■ یخ صنعت گردشگری و هتلسازی همدان در حال آب شدن است
■ لالجین با اتحاد و اجماع جهانی شد
اهمیت برنامهریزی رسانه در راستای کمک به محورهای توسعه استان یکی از اهداف بلندمدت روزنامه همدانپیام است. در میان این محورها همواره توسعه صنعت نوپای گردشگری از اولویتهای این رسانه است، این ادعا را اختصاص یکی از صفحات روزنامه به مقولههای مرتبط به 3 حوزه گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی به اثبات میرساند.
حالا دیگر پس از سالها مخاطبان روزنامه در حوزههای یاد شده به پیگیرکنندگان ویژه اخبار و گزارشهای مرتبط تبدیل شدهاند و این ارتباط به گونهای رقم خورده است که در صورت هر گونه تغییر و تحولی بازخوردهای مثبت و منفی آنان به سرعت به تلفنها و ایمیلهای روزنامه منتقل میشود.
شاید این موارد یکی از همان دست دلایلی باشد که با هر تغییری در مدیریت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همدانپیام از نخستین رسانههای میزبان برای گفتوگو اختصاصی با مدیران این ارگان دولتی است از سال 1389 تا به امسال که کمتر از 6 سال زمان میگذرد، 4 مدیرکل تکیه زدن به صندلی ریاست در باغ نظری را تجربه کردهاند و این تعدد تغییرات از مواردی است که همواره موجب عقیم ماندن طرحهای اجرایی و پیشنهادی در این حوزه است.
رفتوآمد مدیران کل این اداره خواه ناخواه موجب میشود بر اساس سیاستهای روز و چشماندازهای بلندمدت و کوتاهمدت طرحها و برنامههای مختلفی ارائه و رو به اجرایی رود که البته عمر به اجرا درآمدن آنها همواره به اندازه عمر مدیریتها کوتاه بوده است.
علی مالمیر در پرسه زمانی 6 سال یاد شده چهارمین مدیرکلی است که راهی سالن جلسات همدانپیام شد تا از برنامهها، طرحها و نوع نگاه خود بیشتر بگوید. وی در حالی میهمان همدانپیامیها بود که این روزها مقولههای مهمی از جمله ثبت جهانی لالجین، انسجام در تبلیغات برای معرفی همدان، اجرای طرح پیادهراه و حتی آتشسوزی در میدان امام همدان تیتر رسانهها میشود.
از آنجا که مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بنا بر نوع ارتباط با حوزههای مردمی و پراهمیت شهری همواره با حساسیت بیشماری از سوی جامعه محلی و حتی کارشناسان و رسانهها دست به گریبان است.
حضور مالمیر، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان که حالا 5 ماه از زمان انتصابش در این مسئولیت میگذرد در دفتر روزنامه همدانپیام بهانهای شد تا سؤالات متعددی مطرح و پاسخهایی ارائه شود.
وی در این حضور توسط بهجت عباسی، مدیر روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همراهی شد.
ورود شما به حوزه مدیریتی میراث فرهنگی پس از چند دوره چالشی بود هر مدیری در این سمت وارد شد پس از رفتن گفت یا حمایت نشده یا منابع مالی تأمین نبود و یا چشماندازهایش با سیاستهای روز منطبق نبود شما در این شرایط چگونه حاضر به قبول مسئولیت در این سمت شدید و برنامه اصلی شما در این حوزه چیست؟
اساس کار اگر چالشی نباشد و یکنواخت باشد خستهکننده خواهد بود کار چالشی تا حدی که به اصل کار آسیب نرساند بد نیست ضمن اینکه به هر حال کار مدیریتی بدون متولی نخواهد ماند و من بومی استان بودم و محدودیتها، فرصتها و نقاط قوت را مطالعه کرده و میشناختم و به شدت معتقدم فرصتهای مطلوب توسعه اقتصادی استان در گردشگری ریشه دوانده است و معتقدم تنها راهبردی که میتواند موجب توسعه استان شود مقوله گردشگری است.
بر این باورم با همافزایی و همکاری دستگاههای مختلف در راستای تعالی بیشتر باید در مسیر گام برداشت چرا که حلقه مفقوده این حرکت، حرکتهای غیر اثربخش و غیر ضروری و مجزاست.
