اگرچه میل ذاتی به گردش این روزها با شیوع ویروس کرونا کمتر شده اما اقامتگاههای بومگردی و طبیعت پیرامون آنها با گنجایش نفرات محدود بهعنوان گزینهای مناسب برای گردشگران علاقهمند و خسته از ماندن در خانه، همراه با رعایت شیوهنامههای بهداشتی در برابر این ویروس همهگیر مطرح است.
اینک پس از تجربه حدود یک سال وضعیت بحرانی و محدودکننده ناشی از شیوع کرونا، به نظر میرسد شرایط تاحدودی بهبود یافته لذا اغلب کسب و کارهایی که در این مدت بهاجبار تعطیل شده بودند با تأکید بر ضرورت رعایت پروتکلهای بهداشتی و این اخطار جدی که «ویروس کرونا همچنان در بین ما زندگی میکند و مترصد کوچکترین سهلانگاری شهروندان است تا دوباره موجی ویرانگر از بیماری و مرگ را به راه اندازد» به گردونه فعالیت بازگشتهاند.
پیرو این تحولات و زیان هنگفت صنعت گردشگری از شیوع کرونا «سفر مسئولانه» بهعنوان رویکردی متناسب با شرایط کرونایی در حوزه گردشگری و سفر مطرح شده و در دستور کار قرار گرفته است.
طبیعتگردی و استفاده از ظرفیت اقامتگاههای بومگردی مناسبترین آغاز برای احیای صنعت گردشگری با تأکید بر سفر مسئولانه برای گذر از اوضاع کنونی محسوب میشود.
اقامتگاههای بومگردی با حال و هوای لطیف بومی، دور از هیاهوی شهر، دود و آلودگی، انسان را به ذات طبیعتدوست خود نزدیک کرده و او را نهتنها از آشفتگی و بیقراری زندگی مدرن رها میکند بلکه برایش زنگ تفریحی مفرح در میانه غوغای بحران شیوع ویروس کرونا است.
شیرینی میزبانی سنتی در خانههای قدیمی، سفرههایی با غذاهای سنتی و بومی، محیط آرام و امن، اسباب و لوازم ساده و بیآلایش و بهدور از تشریفات، تشکهای پنبهای و لحافهای گلدوزی شده، همه آن چیزی است که در اقامتگاههای بومگردی فراهم است.
چندسالی است که ایجاد، راهاندازی و میزبانی اقامتگاههای بومگردی رایج شده و علاوهبر اینکه مورد استقبال و توجه گردشگران قرار گرفته از سوی دولت و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی نیز مورد حمایت قرار گرفته است.
خانههای قدیمی که در آرامترین و زیباترین روستاها و دنجترین مکانهای طبیعی میزبان گردشگران هستند، جاذبه مورد علاقه آنها بهویژه گردشگران خارجی است.
این خانهها مملو از فرهنگ بومی، زندگی توأم با آداب، سنن و داستانهای محلی و غذاهای لذیذ با مواد بومی است که همراه با شنیدن موسیقی محلی عرضه میشوند و در عین حال هزینه اقامت در آنها بسیار ارزانتر از واحدهای اقامتی رسمی در شهرهاست.
هوشمندی گردشگران و گرایش روبه رشد آنان برای تجربه فرهنگهای بومی و محلی موجب شده است آنان هرچه بیشتر خواستار نزدیک شدن به شرایط زیست طبیعی و بومی، استفاده از غذاهای سنتی و تجربه زندگی به سبک قدیم باشند. به همین سبب اقامتگاههای بومگردی مهمترین و بهترین ظرفیت برای استفاده از این فرصت و خواست گردشگران با هدف توسعه اقتصادی و پیشرفت محسوب میشود.
«اکوتوریسم» با معادل فارسی «بومگردی» بهمعنای سفر مسئولانه است که بیش از هرچیز به حفظ ارزشهای زیستمحیطی و معنوی منطقه مقصد گردشگر توجه دارد.
بر این اساس «بومگرد» نیز به گردشگری گفته میشود که در جریان سفر به منطقهای بکر و طبیعی کمترین اثر منفی را بر ویژگیهای اصیل طبیعی، فرهنگی، محیطی و اجتماعی مقصد گردشگری میگذارد.
بومگرد در تعامل مستقیم و بهینه با ساکنان بومی محل مورد نظر قرار میگیرد و به همین خاطر تجربه سفری خاص و فراموشنشدنی را برای گردشگر به وجود میآورد که بهطور همزمان بر بهبود کیفیت زندگی مردم محلی نیز تأثیر مستقیم دارد.
اکوتوریسم از این منظر در چارچوب صنعت گردشگری روشی بلندمدت و پایدار برای کسب درآمد، بدون هرگونه تخریب و ایراد به منطقه مقصد است.
