شهرهای زیر زمینی سامن و ارزانفود از جمله شهرهای دستکند استان همدان است که انسان را به گذشتههای دور میبرد.
شهر زیرزمینی سامن در سال ۱۳۸۰ بر اثر اقدامات عمرانی شرکت مخابرات که برای فیبرنوری فعالیت میکردند کشف شد، خاستگاه این شهر به دوره اشکانیان برمیگردد. شهر زیرزمینی دیگر که در همدان واقع است، ارزانفود نام دارد.
این شهر درون یک پشته طبیعی ایجاد شده و بهصورت دستکند است، پس از انجام ۴ فصل کاوش، کارشناسان دوره تاریخی این شهر را متعلق به دوره اشکانیان و ساسانیان تخمین زدهاند. آب وجه اشتراک این دوشهر است که خبر از وجود شبکه آبرسانی در این شهرها میدهد.
شهری زیرزمینی پنهان که در جنوب غربی شهرستان ملایر و در بخش سامن واقع شده است، از جمله آثار بینظیر و بهجا مانده از دوران پیش از اشکانی است که 3 هزار و 500 سال قدمت دارد. باستانشناسان هسته اولیه شهر را متعلق به پیش از دوره اشکانیان میدانند که در طول تاریخ به وسعت آن افزوده شده است.
درحالحاضر حدود 25 اتاق این شهر کشف شده که در این اتاقها تعداد زیادی اسکلت متعلق به دوره اشکانی وجود دارد که دستنخورده باقی ماندهاند، همچنین در کنار اسکلتها هدایایی در کنار قبور گذاشته است.
بهدلیل رطوبت زیاد بخش عظیمی از این مکان هنوز در دل سنگها پنهان باقی مانده و به نظر میرسد آنچه درحالحاضر از این مکان کشف شده تنها بخش کوچکی از شهر است، این مجموعه تاریخی در فروردین ماه سال 87 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
معاون گردشگری ادارهکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان همدان از راهاندازی دستکندهای «سامن» ملایر و «ارزانفود» همدان در سال ۱۴۰۰ به شرط تخصیص اعتبار خبر داد.
علی خاکسار ادامه داد: امسال برای هردو پروژه یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان اعتبار درخواست کردهایم که اگر تأمین شود هردو شهر زیرزمینی استان بازگشایی خواهند شد.
وی با اشاره به اینکه این اعتبار از محل اعتبارات ملی درخواست شده و متأسفانه اعتباری از استان به آنها تعلق نمیگیرد، اضافه کرد: این دو پروژه تاکنون هیچ اعتباری از محل اعتبارات استانی دریافت نکردهاند.
خاکسار بیان کرد: از سال ۹۸ مرمت و ساماندهی ساختمان درنظر گرفته شده برای دستکند سامن آغاز شده و سال گذشته نیز اعتبار ۲۰۰ میلیون تومانی به این پروژه اختصاص پیدا کرد، تا پیش از تیرماه امسال کار ساختمان پایان مییابد و تکمیل دیگر قسمتها برای راهاندازی انجام میشود.
معاون گردشگری ادارهکل میراث فرهنگی استان همدان در پایان خاطرنشان کرد: در شهر زیرزمینی ارزانفود نیز از سال ۹۷ ساختمانی طراحی شده و در سال جاری ساختمان تکمیل میشود و بقیه قسمتها برای راهاندازی آماده خواهند شد.
شهر زیرزمینی پنهان در بخش «سامن» شهرستان ملایر، میراثی ۳ هزار و ۵۰۰ ساله از دوره اشکانیان است که اگر از آن مراقبت نشود ممکن است تا چند سال آینده پیش از آنکه مردم از آن بازدید کنند بهطور کامل تخریب شود.
امکان بازید از این مکان درحالحاضر برای علاقهمندان میسر نیست؛ اما امید است با عزم ملی، این مکان که نمونهای دیگر از عظمت تاریخ ایران است به یک قطب گردشگری مهم تبدیل شود.
