تئاتر کودک تئاتري است دراماتيک با تمام آن چيزهايي که در تئاتر بزرگسال شاهد آن هستيم، مثل گرهافکني، تحول شخصيتها و گرهگشايي، اينها چيزهايي است که همواره براي بچهها جذاب است.
تجربه فعاليت کار کودک در حوزه تئاتر حالا براي بيشتر خبرنگاران و روزنامهنگاران همداني يادآور روزهاي پرشور و هيجاني است که از آن تحت عنوان جشنواره بينالمللي تئاتر کودک و نوجوان (اميد) ياد مي شود.
تجربهاي که سبب ميشود بيشتر قلم به دستان اين حوزه با دغدغه خاطر بيشتري نسبت به آغاز جشنواره در دوره جديد واکنش نشان دهند، واکنشهايي که گاه با نقد و زبان تند رسانهاي خواهان معطوف کردن ذهن مسئولان بر کيفيت اجراي جشنواره است و گاه با نرمي و صداقت از کارهاي انجام شده که مسير حرکت اين جشنواره بينالمللي را هموارتر کرده تقدير ميکند.
فستيوال بينالمللي تئاتر کودک با نگاه به افق پرورش و تعليم نه تنها سبب باروري و رشد تفکر کودکان و ذهن آنها شده بلکه در مراتبي رشد فکري و اجتماعي حلقههاي اطراف برگزاري آن را نيز در بر داشته که مصداق عيني و ملموس آن تحليلها و گزارشات روزنامهنگاراني است که با حضور در جشنواره هر روز نسبت به گذشته سطح آگاهي و معلومات آنها در خصوص چراييهاي تئاتر کودک رو به فزوني داشته است. حضور هنرمندان و کارشناسان که مو سپيد کرده در تئاتر به خصوص حوزه کودک ميباشند در ايام برگزاري جشنواره جلسات گفت و شنودهاي خبري تا امروز اگر اغراق نشود باعث شده که دايره تحليلهاي رسانهاي گستردهتر و با نگاه عميقتري صورت بگيرد. بر اين اساس قريب به 90 درصد روزنامهنگاران حوزه فرهنگ جشنواره را يک کارگاه آموزشي ميدانند که هر روز نسبت به گذشته به روي شيوه فعاليتي آنها اثرگذار بوده است.
اين اثرگذاري باعث پيدايش گرهها و سوژههايي شده که آنها را به سمتي ميکشاند تا اثبات کنند بنابر نظر کارشناسان تئاتر براي کودکان بايد شاد باشد و آزادي، شور و هيجان به ارمغان بياورد، نمايش دل مرده اشکدار و بدون تحرک براي کودکان و نوجواني که امروزه با هزاران مسير از تکنولوژي آشنايي داشته و ذهنيت خلاق خود را به روزترينهاي دنيا ارضاء نياز ميکنند به درد نميخورد چرا که آنها ريتم جهان را با ريتم خود ميفهمند،ريتمي زنده، پويا که داراي ضرب آهنگ است.
بر اين اساس آنچه بيشتر از هر موضوعي در تئاتر کودک جلب توجه ميکند اجراي نمايشهاي خلاق است همان دست از نمايشهايي که تجربهاي سازمان يافته را با دقت طراحي کرده و به اجرا در ميآورد و به وسيله کودکان مورد بحث قرار ميگيرد.
يک نويسنده کهنهکار در ادبيات کودک مصاحبهاي را با يکي از رسانهها انجام داده که به ويژگيهاي تئاتر کودک پرداخته است، محمدرضا يوسفي در اين مصاحبه از ويژگيهاي خاص کودکان در تئاتر صحبت ميکند و بر اين عقيده است که مهمترين عنصر حياتي و خاص تئاتر زنده بودن حرکات و کلام است به طوري که کودک به دنياي رمزآميز و شگفتي پا ميگذارد، اگر کار هنرمندان بر دل او بنشیند، کودک خودش را در چرخه زندگي ميبيند و با نقشهاي گوناگون همذات پنداري ميکند.
در جشنواره بيستوسوم وقتي پاي دل کيانيان هم مينشستید دغدغهمندي را در نگاه او به تئاتر کودک احساس ميکرديد، دغدغهاي که منجر به چاپ کتابهاي مختلفي با عناوين متفاوت در حوزه تئاتر کودک و نوجوان شده است.
