امروز ۹مهرماه نیز روز جهانی سالمندان در هفته گردشگری به نام «گردشگری در دسترس برای همه گردشگران» نامگذاری شده است. آنچه تأمل برانگیز است نبود برنامه ای فراخور حال سالمندان در استان همدان به بهانه گردشگری است.
البته برای این بهتر شدن شرایط و اصلاح وضع موجود برای سالمندان نمیتوان امیدی داشت چرا که این شهر کوهستانی نه پاییز و نه سکوت و نه گیاه درمانی اش به بی آبی و نبود فرودگاه و قطار نمی ارزد .
کارشناسان بر این باورند ، گردشگری علاوه بر حوزه فراغتی میتواند در بخش بهداشت و درمان نیز مفید واقع شود و سالمندان می‌توانند از طریق گردشگری هر ۲ نیازشان را تا حدی برطرف کنند.
به تعبیری علاوه بر فراغت از بعد روان‌سنجی و روان‌درمانی نیز این موضوع کمک‌کننده خواهد بود تا به واسطه آن از ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها پیشگیری شود. با توجه به موارد گفته شده جایگاه گردشگری سالمندان بر خلاف آنچه در کشور آنچنان مورد توجه قرار نمیگیرد و در همدان به شدت مغفول مانده است بسیار حائز اهمیت است.
همدان را بگردید ببینید چند چشمه سرویس بهداشتی فرنگی برای سالمندان تا امروز ایجاد شده است ؟ ببینید کدام سرویس حمل و نقل برای سالمندان امکانات خاص دارند ؟ پیاده رو ها چقدر امکان پیاده روی برای سالمندان دارد ؟
به طور کلی سالمندان از نظر جسمی و حرکتی عمدتا با نیازها و محدودیت‌هایی مواجه هستند؛ از این رو گردشگری آنها نیز در زمره گردشگری‌های ویژه و تخصصی قرار می‌گیرد یعنی اگر مسافر سالمندی به همدان سفر کند باید از امکانات شهری که برای سالمندان همدانی تدارک دیده شده است بهره ببرد اما دریغ ....
سالمندان نیازها و امکانات ویژه‌ای دارند و الگوهای مصرف و خدمت‌رسانی به آنها نیز متغیر است. به بیان دیگر سالمندان اغلب اقامت‌های طولانی‌تری نسبت به سایر گروه‌های سنی دارند و انعطاف‌پذیری آنها در انتخاب فصول سفر بیشتر است؛ لذا می‌توان آنها را به سمت فصول خلوت هدایت کرد اما قضاوت کنید آیا فصول خلوت سال همدان برای یک سالمند جذابیت سفر دارد ؟
سالمندان اغلب ترجیح می‌دهند از مقاصدی بهره‌مند شوند که التهاب کمتری داشته و معمولا به طور طبیعی نسبت به مسائل بهداشتی و نیازهای خود حساسیت بیشتری نشان می‌دهند و همدان در این زمینه هم نتوانسته است امکانات خاصی تدارک ببیند .
همدان با پتانسیل داروهای گیاهی ، و مشتقات گیاهان و میوه های طبیعی همچون عرقیجات و شیره انگور و ... میتواند مقصد مطلوبی برای سالمندان باشد اما دریغ از یک تفاهم نامه یا برنامه برای این گروه سنی ...
یک کارشناس ارشد برنامه ریزی گردشگری گفت: با توجه به افزایش چشمگیر جمعیت سالمند در ایران، طی سال‌های آینده لازم است با ایجاد امکانات و بسترهای لازم گردشگری سالمندان مورد توجه سازمان‌ها و دستگاه‌های مختلف قرار گیرد.
فرید جواهرزاده در خصوص گردشگری سالمندان و لزوم توجه به این نوع از گردشگری اظهار کرد: طبق برآوردها و آمارهای موجود طی ۲۰ سال آینده تقریبا بیش از یک‌چهارم جمعیت ایرانیان سالمند خواهند بود. این موضوع نشان میدهد که در طول ۲۰ سال آینده تغییرات آماری در جمعیت سالمند کشور ایجاد خواهد شد؛ به گونه‌ای که بخش قابل توجهی از شهروندان در سن سالمندی قرار خواهند گرفت.
