■ رسوم و آئینهای مشترک ایران با کشورهای مختلف امسال یلدا را جهانی کرد
از آنجایی که رویدادها الزاماً نیازمند تحولات زیرساختی نیستند، از لحاظ توسعه پایدار می توانند نقش برجسته ای در ترویج برنامه های فرهنگی و طبیعت گردی داشته و طبیعتاً در حفاظت از جنبه های فرهنگی و زیست محیطی مقاصد گردشگری نقش شایانی داشته باشند.
ایران در تمام زمینهها دارای آثار درخشان در حوزه میراثفرهنگی است.
میراثفرهنگی ما محدود به ساختمان، بنا و بافتها نیست بلکه میراثفرهنگی ما به گونهای است که همه آنها یک عرفان و هویت دارند. بهعنوان مثال درباره یلدا یا همان چله یک سنت و آئینی است که روح عرفانی دارد و حالا جهانی شدن یلدا در سال جاری فرصتی برای معرفی بناهای میزبان این رویداد است.
معاون گردشگری ادارهکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان در این زمینه از برگزاری مراسم «شب یلدا» به عنوان یک رویداد گردشگری در پنج اقامتگاه بومگردی استان و ویژه برنامه «شب چله» در پایگاه ملی هگمتانه خبر داد.
علی خاکسار اظهار کرد: مقرر شده است برنامه پاسداشت شب یلدا در اقامتگاههای بومگردی «آرتیمان» در روستای آرتیمان تویسرکان، «خانقالان» در روستای سراب کبودراهنگ، «سارهگل» در روستای ملحمدره اسدآباد، «دولتسرا» در روستای فسیجان بهار و سفرهخانه «عمارت سنگی» در روستای ورکانه شهرستان همدان برگزار شود.
وی در ادامه به ثبت جهانی «شب یلدا» در روزهای گذشته و اهمیت حفظ آئین ملی «شب چله» اشاره کرد و افزود: به جزء برگزاری آئین شب یلدا در اقامتگاههای بومگردی استان، مراسمهای دیگری نیز برنامهریزی شده است.
خاکسار ادامه داد: به عنوان نمونه ویژه برنامهای سهشنبه ۲۹ آذرماه در پایگاه ملی «هگمتانه» برگزار خواهد شد که شامل سخنرانی، نقالی، پذیرایی با میوهها و تنقلات شب یلدا و مخاطبانی از ادارات بهزیستی و کمیته امداد خواهد بود.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان اضافه کرد: همچنین به بهانه شب یلدا، نمایشگاه صنایع دستی با ۵۰ غرفه در خانه فرهنگ و هنر ملایر از ۲۵ آذرماه تا ۲ دیماه دایر است.
وی گفت : نقش این رویدادها بویژه از لحاظ بهبود کیفیت زندگی از طریق تقویت اقتصاد محلی، اشتغالزایی، توسعه مقاصد روستائی، ارتقای فرهنگ و آداب و رسوم محلی و فراهم آوردن فرصت های تفریحی، فرهنگی و آموزشی برای ساکنین، پروراندن حس غرور ملی، کمک به حفاظت از محیطهای طبیعی و اجتماعی و فرهنگی حساس، سهیم بودن در توسعه پایدار منطقه و ایفای نقش به عنوان مقصدی برای بازدید کنندگان واجد اهمیت است.
خاکسار تأکید کرد : هدف اساسی رویدادها و جشنواره های بومی و محلی تنها به بازآفرینی روح جشن های قدیمی و اجراهای سنتی محدود نمی شود بلکه پیام آموزشی برای نسلهای جدید به همراه دارد تا بیشتر درباره آداب و رسوم و فرهنگ خود بیاموزند و آن را حفاظت کنند و تداوم بخشند.
به این ترتیب توسعه رویدادهای محلی در این مناطق، نقش بسزایی در توسعه گردشگری و کمک به پایداری جامعه محلی از جنبه های اقتصادی، اجتماعی فرهنگی و زیست محیطی خواهد داشت.
معاون گردشگری همدان افزود : رویدادها با ایجاد تنوع در محصولات گردشگری به برطرف کردن مشکل فصلی بودن، توزیع عادلانه ثروت، افزایش فرصت های شغلی تمام وقت، افزایش طول اقامت گردشگران و افزایش در پرداختی گردشگران در آن منطقه کمک می کنند، همچنین موجب افزایش آگاهی در رابطه با مقصد، عرق ملی و همبستگی جامعه محلی می شود.
گفتنی است ، در رضایت کلی مخاطبین یکی از عوامل کلیدی در موفقیت جشنواره ها و رویدادها است، چرا که منجر به سودآوری و تبلیغات دهانبه دهان مثبت و بازدید مجدد در آینده میشود که خود نشان دهنده وفاداری مشتریان است.