داوود کيانيان، پيشکسوت تئاتر در اين باره در فصلي از کتاب «تئاتر کودک و نوجوان» خود مينويسد: ضرورت تئاتر کودکان را بايد از دو زاويه مورد نظر قرار داد، يکي از جهت منافعي که از آن متصور است و ديگرآن که به عنوان يک وسيله و روش آموزشي ميتوان از آن سود جست.
يکي ديگر از فعالان حوزه کودک از زاويه ديگري به موضوع نيازهاي کودک و نوجوان در متون نمايشي نگاه ميکند.
بهروز غريبپور در مصاحبهاي مربوط به يکي، دو سال گذشته با طرح پرسشي مبني بر اينکه بايد تئاتر خوشبينانه داشته باشيم يا واقعبينانه به موضوع نيازهاي کودکان در ادبيات نمايشي و تئاتر کودک توجه کرده و بر اين باور است که: تئاتر خوشبينانه به نوعي سعي دارد کودک را از واقعيت دور کند و تئاتر واقعبينانه عملکردي کاملاً عکس آن را دارد، روايت و تجسم کردن مسائل به خصوص مسائل غمانگيز مانند مرگ، جنگ، زلزله و سيل براي کودک با بزرگسال بسيار متفاوت است و بايد از دريچه و نگاهي خاص رد شود که اگر روزي کودک با واقعيت آنها روبرو شد تصوير حک شده نمايشي در عالم کودکي او اجازه ندهد با واقعيتها روبرو شود به معناي واضحتر اگر قرار است در يک اثر نمايشي تجربهاي را براي کودکان به اجرا بگذاريد بايد در دايره ذهني آنها بگنجد، يا چنان عوض کنيد که اگر زماني فراتر رفت، اين تجربه برايش ملموس و قابل دريافت باشد.
بر اساس نظر هنرمندان و کارشناسان که در سالهاي اخير در روزنامهها و خبرگزاريها منتشر شده است مهمترين عامل در ايجاد يک فرآيند نمايشي تأثيرگذار برخورداري از يک متن نوشتاري قدرتمند است که به فراخور انديشه و هدفي که پست آن نهفته است ميتواند ارتباط موثر با گروه مخاطب خود برقرار کند و اين موضوع همان بخشي است که در جشنواره اخير به خصوص در دوره بيستوسوم به شکلي مسألهساز شد و سبب شد تا يبشتر مصاحبههاي خبري علاوه بر انعکاس نقدهاي ديگر به موضوع قدرتمندي متن نمايشها با وسواس بيشتري توجه نشان دهند و به اين مسأله که قالب کارهاي به نمايش گذاشته شده بر محور صلح و جنگ بچرخد و درصد بالايي از نمايشنامهها را به خود اختصاص دهد نقد وارد شود و سوالي را پرورش دهد که هيأت انتخاب چرا دايره سليقه خود را کوچک و محدود به يک موضوع خاص کرده و اجازه پاسخ به تنوعطلبيهاي ذهني کودکان را از جشنواره بيستوسوم گرفت؟
بنابر آنچه گفته شد تئاتر کودک از جمله بخشهاي نمايشي است که بيش از ساير حوزههاي نمايشي داراي حساسيت و توجه ويژه است تا جايي که سبب شده بزرگترين رويداد صحنهاي تئاتر کودک تحت عنوان فستيوالي بينالمللي برگزار شود بنابراين آنچه مورد انتظار کارشناسان، هنرمندان و رسانهها است رشد پله به پله اما مستمر جشنواره تئاتر کودک است که در آن کيفيت محتوا،رشد آثار راه يافته، تنوع مطالب عنوان شده، برنامهريزيهاي منسجم، استفاده از داشتهها و افزايش قابليتها مورد توجه جدي واقع شود تا نياز معجزهاي نباشد و انتظارات در بازهاي شبکهبندي شده از زمان پاسخ داده شود.
جشنواره بيستوچهارم تئاتر کودک و نوجوان 10 آذر امسال در همدان بار ديگر به نمايش گذاشته خواهد شد که انتظار ميرود با تغييرات محسوس و نامحسوس به وجود آمده شاهد رويدادي در استان باشيم که تئاتر کودک کشور و به مراتبي دنيا را حساس به برگزاري آن نمايد تا پيکانهاي مختلفي از جمله جذب گردشگر، ايجاد علاقمندي و حساسيت گروههاي نماشي خارجي براي شرکت،ارتقاء کمي و کيفي و... به مرکزيت هدف برخورد کند و جشنواره بينالمللي تئاتر کودک و نوجوان را از يک ظرفيت شعاري به يک پتانسيل عملي و محسوس تبديل نمايد.
