آخرین اجلاسِ دور چهارم،ِ مستقل‌ترین نهاد جمهوری اسلامی ایران، روز گذشته به پایان رسید. مجلس خبرگان رهبری در این 4 دوره با اتفاقات و حواشی بسیاری روبه‌رو بود.از همان زمان برگزاری انتخابات دوره اول که عده‌ای این نهاد را مقابل رهبری می‌دانستند. چون حضرت امام(ره) در قید حیات بودند این ابهام را در برخی ایجاد کرده بود که با وجود رهبر، چرا باید به شکل‌گیری همچین نهادی دست زد. بنابراین نظارت بر انتخاب و عملکرد رهبری که وظیفه اصلی خبرگان است را به نوعی امری در جهت تضعیف قدرت رهبری قلمداد می‌کردند.روشنگری امام خمینی(ره) به تمام این مباحث مهر ابطال زد. امام در سال 61، این‌گونه به این موضع‌گیری‌ها پاسخ می‌دهند: «امروز در ملت ما قضیه مجلس خبرگان برای تعیین رهبری مطرح و مسأله‌ای است که نباید ملت ایران برای آن کم ارج قائل شوند. الان یک دسته از قراری که شنیده‌ام دوره افتاده‌اند که این مجلس خبرگان نباید باشد. برای اینکه تضعیف رهبری است. مجلس خبرگان تقویت رهبری است، گول این حرف‌ها را نخورند. باید همه وارد شوید. این یک تکلیف الهی است.»
اما بیشترین اتفاقات و حواشی پیش از برگزاری دور دوم خبرگان رهبری ایجاد می‌شود. در این انتخابات، مجلس خبرگان مصوبه‌‌ای ارائه می‌دهد که سبب جنجال‌های فراوان در مجلس شورای اسلامی می‌شود. خبرگان براساس قانون اساسی، مستقل‌ترین نهاد نظام اسلامی است كه تعیین آیین‌نامه‌های مربوط به تعداد خبرگان، نحوه انتخاب آنها، مرجع تعیین و تأیید اولیه صلاحیت نامزدها و... بر عهده خود اعضا و نمایندگان مجلس است؛ بر همین اساس تعیین صلاحیت كاندیداهای مجلس خبرگان به شورای نگهبان سپرده می‌شود و شورای نگهبان برای سنجش درجه اجتهاد كاندیداهای خبرگان رهبری از آنان امتحان به عمل می‌آورد، در حالی كه پیش از این، سنجش میزان علمی كاندیداهای خبرگان رهبری توسط حوزه علمیه صورت می‌گرفت.
این اتفاق سبب رد صلاحیت تعدادی از نمایندگان می‌شود و نزاع این اتفاق به تریبون علنی سومین مجلس شورای اسلامی می‌کشد. اسدا... بیات در نطق پیش از دستور مجلس، عملكرد شورای نگهبان در تعیین صلاحیت كاندیداهای خبرگان رهبری را زیر سؤال می‌برد و می‌گوید که؛ «من تردید دارم پشت سر آقایان نماز بخوانم و این دیگر انتخابات نیست و انتصابات است.» در همین جلسه مجلس شورای اسلامی طرح تثبیت كاندیداها جهت متوقف كردن انتخابات خبرگان برای اصلاح در انتخابات آن و یا تجدید نظر در رد صلاحیت‌ها با 3 فوریت تقدیم مجلس می‌شود.
ارائه این طرح به شدت با مخالفت گروهی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی مواجه می‌شود و این مخالفت‌ها نهایتاً باعث تعطیلی مجلس در روز 15/7/1369 یعنی روز پیش از انتخابات مجلس خبرگان رهبری می‌شود.
این نمایندگان در مخالفت با 2 فوریت این طرح استدلال می‌كردند انتخابات خبرگان رهبری، نحوه برگزاری آن، تعداد اعضای خبرگان، تعداد كاندیداها، ناظران انتخابات آن و... بر اساس اصل یكصد و هشتم قانون اساسی به مجلس شورای اسلامی ربطی ندارد و بر عهده خود مجلس خبرگان رهبری است.
موافقان نیز استدلال می‌كردند این طرح بحث انتخابات را به صورت كلی بررسی می‌كند و ممكن است ناظر بر انتخابات خبرگان نباشد. همچنین در این طرح كیفیت انتخابات بررسی نمی‌شود بلكه هدف آن تعریف انتخابات است.
علی‌رغم مخالفت جریان راست، 2 فوریت این طرح تصویب می‌شود. جلسه علنی یازدهم مهر 1369 بر سر این موضوع و انتخابات خبرگان رهبری به تشنج و زد و خورد كشیده می‌شود.
احمد زمانیان نماینده نهاوند در سخنان پیش از دستور این جلسه به كسانی كه به مصوبه آخرین اجلاسیه خبرگان رهبری ایراد و اعتراض داشتند، به شدت حمله نمود و اظهار کرد: «اول اینکه اگر سخن نگفته‌ایم به خاطر آن است كه نخواسته‌ایم بدون اجازه ولی فقیه گامی برداریم، دوم اینکه ما در طول تاریخ پیش‌دستی را به حریف داده و آنگاه كه ضربه بزنیم ضربه مهلك است.» عده‌ای از نمایندگان (غفاری، سهمی، مهرزاد صدقیانی) به سخنان وی اعتراض كردند و خلخالی؛ زمانیان را «طرفدار منافقین» می‌داند و اعلام می‌كند: «ما همه كشته می‌شویم ولی تسلیم نمی‌شویم.» زمانیان نیز به سخنان روز قبل اسدا... بیات اعتراض کرد و گفت: «من از آنچه كه در بیانات این آقا بود به خدا پناه می‌برم».
