■ دریغ از یک اثر دریونسکو به نام همدان ■ برای لذت جهانی شدن الوند میدهیم بم میگیریم
■ چرا کشورها به دنبال ثبت آثار در یونسکو هستند ؟
همدان از هزار و ۸۰۰ اثر تاریخی و طبیعی ارزشمند برخوردار است که هنوز هیچ یک از آنها به ثبت جهانی نرسیده است! از بین این آثار هزار اثر به ثبت ملی رسیدهاند و نام حدود ۸۰۰ اثر هم در هیچ جایی به ثبت نرسیده است
همزمان با حضور سلطانی فر در سازمان میراث فرهنگی کشور وعده جهانی شدن هگمتانه به سال 2018 گره میخورد اما با آنکه شرایط به واسطه رویدادهای جهانی همدان 2018 برای جهانی شدن محیا بود اما این مهم نه تنها محقق نشد بلکه سیلی سیمان سیمای هگمتانه را کبود کرد . چند صباحی است که پرونده جهانی شدن هگمتانه قدم به قدم پیش میرفت تا به سرازیری پیگیری های شورای فنی نزدیک شود اما چالش های متعدد از جمله فعالیت آهن فروشها در جوار این سایت تاریخی ، ایجاد غرفه های سیمانی صنایع دستی در ورودی هگمتانه و د ست آخر ریخته شدن سیمان بر صورت هگمتانه این فرصت را از همدان تا سالیان سال گرفت .
دریغ از یک اثر در لیست آثار یونسکو به نام همدان
این داستان غم انگیز است که از هزار و ۸۰۰ اثر تاریخی و طبیعی استان که هر کدام میتوانند بهانهای برای جذب گردشگر باشند، حتی یک اثر هم تاکنون نتوانسته است به لیست آثار یونسکو راه یابد. لازم به ذکر است که از بین این آثار هزار اثر به ثبت ملی رسیدهاند و نام حدود ۸۰۰ اثر هم در هیچ جایی به ثبت نرسیده است. در بین این آثار ثبتی نام هگمتانه سالهای سال به عنوان یک گزینه با احتمال قوی برای جهانی شدن میدرخشد اما با چالشهای به وجود آمده این امتیازها به موانع تبدیل شد . شهری که به عنوان نخستین پایتخت ایران شناخته میشود و قدمتی ۳ هزار ساله دارد حالا باید به خواهر خواندگی با یک شهرستان در استان کرمان دل خوش کند که دارای آثار ثبت جهانی شده است . و حالا باید برای این خواهر خواندگی جشن تغییر نام خیابان الوند به بم را بگیریم تا شاید امتیاز جاذبه های جهانی آنها شامل حال ما نیز شود و همدان بی رنام و نشان در عرصه جهانی آویزان بم با جاذبه های جهانی اش باشد شاید ما هم بهره ای از این جایگاه ببریم .
چرا ثبت جهانی مهم است
در این هیاهوی چالش های جا ماندن همدان از قطار جهانی یک سوال مطرح است آن هم این نکته که آیا به واقع مسئولان و متولیان امور در همدان به صورت علمی و دقیق بر اهمیت جهانی شدن یک شهر و کسب امتیاز های تاثیر گذار پس از این اتفاق واقفند ؟
آیا تا به امروز برای این مهم تشکیل یک نشست کارشناسانه داده ایم که چرا کشورها به دنبال ثبت آثار در فهرست میراث جهانی یونسکو هستند؟
میراث جهانی یونسکو نام عهدنامهای بینالمللی است که در تاریخ ۱۶ نوامبر ۱۹۷۲میلادی به تصویب کنفرانس عمومی یونسکو رسید. موضوع آن حفظ آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی بشر است که اهمیت جهانی دارند و متعلق به تمام انسانهای روی زمین، فارغ از نژاد، مذهب و ملیت خاص، هستند. بر پایه این کنوانسیون، کشورهای عضو یونسکو میتوانند آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی کشور خود را نامزد ثبت بهعنوان میراث جهانی کنند. حفاظت از این آثار پس از ثبت در عین باقیماندن در حیطه حاکمیت کشور مربوطه، به عهده تمام کشورهای عضو خواهد بود. مکانهای میراث جهانی ثبتشده در سازمان یونسکو، مکانهایی مانند جنگل، کوه، آبگیر، صحرا، بقعه، ساختمان، مجموعه یا شهر هستند.
