تقریباً هر روز اخباری درباره تخریب آثار باستانی کشور منتشر میشود. یکی از روش‌های آسیب و تخریب میراث ملی، تبلیغ گنج‌یابی است که به طور گسترده در فضای مجازی انجام میشود.
صفحه‌های مجازی که به تبلیغ شیوه‌های گنج‌یابی بی‌پروا گاه با نام و شماره تماس مشخص در حال فعالیت هستند و مردم را تشویق به حفاری غیر مجاز در مناطق تاریخی به قصد به دست آوردن عتیقه‌جات میکنند که تخریب و چپاول محوطه‌های باستانی را در پی دارد و نیازمند رسیدگی و شناسایی و تعقیب جدی این افراد است. در تازه‌ترین اخبار استانی خبری منتشر شد مبنی بر اینکه روز گذشته یک دستگاه گنج‌یاب از افراد سودجو در شهرستان ملایر توسط عوامل انتظامی کلانتری 13 کشف و ضبط شد.
به گزارش همدان‌پیام ، رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان ملایر ضمن تقدیر و تشکر از عوامل انتظامی بیان کرد: ساخت و خرید و فروش، نگهداری، تبلیغ و استفاده از هر گونه دستگاه فلزیاب منوط به دریافت مجوز از وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کشور است.
ابراهیم جلیلی با بیان اینکه متخلفان از مفاد این قانون به ضبط و مصادره دستگاه مذکور محکوم می‌شوند، افزود: چنانچه دستگاه فوق در حفاری غیرمجاز به قصد کشف‌اموال فرهنگی- تاریخی مورد استفاده قرار گیرد علاوه بر مجازات فوق، مرتکب به یک سال تا 3سال حبس مجازات مقرر در ماده (۵۶۲) قانون‌مجازات اسلامی - مصوب ۱۳۷۵.۳.۲ - محکوم میشود.
اما واقعاً تخریب هر مکانی به چه بهایی؟ در این زمینه لازم است مواردی را از نگاه کارشناسان بدانیم .
حامد مولایی کردشولی، باستانشناسی است که با رسانه‌ها در قالب یک نوشتار شکواییه خود را در میان گذاشته مواردی را مطرح کرده است.
این باستان‌شناس با این اشاره که «فضای مجازی جولانگاه افرادی شده است که کمر همت بستهاند تا که میراث ایران عزیز را به یغما برند. ایران امروز و میراثی که از گذشته تا به حال رسیده به جزء جان‌فشانی تک تک افراد جامعه میسر نمی‌شد»، این پرسش‌ها را مطرح کرد که وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در پیگیری و جلوگیری از آنها چه کرده است؟ شورای عالی فضای مجازی و قوۀ قضاییه چه برخوردی با این پدیده مخرب و شوم داشته‌‌اند؟
این باستان‌شناس، با معرفی صفحه‌های مجازی برخی از فعالان حوزه آموزش حفاری غیرمجاز، خرید فروش فلزیاب، عتیقه، که شماره تلفن خود را علنی در اختیار مخاطب قرار داده‌اند، رسیدگی به موضوع مطابق مواد ۸۸۵-۵۶۸ از قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵ و ماده ۶۶ از قانون آئین دادرسی کیفری ۱۳۹۳ را درخواست کرد.
حامد مولایی کردشولی همچنین یادآور شد: در اساسنامه میراث فرهنگی کشور، در تعریف میراث فرهنگی چنین آمده است «میراث فرهنگی، شامل آثار باقیمانده از گذشتگان است که نشانگر حرکت انسان در طول تاریخ بوده و با شناسایی آن زمینه شناخت هویت و خط حرکت فرهنگی او میسر میشود، انسان از همان زمانی که در ذهن خود توانست وقایعی را که در گذر زمان اتفاق افتاده به یاد بسپارد و آنها را به عنوان تجربه در زندگی روزمره خود به کار برد همان تجربه‌ها ارزش خاصی در نزد انسان پیدا کرد؛ زیراکه آنها با مشقت به دست آمده و از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته و حتی برخی از این تجربه‌ها جان مایه یک نسل بوده است.»
این باستان‌شناس تأکید کرد که میراث فرهنگی یکی از عوامل تضمین امنیت ملی و شالوده‌های آن به شمار می‌رود و تقویت بنیان‌های فرهنگ ملی و هویت ملی به این تضمین کمک شایانی می‌کند. لازمه هویت ملی، وحدت ملی، نشاط عمومی، توسعه پایدار، عزم یکپارچه برای ایجاد آینده‌ای سرشار از موفقیت در گرو پاسداری و زنده بودن میراث ملموس و ناملموس در همه اجزاء زندگی و تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌نویسی‌های کلان و خرد است.
این عضو جامعه باستانشناسی با اشاره به افزایش تعداد جویندگان گنج و عتیقه، ادامه داد: ایران با آثار غنی تاریخی که در دل خود دارد به عنوان بهشت باستانشناسی شهره است. متأسفانه هجم غارتگران میراث فرهنگی و آثار تاریخی روز به‌روز شدت یافته و نابودی آثار ارزشمند به طرز ناباورانه‌ای فزونی یافته است.
زمانی غارتگران میراث به صورت پنهانی دست به حفاری‌های غیرمجاز می‌زدند، اما امروز نه تنها حفاری در تپه‌ها و محوطه‌ها به سبک پیش ادامه دارد، بلکه صفحاتی در فضای مجازی به موهومات گنج‌یابی دامن زده و ویرانی میراث بشری که حاصل مرارت‌های بسیار انسان در طول تاریخ بوده است را به روش‌های گوناگون ترغیب میکنند؛ میراثی که حاصل تجربه مشقت‌‌بار و جان مایه نسل‌ها در طول حیات بشری بوده و شناسایی آن زمینه‌ساز شناخت هویت و خط حرکت فرهنگی او میشود و امروزه به جای آن‌که مورد پژوهش و مطالعه قرار گیرد، غارتگاه غارتگران شده است.
دشمنان تاریخ و هویت ملی این سرزمین به اشکال مختلف از جمله انواع تبلیغ در فضای مجازی کمر به نابودی آن بستهاند. این باستان‌شناس با بیان اینکه سخت است می‌بینیم که یک ملت چگونه تیشه به ریشه خود میزند و برای جلوگیری از این دشمنی با تاریخ کاری نمی‌توانیم انجام دهیم، تأکید کرد: حال و روز میراث ایران زمین وخیم است، بقایا و آثار کهن فرهنگی و تمدنی ایران زمین در حال ویرانی کامل است. امروز اگر فکری به حال آن نشود، فردا دیر است.
