کارشناسان از تعطیلات دو روزه آخر هفته به عنوان راهکاری برای توسعه گردشگری نام میبرند. از نظر آنها چنین رویهای که در بیش از ۱۰۰ کشور جهان تجربه شده، میتواند رونقی به توریسم داخلی دهد و در عین حال از سفرهای تهاجمی در تعطیلات مناسبتی جلوگیری کند.
تعطیلی دو روزه آخر هفته در صورتی میتواند اثرگذار باشد که برنامه صحیحی برای توسعه زیرساختهای گردشگری داشته باشیم. ایران کشور پهناوری است و در آن استانهایی مانند همدان به واسطه نزدیکی به پایتخت شانس بیشتری برای جذب گردشگر خواهند داشت . این برنامه تأمین زیرساخت را نیاز دارد.
زمانی که از برنامهریزی صحیح زیرساختها سخن میگوییم بخشی از آن به توسعه زیرساختهای سفر هوایی و ریلی و جاده ای برمیگردد.
نگاهی به تقویم سالجاری نشان میدهد ما از مهر تا بهمن و اسفند تعطیلی نداریم. در حالی که اگر تعطیلات دورهای را در نظر میگرفتیم یا تقویم زمانی خود را به شکلی میچیدیم که تعطیلات مناسبتی را به آخر هفته منتقل کنیم مشابه کاری که در سایر کشورها میکنند، میتوانستیم سفر را مدیریت کنیم. البته از دغدغه کارمندان در شهرهای دیگر جدا از تهران به عنوان دیگر چالش تعطیلی دو روز آخر هفته نمیتوان غافل شد .
برخی از مردم در شهرهایی غیر از تهران عادت کردهاند زمان کمتری سر کار باشند و ترجیح میدهند یک روز تعطیل باشند تا اینکه ساعت چهارعصر به خانههایشان بروند.
توسعه انواع توریسم با تعطیلات دو روز آخر هفته
فرید جواهرزاده رئیس انجمن طبیعتگردی ایران و مدرس دانشگاه در این زمینه با دیدگاه تجلی مخالف است. وی در یک گفت وگوی رسانه ای میگوید: مردم در زمان کوتاهی خود را با تغییر شرایط وفق میدهند کما اینکه این موضوع در تهران هم اتفاق افتاد و کارمندان از مزایای تعطیلات دو روزه آخر هفته بهرهمند شدند و دیدند چنین طرحی مزایای بیشتری نسبت به معایب آن دارد.
او ادامه میدهد: در زمان کرونا تغییراتی را در زندگی مردم شاهد بودیم، در زمان تغییر ساعت هم باز سبک زندگی مردم تغییر کرد اما همه اینها در یک دوره کوتاهمدت اثرگذار است و مردم میتوانند خود را با شرایط سازگار کنند. جواهرزاده میگوید: با دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته افزایش اوقات فراغت را شاهد خواهیم بود. در حال حاضر با توجه به یکروزه بودن تعطیلات امکان سفر رفتن از بخش قابلتوجهی از مردم سلب شده است. بنابراین با دو روزه شدن تعطیلات آخرهفته شاهد بیشتر شدن اوقات فراغت و در نتیجه سفر خواهیم بود.
وی افزایش زمان فراغت را عاملی در توزیع زمانی و مکانی سفر میداند و اضافه میکند: در بسیاری از کشورها سفرهای دو روزه توسعه پیدا کرده و همین امر به رشد سایر ابعاد گردشگری منجر شده است.
وی در این باره که اگر تعطیلی دو روزه به بخش دولتی محدود شود، دستاوردی برای سفر خواهد داشت یا نه، میگوید: تعطیلات دو روزه باید برای تمام مردم در نظر گرفته شود و در همه جای دنیا هم شاهد هستیم بخش دولتی و خصوصی توأما با هم میتوانند از این فرصت بهره بگیرند.
جواهرزاده در بخش دیگری از سخنانش به تغییر ذائقه سفر مردم در ایران میپردازد و میگوید: در دهه ۵۰ و ۶۰ میانگین حضور یک زائر در مشهد ۱۰ تا ۱۳ شب بود اما امروز به دلایل مختلف از جمله توسعه تکنولوژیها در زمینه حملونقل در کنار تنوع ذائقه گردشگران، آنها ترجیح میدهند به جای یک سفر ۱۲ روزه چند سفر دو یا سه روزه داشته باشند و مقاصد سفرشان را نیز تنوع بخشند. علاوه بر آن ما شاهد ظهور و بروز انواع و اقسام توریسم هستیم.
وی ادامه میدهد: گردشگری سنتی شامل سفرهای تاریخی، فرهنگی یا مذهبی است اما در کنار آن ما در سالهای اخیر با رشد اکوتوریسم و طبیعتگردی به عنوان یکی از شاخههای پررونق گردشگری مواجهیم. چنین تنوعی در کنار تعطیلات دو روزه آخر هفته میتواند با افزایش تقاضای سفر، مقاصد بیشتری را فعال کند و در نهایت به توسعه توریسم در کشورمان منجر شود.
رایزنیها به نتیجه میرسد؟
چند ماه پیش سیدمصطفی فاطمی مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی وزارت میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری درباره تعطیلات دو روزه آخر هفته به عنوان راهکاری برای توسعه گردشگری گفته بود: «بارها در مجلس و نهادهای حکومتی مطرح و هر بار به دلایل مختلفی رد شده است. ما هم با نگاه به فعالیتهای انجام شده برنامه جدیدی را در قالب بسته ساماندهی تعطیلات تهیه کردهایم. البته قبل از اینکه موضوع در مجلس مطرح شود در حال رایزنیهای لازم هستیم تا با کمترین ایراد دوباره وارد دستور کار شود. و بالاخره این موضوع به نتیجه برسد ضمن اینکه تنها وزارت میراث تصمیمگیرنده نیست و سایر اجزای دولت هم نظراتی روی این طرح دارند که باید اعمال شود.
در نهایت ما امیدواریم به نفع سفر این موضوع تغییر پیدا کند.» به نظر میرسد آنچه فاطمی و بسیاری از کارشناسان گردشگری بر آن بارها تأکید کردهاند، در آستانه اجرائی شدن است.