از آنجایی که در گردشگری پایدار، جوامع محلی و حمایت آنها از توسعه گردشگری از اهمیت بالایی برخوردار است، با افزایش اثرات مثبت اقتصادی و اجتماعی رویداد در منطقه میتوان بومیان را به حفظ و تداوم آئین های سنتی خود در قالب جشنواره های ملی و بین المللی تشویق کرد.
آئینهای کهن ایرانی ارتباط مستقیمی با سنت شکرگزاری دارند
یک پیشکسوت حوزه میراثفرهنگی نیز با اشاره به اهمیت ثبت جهانی میراث ناملموس ایران گفت: بسیاری از آئین های کهن ایرانی ارتباط مستقیمی با سنت شکرگزاری و تولید و کشاورزی دارد و همه آنها از جمله یلدا یا همان چله دارای یک روح عرفانی هستند.
محمدحسن محبعلی با اشاره به ثبت جهانی چهار عنصر میراث ناملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو، اظهار کرد: این موضوع از زمان هخامنشیان در ایران وجود داشته و تا الان و در دورههای مختلف شاهد روح معنوی در میراثفرهنگی بودیم. میراثفرهنگی معرف هویت تاریخی ایران است و چنانچه به گذشته خود به خوبی دقت کنیم و آنها را بررسی کنیم و با تکنولوژی در آمیخته شود، شاهد نتایج بسیار خوبی خواهیم بود.
این پیشکسوت حوزه معماری و مرمت ادامه داد: در حوزه میراثفرهنگی ناملموس، این نوع میراث ارتباط مستقیمی با فصول سال دارد و به نوعی ارتباط مستقیمی با شکرگزاری، تولید و سپاسگزاری از نعمتهای خداوند دارد. یلدا نیز به همین صورت است که از قدیم این جشن در ایران برگزار میشده است. طولانیترین شب سال، شب یلداست که در بسیاری از نقاط کشور به آن شب چله هم میگویند و یک آئین تاریخی و معنوی در ایران است که ارتباط مستقیمی با موضوعاتی مثل تغییر فصل و طبیعت دارد.
محبعلی ادامه داد: یکی از موضوعات مهم که در شب یلدا به آن توجه میشود، موضوعی به نام تولد خورشید است یعنی این که روزها بلندتر و هوا گرمتر میشود و همین حرکت نویدی برای تولید است و همین موضوع باعث خوشحالی مردم میشد که نوید سال خوب و پررونق کشاورزی را میدهد. بر اساس یک رسم قدیمی و دیرینه ایرانیان در شب یلدا / چله و در بلندترین شب سال در منزل یکی از بزرگان فامیل و خانواده دورهم جمع میشوند.
این پیشکسوت حوزه میراثفرهنگی اضافه کرد: در این شب آئینهای مخصوص برگزار میشود و حتی میوهها و غذاها و خوراکی که در آن شب استفاده میشود همه آنها دارای یک فلسفه و دلیل هستند و ارتباط مستقیمی با تغییر فصل و نوع تولید و کشاورزی دارد و این نشان میدهد که آئینهای سنتی ایرانیان با فصول ارتباط مستقیمی داشتند. دور هم جمعشدن خانوادهها نیز اتفاق بسیار خوبی بود که به رفع کدورتهای احتمالی بین خانوادهها کمک میکرد و افراد از تجربیات و صحبتهای ارزشمند بزرگان فامیل بهرهمند میشدند.
وی به ثبت مشترک میراثفرهنگی ناملموس ایران با سایر کشورهای دیگر اشاره کرد و گفت: فرهنگ ایران زمین محدوده کنونی نیست. ما با بسیاری از کشورهای دنیا اشتراکات فرهنگی بسیار زیادی داریم. جغرافیای ایران در گذشته بسیار گسترده بوده و برای همین اکنون شاهد این هستیم که فرهنگ ایران زمین در بسیاری از کشورها مشترک است بسیاری از این کشورها حتی مشکلی با این ندارند که اعلام کنند این خاستگاه این آئین و رسوم در ایران است. رسوم و آئینهای مشترک با کشورهای مختلف داریم که توجه به این آئینها به تقویت روابط فرهنگی کمک میکند به گونهای که آئینهای مختلف فرهنگی اکنون به شکل بسیار خوبی در کشورهای مختلف برگزار میشود.
محبعلی در ادامه افزود: ثبت جهانی مشترک آئینها و رسوم میراثفرهنگی ملموس و ناملموس باعث معرفی هرچه بیشتر این آئینها در سایر کشورهای دنیا میشود و حتی باعث جذب بیشتر گردشگران خواهد شد. موضوعات مرتبط با میراثفرهنگی که موضوعات اخلاقی است مورد توجه گردشگران اروپایی نیز است و ثبت مشترک این رسوم میتواند باعث معرفی هرچه بهتر ایران و فرهنگ مرتبط با ایران باشد.
بنابراین هرچه در جهان معرفی شود خصوصا مسائل فرهنگی که ارتباط مستقیمی با مسائل اخلاقی دارد میتواند به معرفی هرچه بهتر ایران و فرهنگ ایرانی کمک کند.