طبق آماري كه از مراكز ذيصلاح انجام ميشود و بر استناد به آمارهاي مندرج شده، استقبال از سفر با تورهاي گردشگري در ايران با اقبال خوبي مواجه نيست. اين مسأله نهتنها به كل كشور كه به شكل جزييتر به استان همدان نيز بازميگردد.
حالا كه در فصل اوج سفرهاي تابستاني و فصل سفر هستيم استقبال مردم از سفر با وسايل نقليه شخصي بسيار بيشتر از اقبال سفر با تورهاي گردشگري است و بيشترين دليلي كه براي اين تقابل عنوان ميشود، هزينههاي بالاي سفر است؛ مسألهاي كه بسياري معتقدند اين باور درستي نيست.
نايبرئيس انجمن صنفي راهنمايان تور استان همدان در اينباره ميگويد: برخلاف كشورهاي توسعهيافته كه نگاهشان به موضوع اوقات فراغت يك نگاه جدي است و براي سفر به عنوان يكي از گزينههاي گذران اين اوقات برنامههاي ويژه و بودجهاي براي سفر كاركنان مختلف به طور اختصاصي در نظر دارند، اما اين اتفاق متأسفانه در كشور ما به ديده يك امر فانتزي نگاه ميشود و از همين رو يكي از نخستين اموري است كه در شرايط ركود و ضعف اقتصادي از سبد خانوارها حذف ميشود.
به گفته بهنام افتخاريان در چنين شرايطي سفرهاي داخلي چندان وضعيت مطلوبي با سفر تور ندارند و چنانچه عنوان ميشود مجموع تعداد سفرهاي توري در كشور بالا نيست.
وي افزود: استان همدان هم از اين قاعده كلي مستثني نيست به طوري كه با فرض بالا بودن استقبال شهروندان همداني براي سفر اما از سفر با تورها خودداري ميشود و تقاضاي انبوهي براي سفر وجود دارد و بنا به هزار و يك دليل فرهنگي، بسياري از مردم همدان سفرهاي انفرادي را به سفر با تورهاي گردشگري ترجيح ميدهند.
نايبرئيس كميسيون گردشگري اتاق بازرگاني در ادامه افزود: ما با يك جامعه درونگرا در استان مواجهيم كه در كنار آن باور و نگاه خانوادهها بر محور تعصب، نگاههاي خودي و بيخودي حاكم بر اذهان و عدم نگاه بلندمدت كه در شكل برنامهريزيهاي ما خود را نشان ميدهد که سبب ميشود طرف عرضه وارد ميدان عرضه و تقاضا نشود و با اين اتفاق قيمت بستههاي سفر كه در قالب تور عرضه ميشود، تعديل شده واين خود يكي از مهمترين عواملي است كه بر كاهش تقاضا براي سفرهاي گروهي تأثيرگذار است.
افتخاريان با اشاره مجدد به نبود حاكميت نگاه بلندمدت بر برنامهريزيهاي ما كه توجيهات اجتماعي و تاريخي زيادي آن را توضيح ميدهد، اظهار داشت: اگر فرهنگ برنامه ريزي بلندمدت در كشور در ميان عامه مردم وجود داشت، افراد از ماهها پيش براي سفرهاي خود در فصل تابستان برنامهريزي ميكردند و براي ثبتنام در پكيج تورهاي گردشگري اقدام ميكردند. در همين حال يك كارشناس ارشد حوزه گردشگري كه خواستار حفظ نام خود است، در اين خصوص ميگويد: از آنجايي كه استفاده پايدار از محيط زيست و همچنين شيوههاي صحیح مراوده با جوامع محلي و ميزان آنگونه که بايد از طرف گردشگران داخلي مدنظر قرار نميگيرد، سفر با تور به بهترين صورت ممكن ميتواند اين آموزشها را منتقل كند.اين استاد دانشگاه البته به اين مسأله نيز اشاره ميكند كه با ثابت دانستن تمام متغيرها يعني محل اقامت و ميزان برابر هزينه گردشگران در جوامع ميزبان، گردشگران با يك حساب سرانگشتي متوجه خواهند شد كه ممكن است سفر با وسيله شخصي ارزانتر از سفر با تور باشد.
وي اين نتيجهگيري را به دليل ارزاني سوخت خودروها و نيز سطح پايين عرضه و كاستي زيرساختهاي گردشگري مناسب از جمله سيستم حملونقل ميداند.
وي گسترش فرهنگ سفر با تور در استان را نتيجه فعاليت تعامل 2 بخش خصوصي و دولتي ميداند و عنوان ميكند: به اعتقاد شخصي من بخش خصوصي در حد توانش در اين عرصه ايفاي نقش كرده و هماكنون نوبت نهادهاي دولتي و متولي گردشگري است كه توجه بيشتري به ترويج اين شكل از سفر از خود نشان دهند.
در همين حال مدير يكي از آژانسهاي صاحبنام گردشگري استان نيز سفر با تور را از هر لحاظ مقرون به صرفهتر ميداند و براي اين اظهارنظر دلايل مختلفي را عنوان ميكند. خريد بليت در حجم بالا و رزرو محل اقامت توسط آژانسها بر اساس اصول حاكم بر بازار كه كاهش هزينهها را در خريد به صورت انبوه به دنبال دارد هزينه سفر با تور را در قياس با سفر شخصي مقرون به صرفهتر اعلام ميكند.
وي در پاسخ به اين چرايي كه تئوري فوق در عمل به شكل ديگري خودنمايي ميكند، گفت: متأسفانه به دليل كمبود زيرساختها در كنار نگاههاي شخصي و سليقهاي برخي آژانسهاي گردشگري كه به صورت خودسرانه و به شكل مقطعي براي جذب مسافر اقدام به كارهاي غيرحرفهاي چون شكستن نرخ تور و رعايت نكردن دستورالعملهاي اجرايي خاص سبب شده تا در ميدان عمل سفرهاي گروهي و توري چنانچه بايد مورد توجه قرار نگيرد.
به باور كارشناسان با توجه به شرايط موجود، راه زيادي تا اصلاح ساختار و ساماندهي سفرهاي داخلي در كشور و به تبع آن استان همدان باقي است. در دست نداشن آمارهاي دقيق يكي از مسائلي است كه به اين چالش يعني استقبال نشدن از سفر با تور دامن ميزد. متأسفانه كمكاري نهادهاي مسئول فرهنگسازي سفر در استان سبب شده تا ضربه محكمي بر فرهنگ سفرهاي گروهي وارد شود تا جايي كه اين اتفاق باعث شده چالشهاي جدي بر اقتصاد و عملكرد مالي آژانسها وارد شود و اين حركت تا جايي پيشروي كند كه برخي از آژانسهاي گردشگري فعال در همدان به مرز تعطيلي و حتي اتمام زمان فعاليت خود اقدام كنند.