■ اینکه اتاقی را به نام دبیرخانه ثبت جهانی در یک اداره ای با یکی دو پرسنل تعریف کنیم نمیتواند تضمین پیگیری های مطمئن برای آینده روشن باشد
همدان دبیرخانه فعال ثبت جهانی و کارگروه گردشگری ندارد ، پرونده ثبت جهانی منظر تاریخی هگمتانه تا همدان دبیرخانه فعال می خواهد . این مقوله نیاز به آزمون و خطا ندارد . فرصت جهانیشدن از دست برود تهدید دیده نشدن دامان استان را در عرصه جهانی میگیرد .
اینروزها که شنیده هایی مبنی بر تغییر مدیرکلی میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی استان همدان موثق تر به گوش میرسد کارشناسان رسانه و فعالان حوزه های میراث فرهنگی و گردشگری حتی جامعه محلی نگران توقف در پیشرفت پیگیری های پرونده ثبت جهانی همدان هستند.
این درحالی است که اگر دبیرخانه فعال ثبت جهانی همدان با جلسات مرتب و مستندات آرشیو شده در دسترس داشت امروز در سایه تغییر و تحولات هیچ نگرانی برای آینده این پرونده حتی به طور لفظی هم بین مردم مطرح نمیشد .
روزگاری نه چندان دور گردشگری همدان که محور توسعه استان در همه برنامه ها مطرح میشد برای خود کارگروهی ذیل مدیریت ارشد استان داشت . اعضای این کارگروه با مدیریت استاندار هر ماه تشکیل جلسه میداد و موارد مرتبط به امور این حوزه را مورد بررسی قرار میداد.
اینکه اتاقی را به نام دبیرخانه ثبت جهانی در یک اداره ای با یکی دو پرسنل تعریف کنیم نمیتواند تضمین پیگیری های مطمئن برای آینده روشن باشد. این دبیرخانه میتواند هر ماه یکی دو جلسه مهم با مدیران دستگاه های مرتبط داشته باشد . در این جلسات ریز به ریز پیگیریها و روند مراجعات استان به وزارتخانه باید برای همه گزارش شود . مدیران ، کارشناسان ، رسانه ها و مردم محلی همه باید به اهمیت موضوع پرونده همدان جهانی پی ببرند .
تا زمانی که استان به صورت جدی برای پیگیری این موارد ورود نکند نمیتوان به آینده مطالبات جهانی شدن همدان دل بست .
پیگیری پرونده ثبت جهانی منظر تاریخی هگمتانه تا همدان مهمترین اتفاق برای استان در سالهای اخیر است هر آنچه از نتیجه پیگیریها به دست آید مطرح شدن نام همدان در عرصه ملی و جهانی را تا همیشه به دنبال خواهد داشت .
روال توجه ، رسیدگی و حل و فصل بندبند مطالبات یونسکو که متولی اصلی زدن مهر تأیید بر پیشانی محتویات پرونده همدان برای جهانی شدن است، تسلط و ظرافتی خاص میخواهد .
آنچه اهمیت موضوع را بیش از هر چیز برای فعالان گردشگری و کارشناسان میراث فرهنگی و حوزه صنایع دستی بیشتر میکند باز بودن پرونده همدان جهانی و انتظار استان برای ورود ارزیابان یونسکو در ماههای آتی به همدان است.
پرونده ثبت جهانی همدان یک اتصال شبکهای بین ارگانهایی است که با هم در پیگیری و رفع نواقص پرونده و همچنین اتصال دیگری بین تصمیمگیران و تأثیرگذاران این پرونده با جامعه محلی ایجاد میکند.
از آن جهت که استانداری، فرمانداری، شورای شهر، شهرداری ادارات کل استان همدان از ارشاد اسلامی تا تبلیغات اسلامی و صنعت معدن تجارت و حتی مجموعه صنوف مردمی همه و همه با همگرایی میتوانند در حل و فصل موارد مرتبط به پرونده ثبت جهانی در همدان نقشآفرین باشند، فعال شدن دبیرخانه استان و پای کار آمدن بیش از پیش این ارگانها خواهد توانست مطالبات پرونده ثبت جهانی همدان را به نتیجه برساند.