با شدت گرفتن اعتراضات، رهبر انقلاب اسلامی، در سخنانی از كسانی كه به مصوبه اخیر مجلس خبرگان اعتراض داشتند، به شدت انتقاد کرد و ضمن دفاع از شورای نگهبان اظهار داشتند: «این كاری كه طی دو سه روز اخیر از بعضی افراد سر زد كه پشت یك تریبون‌هایی ایستادند و به شورای نگهبان بد گفتند، اگر تكرار بشود بنده بر اساس مسئولیت خودم آن را تحمل نخواهم كرد».
اما یك روز به انتخابات خبرگان مانده، 55 عضو جناح راست كه این طرح را نشأت گرفته از سیاسی‌كاری طرف مقابل می‌دانست" برای جلوگیری از بررسی آن" در مجلس حاضر نشدند و عملاً مانع تصویب این طرح شدند. انتخابات مجلس خبرگان رهبری در روز بعد از آن در سراسر كشور برگزار شد. به دلیل اینكه هدف از طرح تثبیت تعداد كاندیداها در انتخابات، متوقف‌كردن و یا به تأخیرانداختن انتخابات خبرگان رهبری بود و طراحان آن به هدف مورد نظر نرسیدند در هفدهم مهر 1369 تعدادی از نمایندگان ارائه‌دهنده و موافق طرح، پیشنهاد سلب یك فوریت از دو فوریت آن را دادند و استدلال کردند كه این طرح در رابطه با انتخابات خبرگان بود و حالا كه این انتخابات انجام شده فوریتی برای طرح لازم نیست، كه این پیشنهاد به رأی گذاشته شد و به تصویب اكثریت رسید. (منبع: مرکز اسناد انقلاب اسلامی).
اگرچه این روند در طی دوره‌های بعد وجود نداشت اما حواشی و اتفاقات آن باز هم به نوعی دیگر تکرار شد. بنابراین طبق آنچه ذکر آن رفت پس از سپردن سنجش میزان علمی كاندیداهای خبرگان رهبری از حوزه علمیه به شورای نگهبان؛ یکی از مهمترین دلایل بروز اختلافات به شرط اجتهاد باز می‌گشت که با وجود انتقادات و اعتراضات زیاد به این اصل، شورای نگهبان و خبرگان رهبری تاکنون حاضر به تسامح درباره این شرط یا تعدیل آن نشده‌اند.
این موارد اختلافی ادامه پیدا کرد تا به خبرگان چهارم رسید. در دوره چهارم مباحث مربوط به شورای نگهبان کمرنگ شده بود و بیشتر رقابت اعضای خبرگان بود که به چشم می‌آمد. این درحالی بود که همواره جامعه روحانیت مبارز و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم لیست مشترک ارائه می‌دادند، به یکباره ارائه لیستی از سوی هواداران آیت‌ا... مصباح یزدی اختلافات جدیدی را علنی کرد. رقابتی که به درون مجلس خبرگان و انتخابات هیات رئیسه پس از فوت آیت ا... مشکینی نیز کشیده شد که در نهایت سبب شد بعد از مدتی ریاست آیت ا... هاشمی؛ ریاست به مرحوم آیت‌ا... مهدوی کنی در سال 89 برسد. البته این پایان ماجرای رقابت‌ها نبود. با فوت آیت‌ا... مهدوی‌کنی در سال 93 بحث انتخاب چهارمین رئیس مجلس خبرگان چهارم مطرح شد. که پس از شرط‌ها، گمانه‌زنی‌ها و انصراف‌ها آیت‌ا... محمد یزدی برای نخستین بار به ریاست خبرگان رسید و برای نخستین بار آیت‌ا...هاشمی رفسنجانی در جایگاه هیأت رئیسه حضور نداشت.
اما انتخابات هفتم اسفندماه 94 همان حواشی 4 دوره پیش را زنده کرد. در ابتدا شورای نگهبان از تعداد زیاد ثبت نام‌کنندگان گلایه داشت. با ورود به تأیید صلاحیت نامزدها حواشی نیز آغاز شد. نوه بنیانگذار انقلاب اسلامی در این انتخابات ثبت نام کرد و در حالیکه گفته می‌شد مراجع عظام، اجتهاد سید حسن خمینی را تأیید کرده‌اند؛ شورای نگهبان او را به بهانه حاضر نشدن در جلسه امتحان اجتهاد رد صلاحیت کرد. از سوی دیگر رقابت نمایندگان خبرگان چهارم در انتخابات خبرگان پنجم همچنان و با غلظت بیشتری ادامه داشت. برای نخستین بار در طول 4 دوره قبلی نام آیت‌ا.. هاشمی رفسنجانی در لیست جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نبود.بنابراین ارائه لیست «خبرگان مردم» از سوی آیت‌ا... هاشمی معادلات سیاسی جدیدی را در انتخابات دور پنجم خبرگان رهبری رقم زد. بالاخره با اعلام نتایج انتخابات، بازی رقابتی نیز به نوعی پایان یافت. آیات محمد و مصباح یزدی موفق به کسب آراء لازم جهت حضور در دور پنجم نشدند.
پنجمین مجلس خبرگان رهبری در چهارمین روز از ماه خرداد سال 95 افتتاح می‌شود و باید منتظر ماند و دید آیا حواشی ریاست مجلس خبرگان رهبری که در آن روز انتخاب خواهد شد همچون مجلس چهارم خواهد بود یا با نبود رقبا مجلس خبرگانی متفاوت از دوره‌های قبل شکل خواهد گرفت.
