پانزدهمين اثر ثبت ملي شده روز گذشته در رديف آثار معنوي اين‌بار به نام قالي جوزان ملاير گره خورد. این اتفاق در حالی رقم خورد که یک ماه پیش نیز قالی مهربان برند معروف دنیا به ثبت ملی رسیده بود .
رییس میراث فرهنگی ملایر با اعلام این خبر در گفتگوی اختصاصی با همدان پیام گفت : روز گذشته پس از بررسي پرونده‌هاي آثاري كه براي قرار گرفتن در فهرست ملي ايران پيشنهاد شده بود قالي جوزان، رفوگري و رنگرزي سنتي به فهرست آثار ملي پيوست.
ابراهیم جلیلی افزود : جوزان و مانيزان از روستاهاي نامدار دره جوزان ملاير مي‌باشند و در حالي منطقه جوزان حالا با فرش دستبافتش پرآوازه مي‌شود كه پيش از اين مراسم پخت شيره در مانيزان نيز به فهرست معنوي پيوسته بود. جوزان محل تولد مسعود جعفري جوزاني از كارگردانان بنام كشوري است.
وی در ادامه گفت : در تحقیقات سیسیل ادوارد انگلیسی در رابطه با قالیچه های جوزان در کتاب قالی ایران آمده است بافت منطقه جوزان بخاطر نوع تکنیک و بافت منحصر بفردشان با تمام نقاط ایران متفاوت است بخاطر اهمیت فراوان ریسندگان ، رنگرزان ، طراحان ، مخصوصا بافندگان آن .
پشم های استهصال شده از دامهای پرورش یافته در منطقه لشگردر است که بالاترین گونه های گیاه را دارد به صورت دست ریس و رنگ گیاهی آن و شستشوی بعد از رنگرزی در اقلیم بسیار مناسب جوزان میباشد .
رییس میراث فرهنگی ملایر همچنین افزود : در رنگ رزی گیاهی هر شید رنگی به بیست و چهار الی هفتادو دو ساعت زمان نیاز دارد و از رنگرزی پیش دندانه استفاده میشود که بهترین نوع رنگرزی میباشد در همه مناطق قالی ها بعد از بافت در کار گاه های قالیشویی با انواع اسید ها و قلیا ها شسته میشوند که تداخل رنگ پیش نیاید ، اما در قالی های جوزان بعد از رنگرزی با کمک جریان آب روان به مدت یک هفته در آب بسته میشود تا با سایش مداوم جریان آب تمام مواد مازاد رنگدانه از آن خارج شود و اما آب قنات کهریز جوزان که آقای ادوارد در تحقیقاتش مطرح میکند بعد از دو کیلو متر از دهانه قنات سرچشمه آن از دو بخش شرقی و غربی به هم می پیوند د که آب قسمت شرق گرم و قسمت غرب سرد است و از بهم پیوستن این دو جریان آب اصلی قنات بدست میاید که در درخشش قالی های جوزان بی تاثیر نیست .
گفتنی است ، یکی دیگر از ویژگی های قالیچه های جوزان تونالیته های رنگ روناس آن است . آلیزارین که مواد اصلی استخراج از روناس میباشد در کشت دو ساله آن رنگ شفاف تر است و از آن جهت رنگرزی این شید با ترکیب دوغ رنگ دوغی بدست میاید و با قره قروت که عصاره متراکم دوغ پخته میباشد رنگهای لاکی سیر بدست میاید و ناگفته نماند که لباسهای مارک معروف در دنیا بر مبنای رنگرزی فرش ایران تولید میشود و البسه نا مرقوب بر پایه رنگ های آنیلینی یا شیمیایی تولید میشوند و رنگ بندی قالیچه های جوزان بر اساس انواع رنگ بندی که شامل رنگ های هم نشین طیفی و متزاد میباشد از نوع متضاد آن است یعنی اینکه رنگ حاشیه قرمز روناسی که جر رنگ های گرم است و متن آن کرم که جز رنگ های سرد است.نوع گره های جوزان از بهترین نوع گره بافت میباشد یعنی گره ترکی منقارن و شیرازه آن از نوع متصل میباشد که در حین بافت در هر رج بعد از پود دهی شیرازه هم زمان با بافت زده و فرش را یکپارچه میکند.
جوزان روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان ملایر است .