در ابتدای ورودم به حوزه مدیریتی میراث فرهنگی هم درخواست کردم که سازمان و دیگر ادارات، بخشهای خصوصی و حتی رسانهها با دست در دست هم گذاشتن محور توسعه استان در گردشگری را هدف قرار دهیم تا بتوانیم اجرای طرحها را به نتیجه برسانیم.
به هیچ وجه باور ندارم قدم برداشتن در راه توسعه گردشگری کار یک ارگان یا یک سازمان است معتقدم محور توسعه استان گردشگری است بنابراین استان یکپارچه باید در این مسیر گام بردارد و در نظر داشته باشیم که میراث امروز متعلق به همه مردم است و همگان نسبت به داشتههای غنی تاریخی حساس بوده و هستند و به این میراث تعلق خاطر دارند.
یکی از اصلیترین سیاستهای من قدم برداشتن در مسیری است که بتوانم بدون حاشیه و نگاه بخشی و دستگاهی با استفاده از به کار بردن ظرفیتهای رسانهها و بخشهای خصوصی و دولتی مختلف کارها را به بهترین نحو به سرانجام برسانم.
یکی از خروجیهای موفقیتآمیز این نوع نگاه را در نمایشگاههای بینالمللی گردشگری امسال در بدو ورودم گرفتم چرا که این نمایشگاه به همت بخش خصوصی و دولتی با هدف معرفی ظرفیتهای استان همدان به صورت همگانی اجرا شد و به نتیجه مطلوبی رسید و در زمان مدیریت امور در ستاد خدمات سفر با همکاری و همگامی و یکپارچه کردن ارائه خدمات توانستیم دست در دست ارگانهای مرتبط دیگر بگذاریم و یکپارچه به گردشگران خدمات بدهیم.
مورد دیگر به ثمر رسیدن پروسه پرپیچ و خم جهانی شدن لالجین بود که به شدت بر این باورم در کنار همت ارگانهای دولتی و خصوصی رسانهها تأثیرگذارترین قسمت کار بودند تیترهایی با محتویات امیدبخش و پشتکار رسانهها توانست ما را یاری کند تا کار به نحو مطلوب و در راستای کسب رضایت همگان انجام شود.
و تردید ندارم جهانی شدن لالجین کاری جمعی، مشارکتی و یکپارچه بود که اگر حمایت صداوسیما، همدانپیام و دیگر رسانهها نبود این برنامه به نتیجه مطلوبی دست پیدا نمیکرد. هنوز هم بر این باورم که اتحاد و اجماع باعث شد لالجین جهانی شود و امیدوارم با همین نگاه حمایتگر رسانهها شاهد این باشیم که لالجین در سطح ملی و فراملی بیش از گذشته معرفی شود.
برای انجام بهتر مأموریتهای شما چه وظایفی بر عهده سازمان است و در این زمینه چه چالشی در استان وجود دارد؟
در یک بررسی اجمالی و مطالعه کارشناسی و استراتژیک جدولی از نقاط ضعف، فرصتها و تهدیدها و نقطه قوتها را ترسیم کردیم.
به این نتیجه دست یافتیم که یکسری چالشها درونسازمانی و یکسری بیرون سازمانی است در حوزه گردشگری همافزایی نداشتن فعالیت بخش خصوصی به بخش دولتی است. نکته دیگر این است که همدان در سطح ملی و بینالمللی به شایستگی معرفی نشده است و همچنان تبلیغات نقطه ضعف استان است.و مورد دیگر فصلی بودن گردشگری است ما هنوز بین مقوله مسیر و مقصد بودن، برنامههای منسجم بسیار را نیازمندیم تا همدان را هدف سفر گردشگران کنیم. و پایین بودن میزان ماندگاری گردشگران در استان را یکی از نقاط ضعف حایز اهمیت یافتیم که برای مدیریت این مشکل باید با برنامههای هدفمند قدم برداریم.
عاملی که موجب میزان کمماندگاری گردشگران در همدان است چیست؟
اگر همافزایی در بخشها ایجاد شود و بتوانیم مرزهای مشترک بین خود و بخش خصوصی را ترسیم کنیم و برنامههای مدون و هماهنگ در این زمینه ارائه شود میتوانیم شاهد حل شدن مشکلات عدیدهای که موجب ماندگاری کم مسافران است بشویم.
یکی از مهمترین موارد نبود تبلیغات اثربخش است که باید با نگاه کارشناسانه در همدان حل و فصل شود. از تبلیغ کردنهای جداگانه پرهیز کنیم و با یک برنامه یکپارچه در راه معرفی استان قدم برداریم.
