■ سفال اولین کالای صادراتی استان از حضور در بازارهای جهانی جاماند
همدان‌پيام: 28 مهرماه سال‌جاري در همين صفحه از برپايي دهمين دوسالانه سفال و سراميك و نبود ردپايي از لالجيني‌ها نوشتيم و عنوان كرديم كه پايتخت تاريخ و تمدن ايران‌زمين، پايتخت سفال ايران، پايلوت گردشگري اين همه عنوان را تنها يك استان يدك مي‌كشد به نام همدان! همداني كه در غيبت تصميم‌گيري‌ها يا محروم شدن از فرصت‌ها اين روزها مثال‌زدني شده است.
هنوز طعم تلخ غم از دست دادن جشنواره بين‌المللي فيلم كودك و نوجوان براي همداني‌ها از ياد نرفته بود كه دوسالانه سفال سراميك هم در نبود هنرمندان لالجيني در تهران برگزار شد. به راستي در غيبت نام همدان از ليست انتخاب‌شونده‌ها براي برگزاري مناسبت‌ها، جشنواره‌ها و همايش‌ها چه كسي مقصر است؟
رويكرد دولت‌های دهم و نهم در حالي فرهنگي است كه با سفر سوم رياست جمهوري در سال گذشته به استان، همداني‌ها اعتبار كلان فرهنگي را از آن خود كردند و اين اعتبار نمي‌تواند هيچ بهانه‌اي به دست متوليان امور فرهنگي استان در مورد حضور نداشتن همدانی‌ها در برنامه‌های ملی یا بین‌المللی دهد، اما در كمال ناباوري تعدادي از فرصت‌هاي فرهنگي استان در يك سال گذشته تهديد شد و از دست رفت و در سفر اخير هيأت دولت رئيس سازمان ميراث فرهنگي نيز خواستار پيگيري مسئولان استاني براي ميزباني دوسالانه سفال سراميك شد.
اما در همين روزها نه تنها دوسالانه در پايتخت برگزار شد؛ بلكه هيچ ردپايي از هنر لالجين در آن ديده نمي‌شد و همه چراها از غیبت سفالگران لالجینی‌ها در دوسالانه بی‌پاسخ ماند.
ميراث فرهنگي و معاونت صنايع دستي استان كه از سال گذشته پيگير چگونگي حضور سفالگران همداني در دوسالانه سفال و سراميك بود، امسال نيز بعد از برپايي اين دوسالانه با خبر مراسم افتتاحيه در تهران روبه‌رو شد و اين تنها مورد اطلاع‌رساني به حوزه صنايع دستي در استان بود.
سرپرست معاونت صنايع دستي معتقد است كه وقتي حوزه تخصصي سفال و سراميك از برپايي چنين دوسالانه‌اي در استان همدان بي‌اطلاع است نمي‌توان انتظار داشت زمينه برپايي چنين دوسالانه‌اي در همدان براي سال‌هاي آتي ايجاد شود.
در همين زمينه مدير فروش تعاوني سفال در همدان معتقد است كه سفالگران لالجيني كه در پايتخت سفال ايران زمين، دستي در اين هنر دارند اگر در گردهمايي سفالگران در هر كجاي ايران غايب باشند به اين معناست كه فرصت به نمايش گذاشتن برترين طرح‌هاي سفال را به عرصه‌هاي داخلي و خارجي از دست داده‌اند و اين‌گونه شد كه به نظر رسيد دوسالانه زنگ خطری برای سفالگران لالجیني است؛ چراكه هنر سفال امروز در بين جوانان نفوذ كرده است و اين رشته هنري در بيشتر استان‌ها در حال آموزش است، اما منشأ سفال و مأمن اين هنر به لالجيني تعلق دارد كه اگر مسئولان استاني به داد اختصاص عنوان سفال به اين ديار نرسند هنر سفال نيز از پايتخت سفال ايران‌زمين رخت برخواهد بست.
شايد با برپايي دوسالانه در جاي جاي ايران و آموزش سفالگري در هر جاي اين كشور پهناور، لالجين نيز نامي باشد كه از خاطر همگان به راحتي پاك شود.
باز هم در همان گزارش بر اين گزارش تأکید كرديم كه اين دوسالانه ملي در سال‌جاري ميزبان سفالگران اتريشي و تركيه‌اي است پس انتظار مي‌رود اين دوسالانه ملي بتواند با عنوان بين‌المللي در سال‌هاي آتي برگزار شود.
