غارعلیصدر یکی از غارهای تالابی ایران و از معدود غارهای آبی جهان است که لقب بزرگترین غار آبی جهان را به خود اختصاص داده است. این تفسیر برای نگین گردشگری غرب کشور کافی است تا همیشه نقش تأثیرگذارش بر جذب گردشگر به سمت همدان و کسب درآمد از غار را متذکر شود.
غار علیصدر بیستوسومین اثر طبیعی ملی است که توسط سازمان میراثفرهنگی در ۱۵دی ماه ۱۳۸۷ در فهرست میراثطبیعی ایران قرار گرفت، اما آنچه برای فعالان و کارشناسان گردشگری پرسشبرانگیز است این نکته است که چرا در استان به جای تمرکز بر توسعه راهکارها در راستای معرفی و توسعه این جاذبه گردشگری تمرکز بر روی حواشی بیشتر است.
روستای علیصدر به واسطه وجود بزرگترین غار آبی جهان هرساله میزبان تعداد زیادی از مسافران و توریستهای داخلی و خارجی است با آنکه این روستا فرای اشتغال در غار میتوانست بر روی کسب درآمد و کارآفرینی به واسطه تولیدات محلی و ارائه خدمات به یک روستای گردشگری به معنای واقعی تبدیل شود، اما همواره نگاه اهالی تنها به اشتغال در غار بوده و بس.
این روزها خبرهایی روی آنتن میرود که بار دیگر به نظر میرسد علیصدر را به جای مطرح کردن به عنوان یک ظرفیت گردشگری باز هم میتواند به حاشیه ببرد.
اینکه شورای روستا، دهیار و حتی نمایندگان ادوار مختلف شهرستان در مجلس بخواهند شرایط مردم علیصدر را به واسطه ظرفیتی به نام غار علیصدر بهینه رقم زنند یک سهمخواهی منطقی است، اما اینکه این روزها شورای تازه شکل گرفته به جای آنکه از ایجاد بسترهای تازه و راههای درآمدزایی با جامعه محلی سخن بگویند همچنان در گیرودار درآمد غاری هستند که بود و نبودش به سایه شوم کرونا گره خورده است کمی تأمل برانگیز است.
کارشناسان بر این باورند افزایش اشتغال در مجتمع سیاحتی علیصدر راهکار درآمدزایی روستای گردشگری علیصدر نیست. این روستا خلاقیت اهالی را برای کسب درآمد از گردشگر مانند یک رستوران زنجیرهای خاص، یک اقامتگاه گردشگری متمایز و سنتی، یک مرکز توریستی متفاوت و... میطلبد.
گرچه این نخستین بار نیست که علیصدر به جای پیش رفتن روی غلطک توسعه روی آنتن حواشی میرود هنوز خاطره انتشار اخبار منفی در اذهان مردم استان همدان و شهرستان کبودراهنگ و روستای علیصدر زنده است. پاییز سال 1395 بود که پرونده علیصدر با کملطفی متولیان امور و نمایندگان مردم در مجلس و... برای پیگیریهای قانونی و حقوقی براساس اطلاعرسانیهای موثق خارج از نوبت در ديوان محاسبات در جریان رسیدگی قرار گرفت.
در شعبه 7 دادیاری دیوان محاسبات به هیأت مستشار برای دریافت جواب نهایی ارائه شد و جامعه رسانهای و کارشناسان و مسئولان منتظر ماندند تا رأی نهایی دادگاه صادر شود و پس از آن رأی مقرر شد علیصدر بخشی از درآمد خود از فروش بلیت را به خزانه میراثفرهنگی در کشور واریز کند و حتی هر آنچه هم بدهکار است به حساب میراثفرهنگی بریزد.
و بالأخره این عدد در حکم صادره به 17میلیارد تومان رسید یعنی درآمدی که شاید میتوانست حق جامعه محلی و استان باشد، اما با آن پروسه پیگیری راهی خزانهای شد که هیچ عایدی برای همدان، کبودراهنگ علیصدر و گردشگری همدان نداشت. به هر ترتیب روزگار گذشت و بیشتر از حواشی کرونا حال علیصدر را منقلب کرد و شرایط نامطلوب شیوع ویروس کرونا موجب شد 18ماه سخت برای علیصدریها رقم خورد و کار تا جایی سخت شد که اشتغال و کسب درآمد با چالش در این منطقه مواجه شود.