ظرفیتهای شهرستانها در میزبانی از گردشگران باید به اندازه مرکز استان دیده شود در حال حاضر لالجین جهانی شده است خوب پرواضح است دیگر شهرستانهای اطراف هم باید با ارائه برنامه و خلاقیت از این اتفاق نفع ببرند و این مهم نیازمند معطوف شدن نوع نگاه متمایز به تبلیغات در استان است.
مزیت مطلوب در توسعه گردشگری این است که در ازای درآمد بالای حاصل از ورود گردشگر همه بخشهای مرتبط خدماترسان در استان ذینفع خواهند شد از مراکز اقامتی تا حملونقل و خدمات غذا و بهداشت و... پس از توزیع درآمد در بین مردم خود باید انگیزهای برای ارائه خلاقیت در جذب و ماندگاری بالای گردشگر باشد.
مهمترین چالش در حوزه گردشگری پس از کمرنگ بودن تبلیغات را چه میبینید و چه راهکاری برای مدیریت آن ارائه میدهید؟
یکی از مواردی که در استان همدان باید مدیریت شود بالا بردن ظرفیت اقامت گردشگران است که در راستای مدیریت این مهم استان اقدام به جذب سرمایهگذار و فعال شدن پروژههای مطلوب در هتلسازی کرده است.
در حال حاضر در کنار ظرفیتهای اقامتی موجود کمپها و خانهمسافرهای دارای مجوز هم یک ظرفیت برای گردشگری محسوب میشوند که باید طبق استانداردهای موجود در گردشگری به مسافران خدمات ارائه کنند. در حال حاضر محدودیت منابع یکی از چالشهای جدی ماست در بخش گردشگری سرعت افزایش مطالبات از سرعت برخورداری از امکانات و ساختارها بیشتر است.
در حال حاضر مطبوعات که به مثابه یک سرمایه هستند هم حجم مطالباتشان از سرعت تخصیص اعتبارات ما بسیار بالاتر است و این بیانگر آن است که در این راستا باید عنوان کرد تحقق طرح و برنامه نیازمند جذب اعتبارات مطلوب است. در حوزه میراث فرهنگی ما آثار تاریخی متعددی داریم که برای ثبت و تعیین عرصه و حریمها و مرمتهای آنها نیازمند تخفیف اعتبارات لازم هستیم. در حال حاضر نگهداری از بناهای تاریخی بسیار پرهزینه هستند و وقتی سالی همچون سال گذشته با منابع محدود مالی از سر میگذرد مرمت و نگهداری و ثبت آثار تاریخی به تعویق میافتد.
از منظر دیگر هم باید گفت بخشی از مشکلات ما درونبخشی است در حال حاضر تعداد نیروهای قراردادی سازمان سهمش بسیار بالاست و 60 درصد نیروی انسانی سازمان قراردادی است که این خود برایمان محدودیتهایی ایجاد میکند و موجب میشود تجهیزات و حقوق و مزایای سازمان نسبت به مأموریت و مطالبات آن متناسب نباشد که این خود یک چالش درون سازمان است. البته هنوز هم تأکید میکنیم از آنجا که گردشگری محور توسعه است همه مشکلات با این نوع نگاه و اهمیت این محور توسعه قابل حل و فصل است. چه به لحاظ تأمین اعتبار و چه به لحاظ مدیریت کارهای جنبی. و البته توسعه گردشگری همگام با توسعه و توجه به محورهای صنایع دستی و میراث فرهنگی در استان همدان محقق میشود.
از کمبود ظرفیتهای اقامتی صحبت میکنید اما سؤال بیجواب همیشگی رسانهها این است چرا فکری به حال هتل نیمهتمام جنب پارک ارم نمیکنید؟
اتمام این هتل به دلیل تکمیل نشدن ظرفیت پارکینگ با چالشهایی روبهرو و به خواست سرمایهگذار و ورثه آن ناتمام و معطل ماند.
