بنای حمام قلعه با واگذاری به بخش خصوصی از طرف صندوق حفظ و احیاء در حال بازسازی است و تا یک ماه آینده آماده خدمت‌رسانی به گردشگران است. در 15 سال اخیر این بنا برای چندمین بار تغییر کاربری و سرمایه‌گذار میدهد و از حمام به موزه و از موزه به رستوران تبدیل می‌شود.
حمام تاریخی قلعی که با نام حاج محمد سعید هم شناخته می‌شود در دوران قاجار ساخته شده است. این حمام در محله قدیمی قلعه قرار دارد و به همین دلیل نام قلعه برای آن انتخاب شده است. پس از مرمت‌های اساسی که در داخل حمام انجام گرفته است، نخستین بار در سال ۱۳۸۷ حمام قلعه به موزه مردم شناسی تغییر کاربری داد و سپس در داخل حمام یک سفره خانه سنتی راه افتاد و به سرمایه‌گذار بخش خصوصی واگذار شد.
اما در سال‌های اخیر بار دیگر این بنا از چرخه ارائه خدمات به گردشگران و مردم همدانی خارج شد و درهای آن به روی مردم بسته شد آنچه برای چنین بناهایی آسیب به حساب می‌آید باز و بسته شدن چنین بناهایی است که قطع یقین بر خلاف غنی معماری بنا به اعتماد مشتری ضربه وارد می‌کند.
روزگاری حمام‌ها محل اجتماع کوچک مردم در محلات کوچک و بزرگ بود. معماری غنی حمام‌های واجد ارزش تاریخی در محلات اصلی همدان با گذر روزگار سبب شد این بناهای تاریخی امروز تغییر کاربری داده و به موزه، رستوران و حتی هتل بوتیک تبدیل شوند.
معماری حمام قلعه نیز مانند دیگر حمام‌های تاریخی ترکیبی از معماری ایرانی و اسلامی است و مساحتی در حدود هزار و 500 متر مربع دارد. ۴ ستون سنگی و طاق نماهای قوس جناغی نمونه‌ای از زیبایی معماری ایرانی در این حمام سنتی هستند. برای اینکه دسترسی به آب قنات راحت باشد و همچنین از اتلاف انرژی جلوگیری شود، حمام قلعه کمی پایین‌تر از سطح زمین ساخته شده است.
سردر زیبای این حمام مربوط به دوران قاجار است. یک هشتی در ورودی حمام قلعه قرار دارد و پس از آن یک راهرو که به سربینه حمام می‌رسد. پس از سربینه یک راهرو دیگر و در آخر گرمخانه قرار دارد.
در سالیان گذشته که حمام قلعه به موزه مردم شناسی با تندیس های موزه‌ای تبدیل شده بود در تمام فضاهای یاد شده ردپای معرفی فرهنگ و تاریخ همدان هویدا بود اما حالا آیا با فعال شدن دوباره این بنا از موزه مردم شناسی خبری هست؟ آیا دوباره این بنا به رستوران سنتی تبدیل خواهد شد؟
اینها پرسش‌هایی است که در ذهن مردم شهر با انتشار خبر پویا شدن دوباره حمام قلعه ایجاد می‌شود پرسش‌های که پاسخ آنها تا مدت‌ها مبهم خواهد ماند.
روزگاری نه‌چندان دور مجسمه‌های متفاوت و جذابی در قسمت‌های مختلف حمام قرار گرفته بود که هر یک در حال معرفی آداب و رسوم ایرانی بود. همان‌طور که گفته شد آن روزها یک قسمت از حمام قلعه به سفره‌خانه سنتی تبدیل شده بود و خوراکی‌های محلی و نوشیدنی‌های سنتی در آن سرو می‌شد و همین شرایط حمام قدیمی و از یاد رفته را پویا نگاه داشته است.
حتی در قسمت دیگری از حمام قلعه به پوشیدن لباس‌های سنتی و عکاسی اختصاص یافته بود که تجربه جذابی برای بازدیدکنندگان حمام بود تجربه‌ای که با تغییر سرمایه‌گذار سال‌ها مسکوت ماند و فراموش شد.
ناگفته نماند حتی یک گروه موسیقی در سفره خانه سنتی مشغول فعالیت بودند که تماشای اجرای آنها خالی از لطف نبود این رویدادها می‌توانست در سال‌های اخیر راوی تاریخ و فرهنگ و هویت ایرانی باشد اما تعطیلی‌های طولانی مدت این فرصت را از این بنای تاریخی گرفت.
آئین شست‌وشو و پاکیزگی در ایران باستان از پیشینه‌ای کهن برخوردار است و مرمت حمام‌های تاریخی خود یک ظرفیت غنی است که می‌تواند آداب و رسوم ایران را معرفی کند. ایرانی‌ها بیشتر از 3هزار سال پیش در شهرهایشان گرمابه همگانی داشته‌اند.از دوره‌ی پیش ازاسلام، آثاری به‌جامانده از گرمابه‌های خصوصی در کاخ تخت‌جمشید، از دوره‌ی هخامنشی، و کاخ آشور از دوره‌ی اشکانی، یافت شده‌اند که در همدان می‌توان این موارد را در حمام‌های تاریخی مرمت شده معرفی کرد.
حمام قلعه در خیابان شریعتی، صدوقی یک قرار دارد و آدرس سر راستی دارد. به‌راحتی می‌توان با تاکسی یا خودرو شخصی از این مکان بازدید کرد. این بنا یکی از زیباترین حمام های تاریخی ایران می‌باشد و قدمت آن احتمالاً به اواخر دوره قاجار برمی‌گردد. معماری به‌کار رفته در حمام قلعه همدان از نوع ایرانی و اسلامی است و در یکی از محله‌های قدیمی و اصیل همدان به نام محله قلعه واقع شده است.
حالا گفته شده است بنای حمام قلعه با واگذاری به بخش خصوصی از طرف صندوق حفظ و احیاء در حال بازسازی است و تا یک ماه آینده آماده خدمت‌رسانی به گردشگران است باید منتظر ماند و دید آیا این بنا می‌تواند در ذهن مردم جایگاه خود را مانند سابق پیدا کند یا تصویر قدمت و تاریخ حمام خدشه برداشته است.