برای مروری بر هر آنچه در علیصدر میگذرد لازم است اصل ماهیت شرکت سیاحتی علیصدر بار دیگر مرور شود تا برنامهریزیها با هدف توسعه منافع جامعه محلی و نظارت بر عملکرد بزرگترین تشکیلات گردشگری غرب کشور از هر سمتوسوی چه رسانه و چه دهیاری و شورا و نمایندگان مجلس در مسیری مشخصتر و هدفمند پیش رود.
در این زمینه همدانپیام گفتوگویی با مهدی مجیدی مدیرعامل شرکت سیاحتی علیصدر انجام داد. در این مصاحبه وی به پرسشهای زیر پاسخ داد که مشروح پاسخ به پرسشها را میخوانید.
ساختار شکلگیری شرکت سیاحتی علیصدر و تقسیم سهام چگونه است؟
سال 1342 غارعلیصدر کشف شد. سال 1359سازمان ایرانگردی و جهانگردی زیرنظر فرهنگوارشاد متولی نظارت بر غار شد. سال 1370 بخشهایی از غارعلیصدر مورد سرمایهگذاری قرار گرفت و استاندار وقت به سازمان همیاریها و شهرداری پیشنهاد ورود برای سرمایهگذاری را میدهد. دهم شهریورماه سال1370 اساسنامهای شکل میگیرد و براساس آن 40 درصد از سهام به ایرانگردی و جهانگردی، 40 درصد به سازمان همیاریها و 20 درصد به شهرداری واگذار میشود. پس از آنکه اساسنامه شکل میگیرد و سهام مشخص میشود آمادهسازی و تجهیز غارعلیصدر به کمک و پشتیبانی سهامداران تحت اختیار شرکت سیاحتی علیصدر قرار میگیرد.
طبق اصل 88 قانون اساسی دولت وقتی میخواهد داشتههای خود را حفظ کند میتواند به 3طریق وارد شود یا آن را بفروشد یا اجاره دهد و یا بخشی را به مشارکت دعوت کند. از آنجا که غارعلیصدر از اموال انفال محسوب میشد با شرکت علیصدر وارد مشارکت شد و برای اداره کردن و نظارت و سرمایهگذاری و تصمیمگیریهای آتی در آن زمان 148هکتار از اراضی از مردم منطقه خریداری شد.
مالک و متولی غار کیست؟
در حالحاضر متولی غارعلیصدر وزارت میراثفرهنگی است و شرکت علیصدر بهرهبردار این مجموعه است. از سال 1399براساس دستورالعمل حفاظت و بهرهبرداری از غارها وزارت میراثفرهنگی متولی غارعلیصدر شد و یک قرارداد 3ساله بین شرکت سیاحتی علیصدر و میراثفرهنگی بابت سالهای 1399، 1400 و 1401 در این زمینه منعقد شد که طبیعتاً پس از پایان 3سال مزایدهای بابت انتخاب بهرهبردار جدید از سوی وزارت میراثفرهنگی برگزار میشود و اگر ارگان، سازمان یا بخش خاصی توانایی تصاحب متولیگری غار را داشته باشد ورود خواهد کرد.
از آمار گردشگران در غار بگویید
با نگاهی اجمالی به آمار گردشگران غارعلیصدر این مهم خودنمایی میکند که در مقایسه با درآمد تیرماه 3 سال گذشته در تیرماه 1398 علیصدر 112هزار نفر مسافر داشته است در سال 1399، 9 هزار و600 نفر در تیرماه سال 1400 تعداد 32 هزار نفر از علیصدر بازدید کردند که مقایسه این آمار بیانگر آن است که سال گذشته درصد بازدیدها به زیر 10درصد و امسال پس از بهبود شرایط به 25درصد رسیده است.
درآمد علیصدر در روزهای کرونایی 18ماه چقدر شد؟
حسابهای مالی کاملاً روشن است و موردتأیید حسابرسان است. سالی یکبار حسابهای شرکت توسط مؤسسه حسابرسی و مجمععمومی بررسی میشود و برای این کار از استان و حتی تهران نظارتها صورت میگیرد و طبق قانون تجارت همه اسناد مالی بررسی میشود.
درآمد علیصدر در سال 1399 به5 میلیارد و 800 میلیون تومان رسید این در حالی بود که 16میلیارد هزینه برای علیصدر رقم خورده است، با این حساب 10میلیارد و 100میلیون تومان زیان شرکت را در برگرفته است که برای جبران آن از 3 راه دریافت تسهیلات، اجاره مکانهای مرتبط به شرکت علیصدر(مکان آژانس مسافرتی) و به مزایده گذاشتن برخی از خدمات شرکت استفاده شده است.
