انگور مهمترین محصول باغی دنیا بوده و بیشترین میزان تولید محصولات باغی را به خود اختصاص داده است.
ایران با دارا بودن حدود ۳۰۰ هزار هکتار باغات انگور و تولید سالانه بیش از سه میلیون و ۴۰۰ هزار تن محصول، جایگاه هفتم دنیا را در تولید انگور و جایگاه سوم دنیا را در تولید کشمش دارد. استان همدان نیز با ۲۲ هزار و ۹۹ هکتار سطح زیرکشت انگور رتبه دوم کشور را به خود اختصاص داده است.
با توجه به تغییرات اقلیمی، بروز خشکسالیهای اخیر، محدودیت منابع آبی کشور و لزوم ارتقاء بهرهوری و افزایش کارآیی مصرف آب شیوه نوین طرح فراز انگور بهعنوان یکی از طرحهای شاخص و اولویتدار وزارت جهادکشاورزی در برنامههای سالانه و بلندمدت توسعه کشور مصوب و ابلاغ شده است که استان همدان نیز از این امر مستثنی نیست.
در هفته دولت امسال نیز یکی از بزرگترین طرحهای فراز تاکستان استان همدان در شهرستان رزن با حضور معاون وزیر جهادکشاورزی در روستای خورونده به بهرهبرداری رسید که به گفته رئیس سازمان جهادکشاورزی استان همدان، این طرح ۳۶ هکتاری فراز باغات انگور روستای خورونده به عنوان بزرگترین طرح فراز باغات انگور و یکی از مزارع نوآور استان همدان در حوزه مزارع نوآور باغبانی ثبت خواهد شد.
معاون جهادکشاورزی شهرستان رزن در گفتوگو با ایسنا، از اجرای ۶۰ هکتار طرح فراز در باغات انگور این شهرستان خبر داد و اظهار کرد: شهرستان رزن دارای ۲۵۱۹ هکتار تاکستان و باغات انگور بوده که از این میزان سطح باغات انگور، در ۶۰ هکتار از این باغات طرح فراز احداث شده و ۱۲ هکتار نیز در دست اجراست.
اصغر صادقی با بیان اینکه انگورهای در حال تولید شهرستان رزن در باغهای سنتی از نوع عسگری، فخری و کشمش و در باغات جدید از نوع ترکمن چهار، فلیم، سفید بیدانه و انگور روسی هستند، افزود: تولید سالینه انگور شهرستان رزن میانگین ۳۴ هزار تن بوده و انگور تولید شده شهرستان پس از فرآوری به شیره انگور، آبغوره، کشمش و ... به کل کشور ارسال میشود.
وی تعداد باغداران انگور این شهرستان را ۱۷۰۰ نفر برشمرد و خاطرنشان کرد: باغات انگور و تاکستانهای رزن در سطح شهرستان پراکنده بوده اما بیشترین پراکنش باغات انگور شهرستان به روستاهای خورونده، جربانلو و وفس اختصاص دارد.
صادقی با اشاره به اینکه شهرستان رزن بعد از ملایر رتبه دوم را در بحث میزان اجرای طرح فراز در سطح استان به خود اختصاص داده است، یادآور شد: در هفته دولت امسال ۳۶ هکتار طرح فراز در روستای خورونده رزن به عنوان بزرگترین طرح فراز استان همدان با حضور معاون وزیر جهادکشاورزی به افتتاح و بهرهبرداری رسید.
وی از جمله اهداف و مزایای طرح فراز را افزایش کمی و کیفی محصول انگور دانست و بیان کرد: جلوگیری از آلودگی و تماس میوه با خاک، کاهش هزینههای تولید، امکان مکانیزه کردن باغات، بهبود گلانگیزی و تعداد جوانههای قابل نگهداری و در نتیجه افزایش عملکرد در واحد سطح، افزایش عمر اقتصادی باغات، فراهم شدن امکان اجرای سیستمهای نوین و تحت فشار آبیاری و کاهش مصرف آب، کنترل بهینه آفات و بیماریها و کاهش ضایعات را از دیگر مزایای اجرای طرح فراز انگور میتوان برشمرد.
معاون جهادکشاورزی شهرستان رزن یادآور شد: حتی فراهم شدن امکان تولید کشمش از ارقام خاص انگور که روی بوته خشک شده و به صورت مکانیزه برداشت میشوند نیز از مزایای اجرای طرح فراز است.
