل و قابل راستیآزمایی تعهدات خود در چارچوب برجام بازگردند، اقدامات جبرانی خود را برمیگرداند. آژانس طبق موافقتنامه پادمان به تأسیسات هستهای ایران دسترسی منظم دارد و گزارشهای مدیرکل، جلوه بارزی از سطح بیسابقه شفافیت در برنامه و فعالیتهای هستهای ایران است. پیشرفت چشمگیری در مذاکرات تاکنون حاصل شده است و درصورتی که آمریکا و سایر اعضای برجام حسن نیت خود را نشان دهند و تصمیمات سیاسی لازم و درستی برای رفع سریع تحریمهای ظالمانه و غیر انسانی اتخاذ کنند، جمعبندی موفقیتآمیز مذاکرات دور از دسترس نیست.
روسیه: ایران در توسعه برنامه هستهای خویشتنداری نشان داد
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی واقع در وین در جلسه شورای حکام گفت: ما از اقدامات دکتر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در راستیآزمایی مداوم از سایتهای مرتبط با برجام ایران تقدیر میکنیم. تعامل محترمانه متقابل و سازنده میان تهران و آژانس منجر به بیانیه مشترک 15دسامبر 2021 شد. گزارش اخیر مدیرکل آژانس اتمی نشانگر این است که ایران در ماههای گذشته در زمینه توسعه فعالیتهای هستهایاش از خود خویشتنداری نشان داده است. این مسأله به وضوح عزم جدی تهران در رسیدن به توافق بر سر احیای برجام را نشان میدهد.
تروئیکای اروپا: ایران برای بازگشت از کاهش تعهدات برجامیاش آماده شود
تروئیکای اروپایی در بیانیه مشترک به شورای حکام آژانس اتمی اعلام کردند: برنامه تحقیقات و توسعه ایران و استفاده مفصل از سانتریفیوژهای پیشرفته تواناییهای غنیسازی این کشور را بهطور دائم ارتقا داده است.
این بدان معناست که تنشزاییهای مداوم ایران دارد ارزشهای عدم اشاعه هستهای برجام را بهطور غیرقابل بازگشتی کاهش میدهد. پنجره فرصت درحال بسته شدن است. ما همچنین از روسیه میخواهیم که شروط فرعی برای نهایی شدن توافق تعیین نکند. ما از ایران میخواهیم که آماده اتخاد گامهایی جهت اجرای مجدد برجام شود. ایران باید اول تولید اورانیوم با غنای بالا و هر غنیسازی بالاتر از حدود برجامی را متوقف کند.
آمریکا: زمان کمی باقی مانده است
معاون نماینده آمریکا در وین در قرائت بیانیه این کشور در شورای حکام گفت: با وجود توسعههای ایران[ در زمینه برنامه هستهای]، زمان بسیار کمی برای در پیش گرفتن دیپلماسی راسخ جهت قراردادنمان در مسیر مشترکی به سوی بازگشت دوجانبه به اجرای کامل برجام، ابزار مهمی در پرداختن به نگرانیهای همیشگی جامعه جهانی درباره برنامه هستهای ایران، باقی مانده است. اگر این مذاکرات با موفقیت روبهرو شوند، چنین بازگشتی میتواند دستاورد چشمگیری در دیپلماسی بینالمللی باشد و آغازگر دوره جدیدی در رویکردمان نسبت به برنامه هستهای ایران باشد.
واپسین روزهای مذاکرات وین
علی باقری، عضو ارشد تیم مذاکرهکننده ایران که بامداد روز سهشنبه برای ادامه مشورتها به تهران بازگشته بود، روز گذشته (چهارشنبه) برای ادامه مذاکرات به وین باز گشت.
گفتنی است که مقامات غربی به سفر یک روزه باقری که بهزعم آنها ناگهانی بوده، واکنش منفی نشان داده بودند.
آنه کلر لجندر، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه در کنفرانسی خبری با اشاره به اینکه مذاکرات وین با تأخیرهای بیشتر به خطر میافتد به خبرنگاران گفت که تروئیکای اروپایی باید از تمامی طرفین بخواهند تا رویکرد مسئولانهای برای به نتیجه رساندن گفتوگوها اتخاد کنند.
با این حال یکی از منابع آگاه ایرانی با بیان اینکه سفر باقری به ایران برای کسب تکلیف و مشورت بوده اعلام کرد که تیم آمریکایی در وین نیز منتظر دریافت دستورالعملهای لازم درباره موضوعات باقی مانده است.
در نهایت میتوان گفت که مذاکرات وین و دوره هشتم این مذاکرات، روزهای پایانی خود را سپری میکند. البته گفتنی است که با وجود اظهارات طرفین مذاکرهکننده مبنی بر نزدیک بودن به حصول توافق، میتوان گفت که همچنان نمیتوان به قطعیت از به ثمر رسیدن توافق سخن گفت و احتمال شکست مذاکرات همچنان وجود دارد.
گفتنی است که طبق آخرین موضعگیریهای مقامات کشورمان، ایران بر سر خواسته خود مبنی بر گرفتن تضمین از ایالات متحده تأکید دارد؟
این در حالی است که مقامات ایالات متحده این مسأله را محقق نشدنی میدانند.
سخنگوی کاخ سفید روز گذشته در یک کنفرانس خبری در پاسخ به پرسشی درباره تضمینخواهی ایران از آمریکا در مذاکرات وین مبنی بر این که آیا آمریکا میتواند طبق خواسته ایران تضمین بدهد پس از بازگشت به توافق هستهای، دولتهای بعدی این کشور از توافق هستهای خارج نخواهند شد، گفت: اگر به چیزهایی که در چند سال اخیر رخ داده نگاه کنید، میبینید توافق هستهای در اصل در دولت اوباما-بایدن تأیید شد و پیش برده شد. وقتی رئیسجمهوری قبلی، ترامپ از توافق خارج شد، شاهد تأثیر مهلکش بودیم، از جمله فقدان اشراف به برنامهشان[برنامه هستهای ایران]؛ آنها پیشرفت زیادی به سمت دستیابی به یک سلاح هستهای داشتهاند.
جن ساکی در ادامه افزود: بنابراین، امیدوار باشیم تمامی دموکراتها و جمهوریخواهان پی ببرند این اقدام چه اشتباهی بوده است و اگر ما به توافق بازگردیم، چیزی که به آن نزدیکیم، اگرچه همیشه جزئیات آخری وجود دارند که باید رویشان کار کنیم، پیامی که به جهان میفرستیم این خواهد بود که این اقدام نه تنها در برگیرنده منافع جهانی است، بلکه در راستای منافع ملی آمریکاست، فارغ از این که چه کسی در کاخ سفید باشد.