البته این میزان در 5سال گذشته بسیار متفاوت بود و 15میلیارد سود از درآمدهای علیصدر کسب شده است که بخشی از آن برای توسعه شرکت در قالب خرید ساختمان علیصدر، ساخت ویلاهای اقامتی و سرمایهگذاری در مجموعه تفریحی، توریستی تلهکابین هزینه شده است که چه بسا اگر شرکت میتوانست املاک بیشتری را خریداری کند در حالحاضر یک صندوق ذخیره ملکی داشت که میتوانست معضلات مالی را مدیریت کند، اما در همین حد که چنین سرمایهگذاریهایی اتفاق افتاده است میتوان گفت شرایط بهتری برای علیصدر رقم خورده است. شرایط سختی گذراندیم، اما تعامل، همافزایی و وحدت بین ارگانها و شرکت سیاحتی علیصدر و مردم منطقه موجب شد کرونا هم نتواند غارعلیصدر را از خاطره گردشگری پاک کند.
نقش تسهیلات که با پیگیریهای استاندار و بیمه بیکاری که با حمایتهای اداره تعاون، کار و رفاهاجتماعی محقق شد در مدیریت بحران فعالیت علیصدر تأثیرگذار بود که جا دارد از حمایتهای مدیریتهای ارشد استان هیأتمدیره و سایر دستگاههای مرتبط تشکر نمایم.
آمار پرسنل علیصدر چند نفر است؟
مجموعه علیصدر یکی از بزرگترین مجموعههای گردشگری به دلیل اشتغال نیروی انسانی است و این ویژگی مرهون ماهیت خاص علیصدر است.
علیصدر در حالحاضر 216 نفر پرسنل دارد که 166نفر آن در غار مشغول هستند از این تعداد 97 درصد بومی منطقه هستند و 20 نفر در مجتمع عباسآباد و 25 نفر هم در دفتر مرکزی اشتغال دارند.
کسانی که داخل غار مشغولند، از مزایای سختی کار بهرهمند هستند و زودتر از دیگر نیروها بازنشست میشوند. درباره درخواست مردم بر جایگزین کردن نیروهای تحصیلکرده بومی به جای افراد غیربومی، باید بگویم این روال از قبل بوده و نیروهای غیربومی در پستهای تخصصی و در حدود ۱۵سال گذشته جذب شدهاند و نیروهای بومی معمولاً به عنوان قایقران و نیروی داخل غار و محوطه جذب شدهاند و نمیتوانند جایگزین باشند.
حکم قضایی 17میلیارد تومان تأیید شد؟
بر اساس حکم دیوان و مصوبه هیأتمدیره مبلغ 17میلیارد تومان به حساب خزانه که میراثفرهنگی معرفی کرده است بابت بخشی از درآمد فروش بلیت از سال 1389 تا 1398 بایستی واریز شود که به طور میانگین مقرر شده است سالیانه یکمیلیارد و 700 میلیون تومان به حساب خزانه میراثفرهنگی کشور واریز شود.
بر اساس قرارداد منعقد شده در سال 1399 سهم دولت از فروش بلیت علیصدر 240میلیون تومان بوده که به خزانه واریز شده است.
برای زنده ماندن نام علیصدر در روزهای کرونایی چه کردید؟
غارعلیصدر از تیرماه 1400 همزمان با میلاد امام هشتم(ع) و با میزبانی از خادمان آستان قدس رضوی با مجوز ستاد کرونا فعالیت دوباره خود را آغاز کرد این در حالی بود که 18ماه بحرانی پشت سر گذاشته بود.
در مدت یاد شده شرکت سیاحتی علیصدر اقدام به برگزاری رویدادهای فرهنگی کرد تا پیام حیات خود را به فعالان گردشگری و دوستداران این حوزه منتقل کند. از آن جمله میتوان به برگزاری جشنوارههای خوشنویسی در علیصدر و عباسآباد اشاره کرد و همچنین افتتاح ایستگاه کتاب در عباسآباد، تعامل با اصحاب رسانه برای معرفی ظرفیتهای علیصدر را مدنظر قرار داده است.
این غار به عنوان نگین گردشگری غرب کشور همواره به فعالیت خود ادامه خواهد داد مگر آنکه دستوری از ستاد کرونا صادر شود، اما همچنان جامعه محلی و گردشگری از فعالیت علیصدر بهرهمند هستند.