صادقی همچنین اضافه کرد: در روش سنتی به ازای ۳۰۰ لیتر آب یک کیلوگرم انگور و در روش طرح فراز به ازای ۳۰۰ لیتر آب پنج کیلوگرم محصول انگور قابل تولید است.
بهرهبردار تاکستان ۳۶ هکتاری طرح فراز روستای خورونده رزن به عنوان بهرهبردار یکی از بزرگترین تاکستانهای طرح فراز استان همدان هم در گفتوگو با ایسنا، اظهار کرد: این تاکستان چندی پیش با حضور معاون وزیر جهادکشاورزی در هفته دولت به افتتاح و بهرهبرداری رسیده و هدف از اجرای طرح فراز در این پروژه تغییر سیستم کاشت انگور از سیستم متعارف کشت خوابیده به سیستم ایستاده و داربستی است.
تیمور طیبی گفت: طرح ۳۶ هکتاری تاکستان بنده در روستای خورونده به صورت ثابت برای ۲۰ نفر اشتغال ایجاد کرده است که به طور قطع از سال آینده تعداد اشتغال ثابت آن به علت باردهی کامل تاکستان دوچندان خواهد شد.
وی با بیان اینکه به صورت فصلی نیز در شش ماه از سال ۷۰ تا ۸۰ نفر نیرو در این باغ مشغول بهکار میشوند، خاطرنشان کرد: این تعداد نیرو از ساعت هفت صبح تا پنج عصر در این تاکستان مشغول فعالیت هستند.
وی با اشاره به اینکه از شش سال پیش به اجرای طرح فراز در باغات انگور خود روی آوردهام، ادامه داد: پیش از این در زمینه کشت سیبزمینی فعالیت داشتم و در این رابطه محصول سیبزمینی به آب بالایی برای کشت نیاز داشت و با اینمیزان آب که در حال حاضر باغ انگور طرح فراز ۳۶ هکتاری خود را آبیاری میکنم، تنها امکان آبیاری ۱۵ هکتار از کشت سیبزمینی امکانپذیر بود.
طیبی خاطرنشان کرد: علاوه بر ۳۶ هکتار طرح فراز فعلی دو طرح فراز نیز در دو فاز پنج و ۱۲ هکتاری نیز اجرا کردهام و با احتساب طرح فراز ۳۶ هکتاری دارای بیش از ۵۰ هکتار تاکستان به صورت طرح فراز(داربستی) هستم که بیدانه سفید و بیدانه قرمز، ترکمن چهار و فلیم از ارقام انگور این تاکستان به شمار میرود.
وی با اشاره به اینکه آبیاری این تاکستان از نوع آبیاری قطرهای است، بیان کرد: در طرح سنتی تاکستان میزان تولید هر هکتار باغ انگور میانگین ۱۰ تن است این در حالیست که میزان تولید تاکستانها در طرح فراز در هر هکتار میانگین به ۵۰ تا ۷۰ تن افزایش مییابد.
طیبی با بیان اینکه از سال آینده این تاکستان به باردهی کامل خواهد رسید، اظهار کرد: با باردهی کامل تاکستان در سال آینده برای توسعه و یا عدم توسعه هر چه بیشتر وسعت آن تصمیم خواهم گرفت.
وی میزان اعتبار هزینه شده برای اجرای طرح فراز این تاکستان ۳۶ هکتاری خود را اعتباری افزون بر ۱۶ میلیارد تومان برشمرد و گفت: دو میلیارد تومان از سرمایه هزینه شده برای این پروژه نیز با استفاده از تسهیلات بانکی بوده است.
طیبی خاطرنشان کرد: بیشتر انگور تاکستانها خامفروشی میشود و متأسفانه با وجود سرمازدگی بخش مهمی از انگور تاکستانها و کمبود امسال انگور، میدان بار انگور بهرهبردار را تنها به قیمت هر کیلو ۵۰۰۰ تومان خریداری میکند که این میزان هزینه کارگر و هزینه صرف شده برای خریداری سبد انگور را نیز تأمین نمیکند و عملاً سود چندانی برای بهرهبردار ندارد.
وی اقدام برای صادرات و نیز ایجاد صنایع تبدیلی برای محصول انگور تاکستان خود را یکی از برنامههای اولویتدار خود خواند و خاطرنشان کرد: به دنبال مجوز برای ایجاد صنایع تبدیلی در زمینه فرآوری انگور و نیز صادرات این محصول هستم تا با این اقدام بتوان مشکل سایر تاکستانهای دیگر منطقه را نیز در زمینه جلوگیری از خامفروشی مرتفع کرد.
