گردشگری ایران یک سالونیم است زیر فشار کرونا خم شده، در معدود مواردی این صنعت تلاش کرد برخیزد، اما موج دیگر کرونا ضربه دیگری به پیکر نحیف این صنعت زد و آن را خانهنشین کرد! در شرایطی که بخشهای مختلف صنعت توریسم با رکودی بیسابقه مواجهند، عزتا... ضرغامی بر صندلی وزارت گردشگری، میراثفرهنگی و صنایعدستی تکیه زده است
نخستین اقداماتی که وی باید انجام دهد چه مواردی است؟ سهند عقدایی سالهاست در حوزه گردشگری فعالیت میکند، از نظر وی بحثهای کلی مانند اینکه گردشگر خارجی بیاوریم، اشتغالزایی داشته باشیم و... گزارههای کلی و چشماندازی است که قصد رسیدن به آن را داریم، اما برای رسیدن به این چشمانداز به ملزوماتی نیاز است.
وی در یک گفتوگوی رسانهای میگوید سالهاست مسئولان این گزارهها را مطرح میکنند، اما در واقع آنچه گفته میشود نتیجه نهایی از اقداماتی است که باید پیشتر انجام داده باشیم.
عقدایی میافزاید: ۱۶سال پیش گفته میشد در افق ۱۴۰۴ ما باید به عدد ۲۰ میلیون گردشگر ورودی برسیم، آیا به این هدف اندکی نزدیک شدهایم؟
ما اگر بخشی از گردشگران زیارتی را که ارزآوری کمتری دارند کنار گذاشته و تعداد گردشگران سیاحتی و گردشگری زیارتی با ارزآوری بالا را جمع بزنیم به عددی معادل چند صد هزار نفر میرسیم که فاصله بسیاری با ۲۰میلیون گردشگر دارد.
این فعال حوزه توریسم اولویت را در سپردن سازوکارهای گردشگری به بخش خصوصی و مدیریت پایدار میداند و میافزاید: در دولتهای قبل یکی از چالشهای ما ناپایداری مدیریت بود. در این سالها بیش از رؤسا شاهد تغییر معاونان گردشگری بودیم که پس از هر تغییری فعالان بخشخصوصی ناچار میشدند مدیران جدید را با محدودهها و اولویتهای کاریشان آشنا کنند و به آنها آموزش دهند بازاریابی در گردشگری چیست، چند مدل توریسم داریم و... این مدیران یکی، 2 سال در این صنعت میماندند و میرفتند و این چرخه تکرار میشد. تغییر مدیران در حالی است که فعالان بخش خصوصی ثابت هستند.
عقدایی با بیان این مطلب بیان میکند: تورگردانان، هتلداران، راهنمایان تور و... برخلاف مدیران دولتی سالهاست در این حوزه مشغول به کار هستند، اما در سیاستگذاریها، برنامهها و... یا مشارکت داده نمیشوند یا سطح مشارکتشان بسیار پایین است. در مواردی هم که از بخش خصوصی نظر مشورتی خواسته میشود در نهایت دولت تصمیمی را که صلاح میداند میگیرد. وی درباره ثبات مدیریتی و اقتصادی به عنوان دیگر دغدغه بخش خصوصی میگوید: فقدان ثبات در این 2 عرصه موجب میشود فعالان اقتصادی و به تبع آن فعالان حوزه گردشگری به دنبال منافع کوتاهمدت خود باشند. همین موضوع هم آنها را از توجه به کارها و اقدامات بلندمدت بازمیدارد.
نیازمند یک تشکل واحدیم
عقدایی معتقد است: ما متقابلاً در بخش خصوصی هم مشکلاتی داریم، از آنجا که دولت به این بخش اعتقاد نداشته رابطه تعاملی میان آنها شکل نگرفته و همین امر به تضعیف بخشخصوصی منجر شده است.
وی تبعات این بیتوجهی را شکلگیری تشکلهای متعدد در بخش خصوصی میداند که برخی از آنها با حمایتهای دولتی شکل گرفتهاند.
این فعال حوزه گردشگری میگوید: به عنوان مثال ما در حوزه تورگردانی چند تشکل داریم، در هتلداری البته شرایط بهتر است. با این حال باید تمام این تشکلها جزئی از یک کل و زیرمجموعه یک تشکل باشند مشابه آنچه در ترکیه سراغ داریم که ایرلاینها، هتلها، آژانسها و... ذیل یک تشکل بخش خصوصی هستند.
عقدایی میافزاید: در این تشکل واحد قوانین نظارتی بر هتلها، آژانسها و... در کمیسیونهای تخصصی تدوین میشود که این امر هم کار دولت را سبکتر میکند و هم موجب میشود دولت نقش حاکمیتی خود را انجام دهد.
بدترین دوره تاریخ هتلداری
رئیس جامعه هتلداران هم به «دنیای اقتصاد» درباره وضعیت این حوزه در دوران کرونا و اولویتهای وزیر جدید میگوید: ما هزار و ۳۰۰ هتل و بالای 2 هزار هتل آپارتمان داریم که همگی در این یک سالونیم متضرر شدهاند.
جمشید حمزهزاده، بیان میکند: ما در ایران در دوره کرونا هتل سودده نداریم و همه یا از جیب خرج میکنند یا ملکهایشان را میفروشند تا هزینههایشان را تأمین کنند. نمونهاش یک هتل بنام در تهران است که صاحبش برای تأمین هزینهها ناچار شده ملکهای زیادی را بفروشد.
وی با اشاره به اینکه دوسوم کارکنان این صنعت تعدیل شدهاند، میافزاید: ما در بدترین دوره تاریخ هتلداری کشور هستیم و وضعمان مشابه کشاورزی است که زمین و محصولش را سیل برده باشد.
حمزهزاده در همین زمینه اولویت وزیر را یافتن راهکاری مشترک بین بخش دولتی و متولیان گردشگری میداند و بیان میکند: ما در این دوره نیروهای متخصصمان را از دست دادهایم و بسیاری از آنها سراغ مشاغل دیگر رفتهاند، هتلها با
4 و 5 درصد ظرفیت کار میکنند. آنها برای اینکه بخشی از نیروهای متخصص خود را نگه دارند به ناچار هتلهایشان را تعطیل نکردهاند و از اینرو نیازمند کمک فوری هستند.
وی واکسیناسیون فوری فعالان این بخش را خواستار شده و میگوید: کسانی که در صنعت هتلداری مشغول کار هستند، کارشان مشابه کار کسانی است که در بانک مشغول فعالیت هستند. این افراد در معرض آسیب و ابتلا به کرونا هستند، ضمن اینکه واکسینه شدن آنها میتواند اطمینان خاطر به مسافر برای رفتن به هتل بدهد و همین موضوع اندکی چرخهای این صنعت را به کار انداخت.