وی ادامه داد: هنگامی که تعداد سالمندان در یک جامعه افزایش یابد، اقتضائات سنی این گروه نیز در کشور مورد توجه قرار می‌گیرد. در واقع بخشی از اقتصاد کشور به نوعی معلول فضا و شرایط این‌چنینی خواهد شد. از این رو بی‌تردید از نظر اقتصادی ارتباطی با جایگاه سالمندان ایجاد خواهد شد؛ لذا اثرات متقابل سالمندان بر چرخه اقتصادی کشور، نیازها و لزوم انجام اقدامات لازم و توجه به این سن مشخص و مبرهن است.
یک مدرس دانشگاه در گفتگو با همدان پیام بیان کرد: زمانی که اقتضائات و نیازهای این سن مورد توجه قرار می‌گیرد، اولویت‌های آنها را نیز باید مورد بررسی قرار داد. در مرحله نخست مسائل سلامتی، بهداشتی و پزشکی قرار دارد؛ به این معنا که بخشی از هزینه‌های سالمندان صرف امور بهداشتی و درمانی می‌شود. بخش دوم موضوعات فراغتی است. این موضوع طیف متنوعی از فعالیت‌ها را شامل می‌شود که در این بخش گردشگری میتواند نقش بسیار پررنگی ایفا کند.
گردشگری سالمندان
مسعود ملکی اضافه کرد: سالمندان خدمات باکیفیت‌تر با دقتی بالاتر مطالبه می‌کنند. به عنوان مثال امکان خوردن غذای ناسالم برای آنها وجود ندارد. بر این اساس غذاهای ارائه شده باید در چارچوب‌های سالمندی قرار داشته باشد؛ لذا فاکتورهایی وجود دارد که در برنامه‌ریزی تورهای گردشگری سالمندان باید مورد توجه قرار گیرد؛ به گونه‌ای که عمدتا تورهای سالمندان با قطار انجام می‌شود. به عبارتی اصطلاح گردشگری آرام (Slow Tourism) به عنوان یکی از الزامات گردشگری این قشر مورد توجه قرار دارد.
این درحالی است که همدان از سرویس های حمل و نقل ریلی و هوایی به مقاصد مختلف برای استفاده سالمندان بی بهره است .
این عضو کمیته گردشگری شورای شهر خاطرنشان کرد: همچنین در گردشگری سالمندان امنیت، آرامش و مناسب بودن محل اقامت و الزامات گردشگری سلامت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به علاوه گاهی این نیاز وجود دارد که ابزاری مانند ویلچر، عصا و... نیز در تورها مهیا باشد. معمولا در تورهای سالمندان پزشک و پرستار نیز حضور دارند تا لیست داروهای مسافران سالمند را چک و یا برخی بیماری‌ها یا سوابق بیماری گردشگران را بررسی کنند تا نهایتا بین این ۲ گروه یک تعامل نهایی و حداکثری ایجاد شود.
هزینه‌کرد سفرهای سالمندی بالاتر است
یک راهنمای تورهای داخلی در ایران در گفتگو با همدان پیام با اشاره به فواید گردشگری سالمند بیان کرد: گردشگری سالمندان فواید فراوانی به همراه دارد که از جمله آن می‌توان به بهبود حس ناتوانی، ایجاد احساس رفاه و تعلق خاطر و نیز امید به زندگی در سالمندان اشاره کرد که علاوه بر سلامت جسمی سلامت روان آنها را نیز تحت تأثیر قرار میدهد.
مینا رستگار گفت: بر اساس آمار مشخص می‌شود که هزینه‌کرد سفرهای سالمندی بالاتر است. همچنین معمولا میانگین درآمد سالمندان نسبت به جوان‌ترها بیشتر بوده و به نوعی از توان مالی بیشتری برخوردار هستند. در حال حاضر سازمان‌های گردشگری در دنیا برنامه‌ریزی‌هایی در دستور کار خود قرار می‌دهند که بر مبنای آن طرح اختصاصی شهروندان سالمند تدارک دیده شده و به واسطه آن فرصت سفر برای این قشر فراهم می‌شود؛ در واقع بخشی از هزینه‌های این سفرها به وسیله یارانه و از طریق دولت‌ها تأمین می‌شود چرا که آنها معتقدند اگر سالمندان سفر کنند، از ناهنجاری‌های اجتماعی و پزشکی زیادی پیشگیری می‌شود؛ لذا هزینه‌هایی که صرف دارو و درمان می‌شود را به سمت هزینه‌های سفر هدایت کرده تا به نوعی به سطح هزینه‌کردها کاهش یابد.
