پروازها و بلیتهای لغوشده، هتلها و مهمانسراهایی که خلوتترین روزهای خود را میگذرانند، کسبوکارهای محلی که دیگر مشتری ندارند، همه پیغامآور ضرر بزرگی هستند. طبق گزارشهای سازمان جهانی گردشگری و شورای جهانی سفر (WTTC)، در سالی که قرار بود رونق مشاغل و کارآفرینی در صنعت گردشگری و هتلداری جهان رخ دهد، با ظهور ویروس کرونا، ۵۰ میلیون شغل در صنعت گردشگری در معرض نابودی قرار گرفته است. این آمار نشان میدهد تا مدتهای طولانی (حداقل تا ژانویه ۲۰۲۱) گردشگری بینالمللی در بنبست خواهد بود و مرزهای کشورها برای عبور گردشگران بینالمللی بسته خواهد ماند.
خطر کرونا جدی است، سلامت امروز و فردایِ اقتصاد را تهدید میکند. در این شرایط برخی توریسم و گردشگری را یکی از عوامل مهم گسترش این ویروس اعلام کردهاند. بر اساس این نظر در کشورهایی که توریسم قویتری داشتند، آمار مبتلایان بیش از دیگر کشورهاست. رئیس هیأت مدیره کانون انجمنهای صنفی کارگری راهنمایان گردشگری سراسر کشور درباره تأثیر گردشگری بر شیوع کرونا به ایرناپلاس توضیح داد: رفتوآمد میتواند بر شیوع این بیماری تأثیر داشته باشد، اما دیگر مسائل را نباید فراموش کنیم که مهمترین آنها، رعایت نکردن توصیهها و دستورالعملهای بهداشتی بود. این ویروس میتواند از طرق مختلف و حتی با بسته پستی منتقل شود. یک سفر تجاری به کشور دیگر میتواند موجب انتقال این ویروس شود. متأسفانه شاید دیوار گردشگری کوتاه است و بهراحتی این صنعت را مقصر میکنند و میگویند که رواج این بیماری بهواسطه گردشگری بیشتر بود.
به گفته محسن حاجیسعید، باید توجه کرد که عدد و رقم گردشگری در کشور ما بسیار کمتر از کشورهایی بود که شیوع کرونا در آنها کنترل شده است، این نکته فرضیه ارتباط گردشگری با کرونا را رد میکند.
دستورالعملهای بهداشتی را بهدرستی انجام ندادیم
عضو سابق هیأت مدیره فدراسیون جهانی راهنمایان گردشگری، با تأکید بر اینکه درباره مسألهای با این اهمیت باید بهصورت علمی گفتوگو شود، بیان کرد: عدد و رقم گردشگری ما بسیار پایین است، وقتی کرونا در کشور ما گسترش پیدا کرد، یعنی دستورالعملهای بهداشتی را بهدرستی رعایت نکردیم. فکر کردیم ما مستثنی هستیم. وقتی این مسأله در دنیا مطرح شد، برخی مردم رعایت کردند؛ یعنی دست به صورتشان نزدند و فاصله اجتماعی را رعایت کردند. فارغ از اینها، هنوز یک سری از مسائل گنگ وجود دارد، زیرا در برخی کشورها که رفتوآمد و تردد آنها با چین بیش از کشورهای دیگر بود، وضعیتشان نسبت به دیگر کشورها بهتر است.
محدودیت تردد، به ساختار اقتصادی آسیب میزند
به گفته حاجیسعید در بررسی جدیتر گردشگری، باید دید محدودیتهای تردد، چه آسیبهایی به ساختار اقتصاد کشورها میزند، وی توضیح داد: ما فقط گردشگری را به عدد تولید ناخالص ملی و تأثیر مستقیم گردشگری به اقتصاد منوط کرده بودیم، یعنی گردشگری را صرفاً در ارزآوری خلاصه کرده بودیم، اما اکنون که محدودیت بر سفر و تردد حاکم شده است، میبینیم گردشگری چه تأثیر عجیبتری بر اقتصاد داشته است. تقریباً ۵۰ درصد افراد، بخشی از درآمد خود را بهدلیل کرونا از دست دادهاند که بخشی از آن به محدودیتهای تردد و گردشگری باز میگردد. بر اثر محدودیت تردد که برای محدود کردن گردشگری اتفاق افتاد، شاهد کاهش جدی سفرهایی بودیم که حتی بهدلیل تجاری انجام میشد، حتی بخشی از سفر تجاری هم به گردشگری اختصاص داده میشد.
وی باور به نظریه تأثیر گردشگری بر شیوع کرونا را اشتباهی استراتژیک خواند و توضیح داد: حتی شاهد بودم صحبت از این است که آیا سرمایهگذاری در گردشگری درست بود؟ صنعتی که به این راحتی آسیب میبیند؟ مشخصاً چنین سرمایهگذاری درست است. بسیاری از کشورها هزینهای که برای کنترل بحران کرونا خرج میکنند پیش از این، از راه گردشگری بهدست آوردهاند، دهها میلیارد ارز خارجی بهدست آوردهاند و اکنون میتوانند با یکی ۲ میلیارد دلار، کشورشان را از بحران کرونا خارج کنند. اینها تحلیلهای سطحی است که در جامعه اتفاق میافتد و بهتر است عمیقتر به آن توجه کنیم.
نقش گردشگری در انتشار ویروس کرونا کمرنگ است
حاجیسعید با تأکید به اینکه نقش گردشگری در انتشار ویروس کرونا کمرنگ است، از کشورهای اروپایی یاد کرد که شیوع بیماری کرونا در آنها بهاندازه ایران نبود، درحالیکه مراودات بیشتری با چینیها داشتند.
وی گفت: طبیعتاً رفتوآمد میتواند بر انتقال بیماری اثرگذار باشد؛ اما رعایت دستورالعملهای بهداشتی اهمیت بالایی دارد. همچنین شاید نکاتی هنوز برای ما مبهم است مانند اینکه چرا این بیماری در کشورهایی که همسایه چین بودند و حتی کشورهایی که بهداشت را کمتر از ایران رعایت میکنند، کمتر از ایران شیوع پیدا کرده است؟