آیت ا... طه محمدی در یکی از روستاهای فامنین همدان در یک خانواده مذهبی و متدین متولد شده و با توجه به استعداد فوق العاده و علاقمندی ایشان به روحانیت و برخورداری از نبوغ خاص در همان اوایل زندگی به دعوت برادر بزرگوار خویش در سن 12سالگی برای تحصیل در حوزه مقدس علمیه قم رهسپار آن دیار مقدس شدند.
ایشان درس مقدمات را نزد برادر خویش و سطوح عالی را نزد حضرات آیات و حججالاسلام، مشکینی، نوری همدانی، خزعلی و سید محمد باقر سلطانی طباطبائی و . . . گذرانده است وبرای فراگیری دروس خارج فقه و اصول سالها در محضر آیات عظام و علمای اعلام، امام راحل، میرزا هاشم آملی، شیخ مرتضی حائری، تلمذ نمودند و با توفیقات الهی منظومه حکمت، را نزد شهید مفتح و حکمت متعالیه، مباحث عرفانی و تفسیری را در خدمت علامه بزرگوار طباطبائی، جوادی آملی، حسن زاده آملی و شهید مطهری فرا گرفتند. آیت ا... محمدی در عرصههای مختلف انقلاب اسلامی حضور فعال و پر ثمر داشتهاند ایشان پیش از 15 خرداد سال 1342 شمسی به فعالیتهای سیاسی علیه رژیم پهلوی پرداختند و بارها بازداشت شدند و در واقعه مدرسه فیضیه مورد ضرب و شتم فراوان قرارگرفتند. همچنین در بیشتر راهپیماییهای طلاب حوزه علمیه قم حضور داشتند و در سفرهای تبلیغی و سخنرانیهایش و چند مرتبه از سوی ساواک دستگیر و زندانی شدند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایشان مدتی در دفتر حضرت امام(ره) در قم به فعالیت پرداخته و در دوران دفاع مقدس نیز با حضور در جبهه های دفاع مقدس فعالیت داشتند و مشغول جمعآوری کمکهای مردمی برای رزمندگان اسلام در استان مشغول بودند.
ایشان در سال 1361 از سوی دفتر حضرت امام (ره) به امامت جمعه فامنین منصوب شدند و در طول 23 سال امامت جمعه به انجام خدمات فراوانی در زمینههای فرهنگی، حوزوی، عمرانی، اقتصادی و اجتماعی پرداخته که نمونه بارز آن فعالیت ایشان در سنگر فرهنگی دانشگاه صدا وسیما میباشد.
وی پس از کنارهگیری آیتا... موسوی همدانی از امامت جمعه همدان با عنایت به شخصیت و جایگاه مذهبی علمی، فرهنگی و سیاسی از طرف رهبر معظم انقلاب به عنوان نماینده ولیفقیه در استان همدان و امامت جمعه این شهر منصوب شدند.
با توجه به دانش و بینش آیت ا... محمدی در زمینههای مختلف و ارتباط مؤثر ایشان با دانشگاهیان بر آن شدیم تا با 2 تن از اساتید دانشگاه و فعالان فرهنگی گفتوگویی ترتیب دهیم که پرسشها و پاسخها را میخوانید:
ابعاد شخصیات مرحوم آیت ا... طه محمدی را چگونه ارزیابی میکنید؟
تعامل ایشان که یک عالم دینی بودند با دانشگاهیان چطور بود؟ چه تأثیری بر ارتباط این دو حوزهبایکدیگر داشتند؟
در مورد تأثیر ایشان در بنیاد بوعلی سینای همدان توضیح دهید.
عالمی فرزانه واجد علم و دانش
مرحوم آیت ا... غیاث الدین طه محمدی از چهرههای علمی، دینی و فرهنگی، دارنده سوابق درخشان و چهره ای شناخته شده در میان مردم، خاصه اهالی استان همدان بود و مدتهای طولانی امامت جمعه فامنین و بعد از آن نماینده ولی فقیه و امامت جمعه همدان را برعهده داشت. همچنین مسئولیت نمایندگی مردم شریف استان همدان در مجلس خبرگان رهبری و در ادامه مسئولیت بنیاد علمی فرهنگی بوعلی سینا را برعهده داشت که این فعالیت های درخشان و تاثیرگذار از ایشان چهرهای خدوم،صاحب نظر، واجد علم و دانش و بهرمند از مراتب فضل و فضیلت ساخته بود. در دوره مدیریت آن مرحوم بر بنیاد بوعلی سینا با توجه به ارتباط مستقیم کاری که با انجمن آثار و مفاخر فرهنگی داشتند، شاهد اقدامات و فعالیت های مجدانه ایشان خاصه در تشریح و گسترش آثار و اندیشه های حکیم بوعلی سینا بودیم.
همچنین به کوشش بنیاد ابن سینا برنامههایی در صحنههای بین المللی که از جمله آنها سال گذشته در کشور ازبکستان برگزار شد حکایت از نگاه جهانی و عنایت آن مرحوم به اندیشه رفیع ایرانی واسلامی داشت.
این عالم فرزانه آن چنان به بوعلی سینا ارادت داشت که بسیاری از اوقات خویش را صرف بزرگداشت و گرامیداشت این حکیم مسلمان می نمود.
مایه افتخار است که یک عالم دینی به شخصیت عظیم حکمی چون ابن سینا اینگونه پیوستگی و وابستگی عمیق داشته باشد.
به یقین، احاطه قابل توجه مرحوم آیت الله طه محمدی بر علوم و دانشهای رایج عقلی و نقلی؛ همچنین بهرمندی ایشان از حافظه قوی خدادادی،از آن عزیز سفر کرده چهره ممتاز و ماندگار به یادگار خواهد گذاشت.