ساخت هتل دارای ضوابطی است که باید رعایت شود بر این باورم افزایش تأسیسات اقامتی در استان همدان توجیه اقتصادی دارد و این را پر بودن هتلها در ایام پیک تأیید میکند در تابستان امسال شاهد آن هستیم که گرفتن رزرو برای اقامت گردشگران کار راحتی نیست. پس این به آن معناست که ظرفیت اقامتی استان نیازمند افزایش است.و حتی همدان به هتلهای 5 ستاره هم نیازمند است چرا که مشتریان خاص خودش را دارد. یخ صنعت گردشگری و هتلسازی در همدان در حال آب شدن است در حال حاضر 10 پروژه هتلساز درگیر اجرا هستند در استان و برخی از آنها 60 تا 70 درصد پیشرفت فیزیکی دارند پس در آینده نزدیک باید منتظر تغییر و تحول در حوزه خدماترسانی مطلوب به گردشگران هستیم همین که سرمایهگذار وارد میشود و در تعامل با ادارات دولتی و شهرداری و شورا طرحها را وارد پروسه اجرا میکنند بیانگر آن است که توسعه این صنعت در آینده محقق میشود. و به تبع وجود هتل کافی حتماً فرودگاه، تأسیسات گردشگری تفریحی، مراکز خرید و جاذبههای گردشگری مدرنتر توسعه مییابند.
برای توسعه گردشگری و جذب مسافر باید روی مقوله نزدیکی و کم بودن مسافت بین همدان به پایتخت از دفاتر خدمات مسافرتی میخواهم از فرصتها بهره بیشتری ببرند ما در تابستان تعداد زیادی مسافر داریم اما به واقع آژانسها چقدر بهره اجرای تورهای گردشگری به نقاط مختلف استان را بردهاند.توجه به گردشگری ورزشی، سلامت و تفریحی تخصص برنامهریزان سفر است و دفاتر خدمات مسافرتی باید با برنامهریزی و هدایت گردشگر به نقاط مختلف استان موجب تکاپوی اقتصادی در جامعه محلی شوند.
آنها میتوانند با معرفی ظرفیتهای پاییز و زمستان همدان را مقصد گردشگران با علایق خاص قرار دهند که این خود هنر و تخصص آنها را میطلبد.
آیا در اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان؛ حوزه بینالملل و ارتباط در این زمینه وجود دارد؟
خیر، حوزه مستقل بینالمللی نداریم ولی یکی از بازارهای هدفمان، جذب گردشگران خارجی و معرفی ظرفیتهای تاریخی، طبیعی و گردشگری به آنهاست. برای دستیابی به این هدف با آژانسهای مطرح در استانهای بزرگ رایزنیهایی انجام دادهایم که در حال جذب و ساماندهی و معرفی همدان به عنوان یکی از مقاصد گردشگران خارجی هستیم. برای دستیابی به این هدف تحقق ثبت جهانی یکی از آثار تاریخیمان از مهمترین موارد است که برای به ثمر رساندن آن برنامههای متعددی را در دست انجام داریم و بر این باوریم ثبت جهانی شدن آثار یک انگیزه برای سفر گردشگران خارجی خواهد بود.
حفظ بافت سنتی و معماری میدان امام(ره) شهر همدان یکی از مهمترین مباحث حوزه میراث فرهنگی است نگاه شما به شرایط موجود بناهای اطراف میدان امام(ره) که در اتفاق آتشسوزی اخیر هم بخشی از آن آسیب دیده است چیست؟
در نگاه نخست باید بگویم برای حوزه میراث فرهنگی حفظ سیما و منظر سنتی در بناهای قدیمی از اهمیت خاصی برخوردار است. در طرح احیای بافت سنتی میدان امام(ره) مشاور برای مغازههای اطراف میدان هم پیشنهاداتی داده است و ما هم بر این اعتقاد مصمم هستیم که کاربری مغازهها باید متناسب با فضای موجود، شرایط جذب گردشگر را مهیا کند و در این زمینه اصناف هم باید پای کار باشند.
اما مالکیت پیچیده مغازهها شرایط مطلوبی برای زود به نتیجه رسیدن این طرحها نیست و بعضی مالکها علاقمند نیستند که کاربریهایشان تغییر کند این خود راهکار مؤثری را میطلبد. باید در تعریف کاربریهایمان و استفاده از ابنیه تاریخی به گونهای عمل کنیم که به صرف و صلاح بخش خصوصی باشد تا رغبت پیش بیاید. این مهم نیازمند تعامل بین اصناف و شهرداری است که باید در پس این تعامل به یک نقطه اشتراک برسیم شاید حتی در یکپارچه کردن کرابری مغازههای اطراف میدان مشوقهایی لازم باشد. و بحث دیگر این است که شاید هنوز اصناف و بهرهبرداران با دید اقتصادی به این اتفاق نگاه نمیکنند و این عجیب نیست چرا که همیشه تغییر سخت است و با مقاومت روبهروست این در حالی است که سرمایهگذار در بناهای تاریخی با سود اقتصادی همراه است.