توسعه بومگردی در انتظار توجه
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همدان نیز در این زمینه به همدان پیام گفت: بهدلیل توجه ویژه گردشگری روستایی به توسعه اقامتگاههای بومگردی با احیای خانهها و عمارتهای قدیمی، گردشگری کشاورزی و طبیعتگردی شاهد اقدامات خوبی برای حرکت به سوی توسعه متوازن گردشگری در برخی نقاط استان بودهایم.
علی خاکسار افزود: این اقدامات کافی نبوده و وارد شدن صنعت گردشگری بهعنوان بخش اقتصادی تأثیرگذار بر زندگی مردم سایر شهرستانها و روستاهای استان، نیازمند اقدامات و برنامهریزیهای جامع و بلندمدت مبتنی بر توسعه پایدار است.
وی ادامه داد: این برنامهریزیها باید بهگونهای باشد که با وجود ایجاد اثرات مثبت اقتصادی، کمترین تأثیر مخرب را بر جوامع میزبان و محیطزیست داشته باشد.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همدان گفت: امروزه تعداد بسیاری از پروژههای مربوط به اقامتگاههای بومگردی در شهرها و روستاهای مستعد گردشگری استان به بهرهبرداری رسیده است و ادامه این روند میتواند گامی مؤثر و تحولی مثبت در راستای ترویج سیاست گردشگری متوازن در استان باشد.
خاکسار با بیان اینکه درحالحاضر بیش از 40 اقامتگاه بومگردی دارای پروانه بهرهبرداری و فعال در استان همدان وجود دارد که بررسی وضعیت پراکنش آنها در سطح شهرستانهای نویدبخش آینده خوبی برای توسعه گردشگری استان است، افزود: شهرستانهای دارای ظرفیت و بدون واحد بومگردی از این موقعیت کمال استفاده را کرده و برای اخذ مجوز اقدام کنند.
رونق بومگردی با عضویت ایران در انجمن جهانی اکوتوریسم
نماینده تامالاختیار انجمن جهانی اکوتوریسم در ایران هم با بیان اینکه در حدود ۲ ماه پیش عضویت جمهوری اسلامی ایران در «انجمن جهانی اکوتوریسم» قطعی شد و این عضویت در حقیقت دروازهای برای معرفی هرچه بیشتر جاذبههای طبیعی کشورمان به جهانیان است، گفت: این انجمن جهانی، مرجع علمی بینالمللی معرفی مقاصد طبیعتگردی در جهان است.
حسین کشیری افزود: این انجمن با معرفی و اعلام جاذبههای طبیعی کشورهای عضو، در پایگاه اینترنتی رسمی خود، برپایی کارگاههای علمی، آموزشی و ارائه مقالات علمی در این زمینه اقدامات شایان توجهی برای جذب گردشگران طبیعت انجام میدهد.
وی ادامه داد: به همین دلیل با عضویت ایران در انجمن جهانی اکوتوریسم و بهرهگیری از خدمات و فعالیتهایش میتوان گفت دروازه جدیدی به روی معرفی جاذبههای طبیعی کشورمان و بهویژه معرفی اقامتگاههای بومگردی در ایران گشوده شده است.
نماینده تامالاختیار انجمن جهانی اکوتوریسم در ایران همچنین به ارزیابی وضعیت کنونی و آتیه طبیعتگردی در کشور و نیز جهان با توجه به شیوع ویروس کرونا اشاره و بیان کرد: فعالیت در حوزههای گردشگری با رعایت پروتکلهای بهداشتی، درحال جان گرفتن است.
کشیری افزود: در رونق اکوتوریسم، اقامتگاههای بومگردی نقش و جایگاه قابل توجه و ویژهای دارند و مهمترین محل خدمترسانی به گردشگران در این زمینه همین واحدها هستند و البته تمایل و رغبت بسیار در جهان امروز برای این دست واحدها ایجاد شده است.
وی افزود: این انجمن بینالمللی که سال ۱۹۹۰ میلادی تشکیل شد با عضویت ۱۹۰ کشور و مؤسسه رسمی از سراسر جهان بهصورت تخصصی و علمی در حوزه اکوتوریسم و طبیعتگردی فعالیت میکند.
نماینده تامالاختیار انجمن جهانی اکوتوریسم در ایران گفت: برخی نگرشهای ناصحیح و مغرضانه نسبت به ایران، هجمه رسانهای غرب علیه جمهوری اسلامی ایران، تبلیغ پوچ پرخطر بودن سفر گردشگران خارجی به کشورمان و ناامن جلوه دادن ایران بهعنوان یک مقصد امن گردشگری از عوامل مؤثر در عضو نبودن کشورمان در انجمن جهانی اکوتوریسم بوده است.
کشیری به شمار مقاصد طبیعتگردی و جاذبههای طبیعی ایران برای ارائه به انجمن جهانی اکوتوریسم و معرفی آنها در جهان اشاره کرد و افزود: بستههای پیشنهادی در این موضوع هنوز درحال تهیه و تدوین هستند که در آینده نزدیک اعلام خواهند شد.