روحش شاد و یادش گرامی باد.
محمود شالویی
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
آیتا... محمدی وجودی سروگونه داشت
آیت ا... طه محمدی که رحمت و رضوان خداوند بر او باد یکی از شخصیتهای نادر در این سالها به حساب میآمد.
ایشان وجوه مختلفی به لحاظ شخصیتی داشت: نخست اینکه شخصیتی حوزوی بود و مدارج بالای حوزه را گذرانده بود و به لحاظ تحصیلات حوزوی دانشهای مختلف را به خوبی فرا گرفته بود هم فقه خوانده بود و هم فلسفه و هم عرفان ودر حقیقت میان این 3 هم بهخوبی ارتباط برقرار کرده بود.
دوم شخصیت سیاسی و اجرایی ایشان بود که در عرصههای مختلف اجتماعی و سیاسی حضور جدی داشت و به همین دلیل وجوه مختلف شخصیتی میتوانست با طیفهای مختلف شخصیتی چه در حوزه چه دانشگاه و حتی در حوزه سیاست و اجرا نیز ارتباط برقرار کند.
چنین ترکیبی در شخصیت ایشان ترکیبی کمیاب است؛ هستند کسانی که در یک یا چند وجوه شخصیتی برجسته و سرامد باشند ولی جمع میان آنها و عالم بودن در تمام آنها بین شخصیتهای استانی و حتی ملی ما کمتر اتفاق میافتد.
علاوه بر اینها شخصیت اخلاقی وارسته مرحوم طه محمدی که بارزتر از همه بود مرحوم محمدی چیزی را برای خودش نمیخواست و به معنای دقیق کلمه از هر نوع تعلقی به دنیا آزاد بود و بقول حافظ شیرازی:
زیر بارند درختان که تعلق دارند
ای خوشا سرو که از بند غم آزاد آمد
این وجود سرو گونه او بود که تعلق و دلبستگی به دنیا نداشت و هرگز به فکر اندوختن نبود که بسیار آموزنده است.
با توجه به این شخصیت اخلاقی وارسته و همچنین تعالیمی که در زمینه عرفان نظری و عرفان عملی از اساتید خود مانند جوادی آملی و حسن زاده آملی فرا گرفته بود شخصیت او بسیار تأثیرگذار بود و من شاهد بودم که چگونه نه فقط حوزویان بلکه دانشگاهیان و حتی افرادی که به نوعی مسلمان نبودند و خارج از اسلام و مذهب تشیع بودند نیز جذب شخصیت وی میشدند و وجود چنین افرادی امروزه در جامعه ما کیمیاست.
چنین شخصیتهایی همان چیزی است که روحانیت ما به آن نیاز دارد تا بتوانند جاذبه معنوی اسلام را در میان اقشار و طیفهای مختلف گسترش بدهند.
ایشان یکی از الگوهای تعامل میان دانشگاه و حوزه بودند و بنده خوشبختانه توفیق این را داشتم که در فرصتهای زیادی در خدمت ایشان باشم. او به راحتی میتوانست با اساتید دانشگاه تعامل داشته باشد و با آنها وارد گفت وگو شود و بلکه حتی شخصیت او اساتید دانشگاه را تحت تأثیر قرارمیداد.
بیشتر از همه وارستگی ایشان توجه اساتید دانشگاه را جلب میکرد، اینکه بسیار فروتن بودند و هرگز ابایی نداشتند اگر حرف درستی مطرح میشد ولو اینکه از زبان کسی خارج از صنف ایشان باشد، با علاقه گوش میداد و تأیید میکرد وهمین خلقیات ایشان سبب شده بود دانشگاهیان نیز ایشان را بپذیرند و ارتباط بگیرند و حتی از ملکات اخلاقی و دانش نظری ایشان بیاموزند.
در استان همدان و در غرب کشور توانسته بود توجهها را به برخی از وجوه میراث فکری و معنوی جلب کند و توجه و اهتمامی که ایشان به ابن سینا داشت بسیار اهمیت داشت.
همانطور که میدانید ابنسینا بزرگترین شخصیت مسلمان بعد از پیامبر(ص) و معصومان(ع) هست و شخصیتی به اندازه ابن سینا تأثیرگذار درجهان اسلام تا به امروز نداشتهایم.
ابن سینا مَثَل دانایی است و خوشبختانه این فیلسوف بزرگ به همدان تعلق دارد و مرحوم طه محمدی این هوشمندی را داشت که سالها برای ترویج ابن سینا و در حقیقت ترویج دانایی و حکمت و خردمندی و فرزانگی در استان تلاش کند.
یکی از دلایل کار و زحمت ایشان این بود که خودشان نیز علقه روحی و معنوی نسبت به فرزانگی و خردمندی در اسلام داشت و دیگری اینکه تشخیص داده بود جهان ما و کشور ما و استان ما به این نگاه نیازمند است.
کوشش بیدریغ ایشان در ترویج حکمت ایرانی و بهطور کلی حکمت اسلامی و زحماتی که در بنیاد ابن سینا کشیدند کار بسیار تأثیرگذاری است و من امیدوارم عزیزانی که در همدان هستند بتوانند راه ایشان را ادامه دهند و این سرمایه بزرگ را مورد بهرهبرداری قرار دهند و فضای فکری و معنوی استان را به واسطه ایشان غنیتر و پربارتر کند.
انشاءا... رحمتی
استاد دانشگاه آزاد اسلامی و مترجم و نویسنده