طیبی با بیان اینکه قبل از اجرای طرح فراز در تاکستان خود در چنین وسعتی، بسیاری از بهرهبرداران تاکستانهای دیگر این امر را بعید میدانستند و این موضوع را ریسک بزرگی میخواندند، اظهار کرد: خوشبختانه با عملیاتی شدن این موضوع در حال حاضر بسیاری از افراد بهرهبردار تولید انگور برای آشنایی با طرح فراز به منظور اجرا از این تاکستان بازدید دارند و آنها نیز ترغیب به اجرای این طرح در تاکستان خود شدهاند.
وی کاهش سرمازدگی، افزایش باردهی، استفاده مناسب و بیشتر از نورخورشید و جلوگیری از صدمات بارندگی را از جمله مزایای تاکستانهای طرح فراز دانست و گفت: با توجه به خشکسالیهای اخیر و تغییر شرایط اقلیم اگر در بحث کشاورزی بخواهیم بدون علم روز نسنجیده اقدام به تولید و کشت داشته باشیم، به طور قطع به مشکل برخورد خواهیم کرد و کشاورز به جزء زحمت از صرفه اقتصادی چندانی بهرهمند نخواهد شد، در این رابطه علاوه بر علم روز باید به فکر صنایع تبدیلی و صادرات هر محصول نیز در بحث بازاریابی باشیم.
طیبی با بیان اینکه در حال حاضر سه مهندس ناظر در این تاکستان در زمینه سموم و هرس و سایر موارد بازدید و نظارت مستمر دارند، یادآور شد: در این تاکستان سعی کردیم با استاندارد روز و از نظر علمی اصولی و شبیه طرح تاکستانهای اروپا و سایر کشورها پیش برویم.
وی تأکید کرد: سایر باغداران انگور نیز با توجه به کاهش منابع آب زیرزمینی و اُفت سفرهای زیرزمینی و نیز تغییر اقلیم خواه ناخواه برای ادامه راه باید کشاورزی سنتی را حذف کرده و به سمت کشاورزی مبتنی با علم روز پیش بروند.
رئیس سازمان جهادکشاورزی استان همدان هم در آیین افتتاح چندی پیش این طرح اظهار کرد: طرح ۳۶ هکتاری فراز باغات انگور روستای خورونده به عنوان بزرگترین طرح فراز باغات انگور و یکی از مزارع نوآور استان همدان در حوزه مزارع نوآور باغبانی ثبت خواهد شد.
رضا بهراملو با بیان اینکه در استان همدان در حوزه جهادکشاورزی همه کارها بهرهور و علممحور در حال حرکت است، افزود: با پروژه طرح فراز افتتاح شده روستای خورونده این مزرعه از این پس با افزایش سه برابری عملکرد و کاهش ۳۰ درصدی مصرف آب کشاورزی و پنج تا شش کیلوگرم بر مترمکعب بهرهوری آب همراه خواهد بود.
وی مقاوم بودن در برابر آفات، عملکرد و بهرهوری بالا و نیز مصرف آب کمتر را از مزایای طرح فراز برشمرد و گفت: در رابطه با کارهای نوآور قول دادهایم ۱۰ مزرعه و واحد تولیدی نوآور در سطح استان داشته باشیم و حمایت لازم را از این واحدها خواهیم داشت تا سایر واحدها و مزارع اگر تمایل داشتند از این واحدها به عنوان الگو بازدید کنند که با هماهنگی لازم با جهادکشاورزی و مرکز تحقیقات آموزش و ترویج این امر برای آنها میسر میشود.
بهراملو یادآور شد: علاوه بر پروژه افتتاح شده طرح فراز روستای خورونده در زمینه مزرعه نوآور باغبانی، مزارع نوآور دیگری را نیز در زمینه دام، طیور، آبزیان و صنایع تبدیلی خواهیم داشت.
به گزارش ایسنا، باید با درنظر گرفتن تسهیلات مناسب برای بهرهبرداران حوزه باغداری انگور، مسیر را برای اجرای سریعتر طرح فراز در تاکستانها هموار کرد تا کشاورزان به سود بهتری دست یابند و کمتر متضرر شوند.