بیستوششمین میراث جهانی ایران به نام«منظر فرهنگی هورامان/اورامانات» ثبت شد.
در ادامه بررسی نامزدهای ثبت در فهرست میراثجهانی یونسکو، پرونده هورامان از ایران رأی مثبت یونسکو را گرفت و به عنوان بیستوششمین میراثجهانی ایران ثبت شد. 2روز پیش نیز، راهآهن سراسری (شمال ـ جنوب) ایران در این فهرست ثبت شد.
دست خالی همدان
این در حالی است که باز هم دست همدان از جهانی شدن خالی ماند .
هگمتانه، کاروانسراها و رشته قناتهایی که قرار بود به نام همدان جهانی شوند از قطار بررسیها جا ماندند.
پرونده ثبتجهانی منظر فرهنگی هورامان / اورامانات در استانهای کرمانشاه و کردستان با حدود ۴۰۹ هزار هکتار عرصه و حریم قرار دارد که ۱۰۶ هزار هکتار آن مربوط به عرصه و ۳۰۳ هزار هکتار نیز جزء حریم است. این پرونده سال گذشته به یونسکو ارسال شد .
در سال ۱۳۹۹ ارزیابی میدانی منظر فرهنگی هورامان/اورامانات توسط ارزیاب ایکوموس جهانی انجام شد همان زمان ارزیابان یونسکو منظر فرهنگی همدان را هم بررسی کردند، اما هیچ روزنه امیدی بر پیشانی هگمتانه نتابید.
پیش از آغاز کمیته میراثجهانی یونسکو نیز نظر اولیه کارشناسان ایکوموس بر این بوده که این پرونده شانس بالایی برای ثبتجهانی دارد و همین زمان نظر کارشناسان بر این بود که هگمتانه تا رسیدن به عرصه جهانی راه زیادی در پیش دارد .
جهانی شدن هگمتانه رؤیایی که تعبیر نشد
قرار بود همدان با پرونده منظر فرهنگی هگمتانه تا همدان در سال 2021 جهانی شود. اما با شرایط پیش آمده و به پایان رسیدن دولت دوازدهم گویا وعده جهانی شدن هگمتانه یک تعارف بود.
حتی استاندار همدان درباره ثبت جهانی هگمتانه اسفندماه 1399 در جمع رسانهها اعلام کرد: کار اصلی پرونده ثبت جهانی هگمتانه انجام شده است و موانع جزئی که وجود دارد مربوط به جابهجایی بازار آهنفروشها و تغییراتی است که در طرح جامع شهر وجود دارد.
سید سعید شاهرخی در آیین بهرهبرداری از 7پروژه میراثفرهنگی استان همدان که با دستور رئیسجمهور و حضور معاون سازمان میراثفرهنگی به صورت ویدئوکنفرانس انجام شد، گفت: به موازات تکمیل پرونده ثبت جهانی هگمتانه و ارسال آن به سازمان جهانی یونسکو موانع نام برده نیز رفع میشود و به عبارت دیگر انجام این کارها مانع روند کار نیست و همزمان با هم پیش میرود و امیدواریم در سال ۱۴۰۰ شاهد ثبت جهانی تپه هگمتانه باشیم.
آنچه حایز اهمیت است این نکته است که تمام بودجه استان همدان در سالهای گذشته جذب شده است و در سال 1399در حوزه آزادسازی حریم هگمتانه و موزه منطقهای حدود ۶۰میلیارد اعتبار جذب شد که حدود ۲۱میلیارد تومان برای تملک و آزادسازی بخشی از عرصه هگمتانه صرف شد.
با تمام این حرفها اما هگمتانه از رسیدن به یونسکو در سال 2021 جاماند. سرانجام(سهشنبه پنجم مردادماه سال ۱۴۰۰) پرونده هورامان/اورامانات براساس معیارهای شماره ۳ و ۵ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.
هورامان یا اورامانات نام منطقهای تاریخی با بافت پلکانی و آدابورسوم خاص است که بخشهایی از شهرستانهای سروآباد، سنندج و کامیاران در استان کردستان و شهرستانهای روانسر، پاوه، جوانرود و ثلاث باباجانی در استان کرمانشاه را شامل میشود. بخش اصلی منظر فرهنگی هورامان/اورامانات شامل درههای ژاوهرود، اورامان تخت و لهون است.
کهنترین آثار سکونت انسان در بررسیها و کاوشهای باستانشناسی در اطراف روستای هجیج یافت شده و مربوط به دوران پارینهسنگی است که طبق گزارش باستانشناسان بیش از ۴۰ هزار سال تا حدود ۱۲هزار سال قدمت دارند.
معماری پلکانی اورامان تخت و خانههای دیدنی آن، روستا را بهشکل هرمگونه درآورده است که در رأس این هرم قلعهای باستانی قرار دارد.
چهلوچهارمین کمیته میراثجهانی یونسکو هماینک در شهر فوجو چین به صورت مجازی در حال برگزاری است که در جریان آن ۳۹ اثر پیشنهادی از سوی کشورها بررسی میشود. ایران موفق شد در این اجلاس با حمایت دیگر کشورها، 2 پرونده راهآهن سراسری(بخش شمال ـ جنوب به وسعت هزار و۴۰۰ کیلومتر) و هورامان/ اورامانات را به ثبت یونسکو برساند.
به این ترتیب، شمار میراثجهانی ایران به ۲۶ اثر رسید. پیشتر، تختجمشید، میدان امام اصفهان، چغازنبیل، تخت سلیمان، پاسارگاد، بم و منظر فرهنگی آن، گنبد سلطانیه، بیستون، مجموعه کلیساهای ارامنه(سنت استپانوس، چوپان، دره شام، مریم مقدس و قرهکلیسا)، سازههای آبی شوشتر، مجموعه آرامگاه و خانقاه شیخ صفیالدین اردبیلی، مجموعه بازار تاریخی تبریز، باغ ایرانی(دولتآباد یزد، پهلوانپور مهریز یزد، ارم شیراز، پاسارگاد شیراز، چهلستون اصفهان، فین کاشان، عباسآباد بهشهر، اکبریه بیرجند، ماهان کرمان)، گنبد قابوس، مسجدجامع اصفهان، کاخ گلستان، شهر سوخته، شوش، منظر فرهنگی میمند، بیابان لوت، قنات ایرانی(قصبه گناباد، مون اردستان، گوهرریز جوپار، اکبرآباد بم، قاسمآباد بم، بلده فردوس، زارچ، حسنآباد مشیر، ابراهیمآباد، وزوان، مزدآباد میمه)، شهر تاریخی یزد، منظر باستانشناسی ساسانی و جنگلهای هیرکانی در فهرست میراثجهانی یونسکو ثبت شده بود.