شاخصهای آثار برای ثبت کدامند؟
هر اثر پیشنهادی باید حداقل یکی از شاخصهای زیر را دارا باشد:
1-نمایانگر دستاوردی بیبدیل از نبوع هنری بشر باشد. 2-نمایانگر تبادل مهمی از ارزشهای بشری در یک محدوده زمانی درون یک حیطه فرهنگی جهان از لحاظ پیشرفت در معماری یا فناوری، هنرهای یادمانی، برنامهریزی شهری یا طراحی چشمانداز باشد. 3-گواهی بیهمتا یا دستکم استثنایی بر یک سنت فرهنگی یا تمدن زنده یا از میان رفته باشد. 4- نمونهای برجسته از نوعی بنا یا مجموعه معماری یا فناوری یا منظره که نمایانگر مرحله یا مراحلی در سرگذشت انسان است، باشد. 5- نمونهای برجسته از یک سکونتگاه سنتی بشری یا استفاده از زمین که معرف یک یا چند فرهنگ است، باشد. به ویژه مواقعی که تحت تأثیر تغییرات، برگشتناپذیر شده است. 6-به طرزی مستقیم یا ملموس مرتبط با رویدادها یا سنن زندگی، افکار و عقاید یا آثار هنری یا ادبی واجد اهمیت والای جهانی باشد.
مزایای پذیرش کنوانسیون میراث جهانی
ثبت محوطههای تاریخی در فهرست میراث جهانی مزایای مختلفی دارد. این مزایا را بهطور کلی میتوان در قالب ارتقا و بهبود هشت گروه «مشارکت علمی و عملی»، «سرمایههای اجتماعی»، «افتخار ملی»، «کمکهای مالی و وامهای مشخصه»، «حفاظت از آثار»، «آموزش»، «باززندهسازی و اصلاح شرایط موجود» و «گردشگری» دستهبندی کرد. در این راستا آگاهیرسانی و اطلاعرسانی به جامعه جهانی موجب افزایش فعالیت گردشگری، جذب منابع مالی و رونق اقتصاد محلی و عامه مردم میشود.
بهعلاوه، از کمکهای بینالمللی که برای کشورهای عضو کنوانسیون در پی دارد میتوان به جذب همکاریهای علمی از سایر کشورهای عضو کنوانسیون در زمینههایی با تجارب مشابه، بهرهگیری از همفکری فنی کمیته و هیأتهای مشاور آن، اعزام کارشناسان متخصص به محوطه، در اختیار گذاردن تجهیزات غیرقابل تهیه برای کشورهای متقاضی، اعطای وامهای درازمدت با بهره کم و اختصاص کمکهای بلاعوض در موارد خاص از محل صندوق بینالمللی میراث جهانی سالانه مبلغ ۴میلیون دلار که از جمعآوری حق مشارکت کشورهای عضو و کمکهای داوطلبانه تأمین میشود، اشاره کرد. این فرآیند همچنین سبب توجه ویژه مردم و رسانههای محلی و ملی شده که نتایج ویژهای را به خصوص در زمینه پایش و کنترل تخصصی و عمومی توسط کارشناسان فن و مردم محلی دربر خواهد داشت.
ثبت میراث فرهنگی و مزایای گردشگری
ثبت یک اثر در فهرست میراث جهانی سبب میشود علاوه بر محافظت و نگهداری و معرفی ارزشهای آن به جهانیان به عنوان هدف اصلی، نوعی تبلیغات برای مقصد محسوب شود که بهواسطه آن فعالیتهای گردشگری در محوطه نیز افزایش مییابد. زمانی که فعالیتهای گردشگری به خوبی برنامهریزی و سازماندهی شوند، میتوانند منابع مالی مهمی را برای محوطه و نیز برای اقتصاد محلی به ارمغان آورند. با سرریز شدن گردشگران برای بازدید از یک اثر که ثبت میراث جهانی شده ممکن است زیرساختهای مقصد نیز در ابعاد اقامتی، پذیرایی، ارتباطی و جادهای و حمل و نقل زمینی یا هوایی بهبود یابد و کسب وکارهای کوچک و بزرگ محلی مرتبط با خدمات گردشگری به این واسطه شکل گیرد و افزایش اشتغال را به همراه داشته باشد.
از این طریق میتوان امیدوار بود با توزیع درآمد، بهبود کیفیت زندگی مقصد در جنبههای اقتصادی و بهداشتی ممکن شود. از طرف دیگر با مشارکت جامعه محلی و توانمندسازی آنها با آموزش در فرآیند نظام عرضه گردشگری، مراقبت و نگهداری از آثار نیز بهخوبی اجرایی میشود. حال با همه این مزایا آنقدر بیگانه ایم که گاهی خروجی تصمیمات اجباری موجب رساندن ضررو زیان های غیر قابل جبران بر پیکره سایتهای دارای شاخصه جهانی شدن در همدان میشود .