برپايي دوسالانه سفال و سراميك اگر از سوي مسئولان استاني جدي گرفته شود؛ مي‌تواند جايگاه ويژه‌اي در استان به خود اختصاص دهد، اما صد حيف كه امسال نيز با همه گوشزدهايي كه در رسانه‌ها به ويژه همدان‌پيام در ماه‌هاي اخير در زمينه برپايي دوسالانه سفال و سراميك در همدان شد، اين فرصت نه‌تنها از دست رفت؛ بلكه هيچ ردپايي از سفال لالجين در اين دوسالانه به چشم نمي‌خورد و حتي اگر سفال لالجين با عنوان ديگر در اين دوسالانه حضور پيدا كند، هيچ مدعي براي دفاع از آن با نام پايتخت سفال ايران‌زمين نباشد تا حق هنرمندان لالجين را از آن خود كند.
كوتاه سخن آنكه نبودن نام لالجين و هنرمندان لالجيني تنها قصه تلخ اين دوسالانه نيست؛ بلكه حضور نداشتن سفالگران لالجيني پيامدهاي تلخ‌تري چون بی‌اطلاعی آنها از تشكيل خانه سفال، برگزاري اكسپو يا حتي انجمن‌هاي مرتبط نيز براي سفالگران لالجيني كه تعداد چشمگيري در جامعه هنري به خود اختصاص مي‌دهند، به دنبال دارد. اين دوسالانه زمينه بودن هنرمندان، شناساندن آثار برتر آنها و آشنا شدن با سبك‌هاي به روز را در پي دارد كه لالجيني‌ها از آن محروم ماندند.
حضور نداشتن هنرمندان اين ديار در دهمين دوسالانه موجب مي‌شود كه محل برگزاري يازدهمين دوسالانه هم در غيبت سفالگران لالجيني رقم بخورد و اين قصه دنباله‌دار همچنان با همين مضمون ادامه خواهد يافت و اين‌ها همه آنچه بود كه ما گفتيم و شايد هنوز هم كسي آن را جدي نگرفته است. مسئولان استاني و هنرمندان و سفالگران شايد اگر بشنوند در اختتامیه دوسالانه سفال و سرامیک، هنرمندان حاضر در آن دوسالانه به کره و اتریش برای برپایی نمایشگاه دعوت شدند؛ بيشتر به اين مهم پي ببرند كه اولين كالاي صادراتي استان در بازار رقابت نه تنها غايب است؛ بلكه از فرصت‌ها براي بازاريابي نيز محروم است.
مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی ارشاد در اختتامیه دوسالانه دهم سفال با اشاره به دعوت کشورهای کره و اتریش برای برپایی نمایشگاه آثار هنرمندان این دوسالانه، خرید آثار این دوسالانه را در اولویت کارهای هفته آینده دفتر هنرهای تجسمی عنوان کرد.
محمود شالویی با اشاره به درخواست کشورهای اتریش و کره برای برپایی نمایشگاهی از هنرمندان شرکت‌کننده در دوسالانه دهم سفال و سرامیک در این کشورها گفت: این دوسالانه نه تنها در داخل بلکه در خارج از کشور نیز بازتاب داشته است.
با تعریف‌هایی که داور اتریشی از کیفیت آثار داشته، مسئولان هنری این کشور درخواست برپایی نمایشگاهی از آثار برگزیده را در این کشور داشتند.
همچنین کره که دارای هنرمندان و آثار برگزیده‌ای در هنر سفال و سرامیک است، درخواست برپایی نمایشگاه را داشته است و سفال همدان كه جايگاه مطلوبي در بازار و رتبه برجسته‌اي در صادرات پيدا كرده است با ماندن پشت درهاي بسته چنين برنامه‌هايي كم كم از انتخاب خريداران محروم خواهد ماند.
با توجه به جهانی شدن هنر سفال و سرامیک ایران و با حضور دو داور خارجی از اتریش و ترکیه؛ تقاضای زیادي در یازدهمین دوسالانه سفال و سرامیک ایران از سوی هنرمندان مطرح اروپا شده است و این ابعاد بین‌المللی دوسالانه بود كه در گزارش 28 مهرماه همدان‌پيام هم نيز عنوان شد .
