همدان‌پيام: ادبيات آیيني برخلاف تصور خيلي‌ها تنها محدود به شعر مذهبي و عاشورايي نمي‌شود و هر مقوله‌اي در حيطه آیين‌ها و رسوم را مي‌توان جزء ادبيات آیيني محسوب كرد. حال گاهي اين آیين ريشه در باورها و اعتقادات ديني مردم دارد كه مي‌توان از آن به عنوان ادب ديني ياد كرد.
گاهي هم ريشه در رسوم مختلف مردمي و بومي دارد كه جزء ادب آیيني ـ اجتماعي از آن ياد مي‌شود.
بهروز سپيدنامه محقق، پژوهشگر و شاعر آیيني غرب كشور است كه تا به حال مجموعه‌هاي مختلفي از وي در زمينه پژوهشي و تحقيقي به چاپ رسيده است.
وي متولد 1345 شهرستان ايلام است كه از دهه هفتاد تا به حال در زمينه ترجمه و پژوهش فعاليت داشته و مجموعه‌هاي مختلفي چون «از زمين باران» در باب ادب پايداري، مجموعه شعر آیيني با عنوان «عقيق و ارغوان» و دو جلد كتاب پژوهشي شامل مجموعه مقالات با نام‌هاي «ويرگول» و «چرخش ايدئولوژي» را به چاپ رسانده است.
وي در مصاحبه با همدان‌پيام به تشريح و تعريف ادبيات آیين پرداخت و گفت: اگر آیين را به عنوان امور مقدس در نظر بگيريم و جامعه از باب تصدي به آنها بنگرد هر ادبياتي كه در اين مقوله پديد آيد ادبيات آیيني و مذهبي است و در اين صورت تمامي مناسك مذهبي و شخصيت‌هاي مذهبي كه در اين زمينه وجود دارند مورد پرداخت قرار مي‌گيرند.
اما اگر دامنه آیين را گسترده‌تر بدانيم شعر آیيني مسئوليتي فراتر از مذهب پيدا مي‌كند و حالت ملي پيدا مي‌كند اما شعر و ادبياتي كه در ايران وجود دارد بيشتر ناظر بر شعر مذهبي است.
بهروز سپيدنامه همچنين با اشاره به ظرفيت‌هاي موجود در زمينه ادبيات آیيني در كشور اظهار داشت: در جامعه‌اي كه حاكميت آن اسلامي است انتظار مي‌رود بر ادبيات آیيني ادب مسلط باشد؛ كارهاي صورت گرفته زياد است و چون ادبيات آیيني زمان‌بردار نيست؛ بنابراین، بايد گرايش شاعران به اينگونه ادب نيز فراتر از زمان و مكان‌هاي تاريخي باشد.
وي گفت: در زمينه ادبيات آیيني اعتقاد بر اين است كه اين نوع ادبيات زيربناي تمامي نهادهاي ادبي قرار گيرد؛ چرا که شاعران جزء حساس‌ترين اقشار جامعه هستند.
بنابراين در اين قلمرو ايدئولوژي آنها مبتني بر باورهاي آیيني و مذهبي آنها شكل مي‌گيرد.
وي آسيب‌هاي شعر آیيني را نبود كارشناس و عالم ديني در زمينه شعر دانست و گفت: پرداختن به ادبيات مذهبي نيازمند مطالعه گسترده در اين زمينه است و لذا چون شاعران ممكن است از لحاظ مطالعاتي در سطوح مختلفي باشند آسيب‌هاي فراواني مي‌تواند در اين حوزه وجود داشته باشد. چون وقتي مطالعه كم شد شاعر وقايع دم دستي را تبديل به شعر مي‌كند و اين وقايع دم دستي را توده‌ها مي‌دانند و قرائت توده مردم از وقايع تاريخي و مذهبي قرائت محدودي است كه اگر شاعر به اين قرائت‌ها بسنده كند مسلما شعر او در مرتبه پاييني خواهد بود.
وي در خصوص كارهاي صورت گرفته در زمينه ادب آیيني گفت: در اين زمينه كارهاي خوبي صورت گرفته اما در زمينه كيفيت‌بخشي به اين كارها هنوز جاي كار وجود دارد.
این محقق و پژوهشگر افزود: در زمينه احساسي كارهاي خوبي صورت گرفته اما در زمينه انديشه نسبت به مقوله احساس در شعر كمتر كار شده است؛ چرا كه ادبياتي كه مبتني بر مقتل‌خواني باشد كم داريم و علت آن هم ضعف مطالعه شاعران است.
سپیدنامه ضعف تاريخي در آثار آیيني را بيشتر در زمينه فلسفه تاريخي دانست و گفت: علم تاريخ بيشتر به نگارش وقايع مي‌پردازد اما فلسفه تاريخ به علل و پيرامون آن توجه دارد.
در زمينه عاشورا هم علت‌ها بيشتر از خود رويدادها مهم هستند و اينكه از ظرفيت عاشورا براي پيام‌هاي بعدي استفاده شود جاي توجه بيشتر دارد و شاعران آیيني ادب عاشورايي را در حيطه زماني و مكاني محدود كرده‌اند.
وي راهكار پرداختن به ادبيات آیيني را تشكيل كنگرههاي مرتبط دانست و گفت: كارگزاران دولتي با تشكيل كنگرهها مي‌توانند هم‌افزايي را در شاعران اينگونه ادبيات در كشور در عرصه بين‌المللي ايجاد كنند و از شاعران كشورهاي ديگر دعوت كرده و آنها را با شاعران اين كشور ارتباط بدهند.
سپيدنامه همچنين گفت: با اتمام كنگرههاي شعري شبكه ارتباطي شاعران هم قطع مي‌شود و مراوده‌ها در كنگرهها هم كم است و با تمام شدن يك كنگره كار دبير هم تمام مي‌شود.
وي اظهار داشت: بايد نهادهايي وجود داشته باشند كه پيگير اهداف كنگرهها بعد از اتمام آنها باشند ولي كنگرهها در ايران به صورت چندنقطه‌اي متصل از هم تشكيل مي‌شوند و مي‌بينيم كه در كنگرهها خط پيوسته به هم نداريم.
