ماه رمضان برای ما ایرانی‌ها ناخودآگاه تداعیگر دعای «ربّنا» با صدای استاد محمدرضا شجریان است. «ربّنا»ی شجریان چنان در تاروپود مردم ایران و آیین ماه مبارک رمضان تنیده شده که به‌سختی می‌توان زمان افطار را در این ماه مبارک بدون طنین این نوای ملکوتی تصور کرد. بعد از 30 سال که شجریان «ربنا» را برای مردم خواند، به‌همت سازمان میراث‌فرهنگی این اثر معنوی در فهرست میراث ناملموس ملی ثبت شد. «ربّنا»یی که از همان ابتدا هم به مردم ایران تعلق داشت امروز دیگر به‌طور رسمی به‌نام مردم و ایران ثبت شده است؛ ازاین‌رو، پسندیده است که این اثر ملی و مردمی بار دیگر بر سر سفره افطار همه ایرانیان بازگردد.
ربنا جزو زندگی و عواطف مردم است
ماجرا از جایی شروع شد که استاد شجریان از صداوسیما خواست بدون اجازه او آثارش را پخش نکند. البته، در این بین، خود او هم به‌تأکید یادآور شد که «ربّنا» از این قاعده مستثناست و این اثر متعلق به مردم ایران است. محمدرضا شجریان در این مورد صراحتاً گفت: «”ربّنا“ متعلق به من نیست؛ جزو زندگی و عواطف مردم است.»
اما در واکنش به این سخن او، در تابستان 1389 و هم‌زمان با آغاز ماه مبارک رمضان، سازمان صداوسیما پخش دعای «ربنا» را با صدای محمدرضا شجریان کلاً در تمام شبکه‌ها ممنوع کرد. این سازمان اعلام کرد که حتی از پخش آگهی‌های بازرگانی، که معمولاً در این ماه مبارک با نوای اذان یا دعا همراه است، درصورتی‌که نوای «ربنا» زیرصدای آگهی باشد ممانعت می‌کند.استاد محمدرضا شجریان در واکنش به این اقدام صداوسیما گفت: «”ربّنا“ متعلق به من هم نیست، متعلق به مردم است؛ جزو زندگی و عواطف مردم است و هیچ‌کس حق ندارد آن را از مردم بگیرد. من که صاحب این اثر هستم و درواقع آن را خلق کرده‌ام هم می‌گویم متعلق به مردم است. من ”ربّنا“ را هرگز از مردم دریغ نکرده‌ام. حالا اگر اقتضای سیاست است که صدای مرا به هیچ صورتی پخش نکنند خودشان می‌دانند، ولی دروغ نگویند که ”ربّنا“ را من نگذاشته‌ام پخش کنند.»
پخش «ربّنا»ی شجریان، مطالبه‌ای عمومی
در سال‌های اخیر پخش «ربّنا»ی شجریان تبدیل به مطالبه‌ای عمومی شده است، به‌صورتی‌که هر سال در شبکه‌های اجتماعی بارها این بحث در ایام ماه مبارک رمضان تکرار می‌شود. انعکاس این مطالبه عمومی حتی در مناظره‌های انتخابات ریاست‌جمهوری هم دیده شد. به‌هرحال، در همین چند روز با آغاز ماه مبارک رمضان دوباره بحث پخش «ربّنا»ی استاد محمدرضا شجریان مطرح شده است.
درخواست وزیر فرهنگ از صداوسیما مبنی بر پخش ربّنا
سیدرضا صالحی‌امیری، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در نامه‌ای خطاب به عبدالعلی علی‌عسکری، رئیس سازمان صداوسیما، خواستار پخش «ربّنا» در ایام ماه مبارک رمضان شده است.این نامه در حاشیه نشست چهارشنبه 3 خرداد 96 اعضای کابینه حسن روحانی تسلیم رئیس سازمان صداوسیما شده است.هنوز از تصمیم‌گیری صداوسیما در مورد پخش «ربنا» استاد شجریان در ایام باقی‌مانده از ماه مبارک رمضان خبری منتشر نشده، این درحالی است که موضوع این نامه در چند ساعت گذشته در شبکه‌های اجتماعی بارها به‌عنوان سوژه‌ای داغ بازنشر شده است.
«ربّنا» مناجاتی برای مردم بااخلاص است
«ربّنا» یکی از آثار استاد آواز موسیقی سنتی ایران و شامل چهار دعا از آیات قرآن است که همه با عبارت «ربنا» آغاز می‌شوند. شجریان «ربنا» را در دستگاه سه‌‌گاه می‌خواند و با مرکب‌‌خوانی (مدولاسیون یا راه‌گردانی) سری به دستگاه‌ها و آوازهای دیگر ردیف موسیقی ایرانی ازجمله آواز افشاری و گوشه عراق (صبا) می‌زند و به سه‌‌گاه برمی‌‌گردد.
شجریان در این باره می‌گوید: «”ربنا“ را در سال 58 برای مردمی خواندم که با یک اخلاصی روزه می‌گیرند و نزدیک افطار حال‌وهوای خاصی دارند و درواقع مناجاتی برای آن‌هاست.»این اثر در روز 19 اردیبهشت سال جاری ثبت‌ملی شد.