وی ادامه داد: بنابراین با توجه به رشد جمعیت سالمند در کشور لازم است با کمک دستگاه‌های دولتی صندوق‌های بازنشستگی و سازمان‌ها فعالیت‌های گردشگری سالمندان توسعه یابد و اقتصاد این نوع از گردشگری که میتواند بسیار مولد باشد، ارتقاء یافته تا از این طریق به اقتصاد کشور کمک شود.
این تور لیدر تصریح کرد: طبق آمارها و پژوهش‌های مختلف تأثیر گردشگری و طبیعت‌گردی بر سلامت جسم و روان سالمندان به اندازه‌ای است که پس از برگزاری تورهای گردشگری نگاه و دید آنها نسبت به زندگی متفاوت و بهتر می‌شود و به نوعی انگیزه و قدرت باور در وجود آنها بسیار افزایش می‌یابد. ارتباط طبیعت‌گردی و سالمندی برابر با انرژی، شادابی، رشد زیبایی‌های زندگی و ارتقای تأثیرپذیری خودآگاه و ناخودآگاه سالمندان از شرایط زندگی است و دید وسیع‌تری در زندگی و اداره امور را در اختیار آنها قرار میدهد.
ایران امروز و برنامه های گردشگری
گفتنی است ، امروز در ایران برنامه های زیر به بهانه هفته جهانی گردشگری تدارک دیده شده است . در این روز جشنواره توسعه گردشگری ایران کهن با نگاه دانش بنیان (تهران)، اختتامیه جشنواره ستوده و امضای تفاهم نامه صندوق کارآفرینی (تهران)، افتتاحیه مدرسه پاییزه گردشگری، برپایی پاراتور آشناسازی گردشگری دسترس‌پذیر (استان‌های منتخب)، نمایشگاه عکس گردشگری کرمانشاه از دریچه نو (کرمانشاه)، جشنواره کودکان و گردشگری (مازندران)، نشست تخصصی گردشگری درمان و سلامت (قزوین)، جشنواره بادبادک‌ها (خراسان شمالی)، جشنواره پنیر افتر شهرستان سرخه (سمنان)، جشنواره بردشات لیموی جم و دشتستان (بوشهر)، جشنواره گرم نوش و سردنوش (کرمان)، جشنواره محلی دمنوش و نوشیدنی‌های گیاهی آزادشهر (گلستان)، جشنواره نان و شیرینی شیراز (فارس)، مسابقه نقاشی با موضوع معرفی جاذبه‌های گردشگری استان مازندران در پایگاه جهانی عباس آباد (مازندران) برگزار می‌شود. در همدان اما همچنان ادامه جشنواره شیره پزی در جریان است .
۹.۸ درصد جمعیت همدان پیر است
سال گذشته بهزیستی استان همدان ۹.۸ دهم درصد جمعیت استان همدان را پیر اعلام کرد و بر این اساس استان همدان چهارمین استان پیر کشور محسوب می‌شود این آمار به طور رسمی در رسانه ها ثبت شد. بر اساس سرشماری در سال ۱۳۵۵ پنج درصد جمعیت پیر بود و این رقم در حال حاضر نزدیک به ۱۰ درصد افزایش یافته ، پیری جمعیت نشان دهنده مراقبت‌های بهداشتی مناسب، تغذیه مناسب و شیوه زندگی خوب در بین جامعه بوده که این افراد به سن پیری رسیده‌اند، اما از طرفی پیری جمعیت چالش‌هایی را به دنبال دارد.
این آمار نشان میدهد در مباحث پزشکی، دریافت خدمات رفاهی، تأمین اجتماعی، مسکن و مناسب سازی معابر و تفریحات آنها باید با جدیت ورود یابیم چرا که با توجه به شیب تند موالید در دهه ۶۰ پیش‌بینی می‌شود در ۱۴۲۰ به پیری ۲۰ درصدی جمعیت برسیم. اما امروز که در مناسبت جهانی گردشگری قرار داریم میبینیم سالمندان همدانی هیچ سهمی از خدمات سفر و گردشگری ندارند . از سوی دیگر هم ساالمندان کشور هیچ سهمی از خدمات گردشگری همدان دریافت نمیکنند .