در زمینه حادثه آتشسوزی که رخ داد میتوان دلیل را فرسوده بودن سیمهای زیرساختی این مغازهها عنوان کرد که نیاز به بازسازی و اصلاح دارد که نیاز به مشارکت اصناف در این زمینه داریم استحکام بخشیدن و مرمت یک پروسه زمانبر و هزینههاست که باید با مشارکت بخش خصوصی انجام شود.
اما نکته مهم این است که بافت اصالت خود را حفظ کند و ما هم در مرمتها همین هدف را مدنظر داریم که بر اساس مسائل فنی و اصولی مقاومسازی، سبکسازی و مرمت بناهای تاریخی را موجب شویم.
برای جداره بیرونی بناهای اطراف میدان چه برنامهای دارید به ویژه ساختمان بانک ملی که نمایی نامأنوس را در این منطقه از خود ارائه میدهد.
در کنار ساماندهی و مرمت و مقاومسازی بناهای حفظ سیمای تاریخی این ابنیه در اولویت است به دلیل اهمیت این بافت و قرار گرفتن ما بین دو آثار تاریخی آرامگاه بوعلیسینا و هگمتانه میتوان گفت میدان امام(ره) یک منطقه گردشگری است.
میدان امام(ره) یک قابلیت گردشگری برای همدان است و باید به نحو مطلوب از آن بهره برده شود و همواره به دنبال همکاری با شهرداری و اصناف به دنبال آن هستیم که ساماندهی میدان را به سرانجام برسانیم.
چند روز قبل هم در این زمینه با بانک ملی جلسهای داشتیم مبنی بر اینکه نمای بانک ملی همگون با نمای دیگر بناهای اطراف میدان امام(ره) شود و ریاست این بانک علاقمندند که برای اصلاح نمای این بنا مشارکت کنند و در حال حاضر به دنبال آن هستیم این مورد به سرعت به سرانجام برسد که البته یک مشارکت منسجم را میطلبد و امیدواریم این موضوع بین هر 3 ضلع مثلث فرهنگی، اصناف و شهرداری پس از تأمین اعتبار لازم در سال آینده به سرانجام برسد.
در زمینه بلندمرتبهسازی و ساخت بناهایی که خط آسمان را در حریمهای تاریخی ابنیه میشکنند چه نگاهی دارید؟
به شدت در قسمتهایی که واجد ارزش تاریخی هستند به دنبال این مهم هستیم که نما و منظر تاریخی حفظ شود. تصمیماتی که از قبل برای ساختوسازها گرفته و اجرا شده است به کنار در تصمیمگیریهای جدید برای بلند مرتبهسازی طبق استانداردها و شرایط موجود پیش خواهیم رفت.
حرف آخر
پدیده گردشگری در جهان امروز، دارای برجستهترین و کارآمدترین کارکردهای اقتصادی است، که دستاوردهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بسیاری را برای پیشگامان آن به ارمغان میآورد.
مدیریت گردشگری، مدیریت پایدار منابع مقصد است، باید جامعه و فرهنگ جامعه مقصد را برای میهمانپذیر بودن آماده کرد و در واقع مسئولیتپذیری فرهنگی ایجاد کرد و در مواردی نیز بر تبادلات و تعاملات فرهنگی نظارت و مدیریت وجود داشته باشد. این رویکرد از مدیریت گردشگری است که، یک مقصد میتواند فرهنگ و رویکردهای فرهنگی خود را به جوامع دیگر صادر کند و این مهم از اهداف ارائه برنامههای ما در گردشگری خواهد بود و در زمینه معرفی همدان به عنوان یک مقصد سفر.
سایت تاریخی هگمتانه، کتیبههای گنجنامه، ارگ نوشیجان، دستکنده شهر زیر زمینی سامن و ارزانفود، غار علیصدر و قله الوند از جمله آثار باشکوه و منحصر به فردی است که قابلیت ثبت جهانی دارند و ما به جد دنبال آن هستیم که همدان با جهانی شدن یکی از این آثار در جذب گردشگر بینالمللی به اهداف توسعه اقتصاد جامعه محلی برسد.
