با تعطیلی موزهها در پی شیوع کرونا، درآمد این مؤسسات فرهنگی تقریبا به صفر رسیده است و بسیاری از آنها برای بقای خود به تعدیل نیرو و استفاده از کمکهای اضطراری روی آوردهاند که البته تأثیری موقتی دارد.
همزمان با آن که قرنطینه زندگی اجتماعی را در سراسر جهان فلج کرده است، درآمد موزهها روزبه روز کمتر میشود؛ امری که میتواند عملکرد آنها را در سالهای پیش رو بهطور قابل توجهی محدود کرده یا برخی از آنها را برای همیشه تعطیل کند. رئیس شورای بینالمللی موزهها (ایکوم) در تاریخ ۱۳ آوریل هشدار داد که بحران کرونا تعداد زیادی از مؤسسات فرهنگی در جهان را در آستانه فروپاشی اقتصادی قرار داده است. وی در بیانیه خود از دولت و سرمایهداران خصوصی درخواست کرد تا کمکهای مالی فوری به این صنعت تزریق کنند، زیرا وقتی این بحران تمام شود، ما بیش از هر زمان دیگری به موزهها نیاز خواهیم داشت.
به گزارش ایرنا، دادههای بهدست آمده از نظرسنجی آنلاین ایکوم درباره تبعات اقتصادی کرونا بر بیش از ۸۰۰ موزه در اروپا، آمریکای شمالی و آسیا، روندی نگران کننده را آشکار کرده است.
خسارت وارد شده به موزههای کشور ایران چیزی حدود 15 میلیارد تومان است، خسارت وارده به این صنعت در هر کشور بسته به طول مدت قرنطینه، در دسترس بودن کمک مالی اضطراری و طرحهای حمایتی، متغیر است و البته به خود موزه نیز بستگی دارد. به گفته الیستر براون Alistair Brown، سیاستگذار انجمن موزههای انگلستان، تجربه ثابت کرده است که هرچه یک سازمان بیشتر به درآمد خود وابسته باشد، خسارت سنگینتری را متحمل خواهد شد. با تعطیلی اجباری موزهها جریانهای درآمدی معمول حاصل از فروشگاهها، کافهها، فروش بلیت و دیگر فعالیتهای تجاری، حذف شده است.
به استناد تحقیقاتی که شبکه موزههای اروپا (Nemo) از ۶۵۰ موزه در ۴۱ کشور به عمل آورده است، موزههای واقع در قطبهای گردشگری اروپا بین ۷۵ تا ۸۰ درصد از درآمد خود را از دست دادهاند. موزههای بزرگی چون موزه ملی آمستردام هر هفته صدها هزار یورو ضرر میکنند. شبکه Nemo با پیشبینی آن که محدودیتهای مسافرتی در جهان احتمالا در تابستان، که زمان اوج سفر است، نیز ادامه خواهد یافت، اینطور نتیجهگیری کرده است که هیچ مسیر سریع و کوتاهی برای بازگشتن به وضع عادی وجود ندارد.
کاهش درآمد و تعدیل نیرو
چندین موزه در مصاحبه با روزنامه هنر تأیید کردند که با کسرهای جدی در بودجه روبهرو هستند. آنطور که مدیر گالری اوفیتزی ایتالیا میگوید، تعطیلی این مرکز در فصل عید پاک به تنهایی ۱۰ میلیون یورو از درآمد این موزه که یکی از پربازدیدترین موزهها در جهان است، کم میکند.
آکادمی سلطنتی هنر لندن نیز با وجود کاهش هزینهها در واکنش به بحران شیوع کرونا، در دوره قرنطینه، هر ماه یک میلیون پوند ضرر میکند. در اتریش بهعنوان نخستین کشور اروپایی که محدودیتهای مربوط به قرنطینه را کاهش میدهد، نیز تخمین زده میشود که موزه آلبرتینا تا روز اول ژوئیه که قرار است موزههای دولتی بازگشایی شوند، 5/6 میلیون یورو ضرر کرده باشد.
موزه هنر متروپولیتن در نیویورک که پشتوانه مالی 3/4 میلیارد دلاری دارد، تنها 6 روز پس از تعطیلی بهدلیل کرونا از کسری ۱۰۰ میلیون دلاری در بودجه خود برای امسال و سال مالی آینده خبر داد؛ موزه هنر متروپولیتن ۸۱ نفر را از سرویس بازدیدکننده و بخش عملیات خرده فروشی تعدیل کرده و نسبت به اخراج نیروهای بیشتر به دلیل مشکلات مالی هشدار داده است. دیگر موزههای آمریکا نیز به تعدیل یا تعلیق کارکنان خود روی آوردهاند که با اختلاف بیشترین بخش از بودجه سالانه موزه صرف پرداخت دستمزد آنها میشود.
کمکهای اضطراری
به گفته براون، کمکهای اضطراری اعلام شده از سوی صندوقهای بزرگ دولتی، شورای هنر و صندوق ملی میراث لاتاری انگلستان، هم ناچیز هستند و هم دیر تزریق میشوند. انتظار میرود نخستین کمکها که مبلغ آنها نهایتا به ۵۰ هزار پوند میرسد، اواسط ماه مه و اوایل ماه ژوئن پرداخت شوند که به گفته براون برخی مؤسسات فرهنگی به زحمت تا آن تاریخ سرپا خواهند ماند.
راهبردهای پساکرونایی
مدیران موزهها برای برقراری تعادل میان مخارج و درآمد، خود را برای ایجاد تغییرات راهبردی گسترده آماده میکنند. کاهش درآمد، متصدیان موزهها را ناچار میکند تا در نمایشها بیشتر به مجموعههای دائمی تکیه کنند، زیرا هزینههای حملونقل و بیمه بالا است و از درآمد حاصله میکاهد. اما همزمان با آن که موزهها از هزینهها در فضای فیزیکی خود میکاهند، تلاشهای آنها در جلب مخاطبان دیجیتال ادامه خواهد یافت.
برخی معتقدند که تا سالها پس از رفع بحران کرونا، هنوز هم حضور در نمایشگاههای شلوغ موجب نگرانی و اضطراب عمیق خواهد شد.