در سایه این دبیرخانه در یک برنامه زمانبندی شده اقدامات لازم مرتبط با هر ارگان با زمانبندی مشخص خواهد توانست مسیر اجرائی را هموارتر طی کند. پرونده ثبت جهانی همدان دیماه به یونسکو ارسال میشود و این به آن معناست که جای برای آزمون و خطای استان نمیماند.
در کنار این موارد "حفظ منظر فرهنگی، تاریخی و طبیعی یک ناحیه جغرافیایی خاص"، در درجه اول و قبل از هر کس و نهادی دیگر از جمله نهادهای بین المللی، برعهده ساکنان و متولیان حاکمیتی آن جغرافیای خاص می باشد... تا وقتی که ما خودمان (اعم از شهروندان و متولیان حاکمیتی) نتوانیم زیرساختهای مرتبط به این حفاظت همه جانبه را فراهم نماییم با "دنده کمکی دیگران" صرفا قادر به حرکت نخواهیم بود".
بالأخره بعد از چند سال تلاش دست اندرکاران و متولیان مربوطه، "منظر فرهنگی و تاریخی هگمتانه تا همدان " به عنوان تنها پرونده ایرانی در تازهترین اجلاس سالیانه" سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی ملل متحد، موسوم به "یونسکو" سال 2023مورد بررسی قرار خواهد گرفت .
بدون شک این ثبت در صورت پیگیری مدبرانه توسط مقامات متولی میتواند در آینده کمکی (هرچند فعلا نامعلوم) به "توسعه پایدار" این منطقه ثبت شده بنماید. اما همواره یادمان باشد که "حفظ منظر فرهنگی، تاریخی و طبیعی یک ناحیه جغرافیایی خاص"، در درجه اول و قبل از هر کس و نهادی دیگر (از جمله نهادهای بین المللی) برعهده ساکنان و متولیان حاکمیتی آن جغرافیای خاص میباشد.
بدون شک یاری کارشناسان کشوری در این رابطه با هر انگیزه و دلیلی درصورتی می تواند تأثیر گذار و مفید باشد که خود بومیان و ساکنان آنجا آگاهانه آستین همت را بالا زده باشند، در غیر اینصورت، چنین کمک ها و همکاریهایی نمی توانند به نتایج مطلوبی منتهی شده و گاها هم نتیجه عکس خواهد داد.
تا زمانی که "منشور گردشگری همدان جهانی " در همه شهرها و روستاهای استان تبدیل به یک پلتفرم رفتاری مناسب برای مردم و گردشگران نشود، بدون شک نخواهیم توانست در مسیر کسب درامدهای گردشگری قدمی برداریم .
تا زمانیکه شهرداریها و دهیاریهای منطقه بدنبال کسب درامد از محل ساخت و سازهای نامناسب با جغرافیای منطقه و خلاف معماری گذشته آن باشند ، "هویت فرهنگی" منطقه با کمک پولی دیگران حفظ نخواهد شد. تا زمانیکه سایت ها و امکانات گردشگری منطقه با فرمتی امروزی شناسایی نشوند و در یک پکیج منسجم و مدرن به دیگران (در سطح ملی و بینالمللی) معرفی نگردند، کمک دیگران به منظور رونق گردشگری پایدار در منطقه چندان تأثیرگذار نخواهد بود.
تا وقتیکه نتوانیم شهروندان آگاه به پروسه همه جانبه حفاظت و عامل عملی به این آگاهی را تربیت کنیم، صرفا با کمک مالی و حتی فکری دیگران به مقصود نخواهیم رسید.
و تا زمانی که دست روی د ست بگذاریم و منتظر نتیجه بررسی های کارشناسان یونسکو برای جهانی شدن همدان باشیم کاری را هدفمند پیش نخواهیم برد .