مردادماه سال قبل بود که سید عزتا... ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در سفر خود به همدان اعلام کرد پرونده ثبت جهانی «هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» اولویت نخست وزارتخانه است و مصداق بارز این ادعا ارسال پرونده ثبت جهانی در زمستان همان سال به یونسکو بود.
از زمان ارسال پرونده به یونسکو، حال و هوای همدان رنگ و بویی دیگر به خود گرفت و آرام آرام هگمتانه اولویت نخست استان شد و اگرچه این مسیر با فراز و نشیب فراوان همراه بود اما در نهایت دستگاههای اجرایی و خدماترسان همصدا شدند و موضوع جهانی شدن همدان دغدغه همدان شد. تلاشها برای ثبت جهانی هگمتانه طی ماههای اخیر نشان داد درک جدیدی از اهمیت به میراثفرهنگی، تاریخ گذشتگان و ارزش فرهنگ نیاکان در مدیران شکل گرفته که بسیار ارزشمند است.
البته این تلاشها باید تا جهانی شدن همدان ادامه یابد تا در آینده نزدیک جامعه محلی از برکات آن بهرهمند شوند. مجموعه فرهنگی رسانه ای همدان پیام در اقدامی که حاصل مشورت گروه کارشناسی و توصیه مدیر ارشد استان برای پرداختن رسانه ها با برنامه های خلاقانه به موضوع ثبت جهانی بود دبیرخانه اطلاع رسانی پرونده "هگمتانه و مرکز تاریخی همدان" را در همدان پیام تشکیل داد .
گرامیداشت روز همدان و ورود ارزیاب یونسکو به استان روز گذشته فر صتی را فراهم کرد تا در دبیرخانه میزبان برخی مسئولان و کارشناسان حوزه میراث فرهنگی و گردشگری استان همدان باشیم که در ذیل گزیده ای ازیام ها را میخوانید.
محمدرضا عراقچیان، عضو هیئت علمی گروه معماری و شهرسازی دانشگاه بوعلیسینا
مزایای ثبت آثار تاریخی در فهرست میراث جهانی به رخ کشیدن ریشه و اصالت آن کشور است. همچنین پیامدهای مثبت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از مهمترین مزایای این اتفاق بزرگ است. ثبت جهانی «هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» باعث معرفی و شناسایی هرچه بهتر این استان تاریخی به سراسر جهان خواهد شد و قطعا در توسعه گردشگری استان نقش بهسزایی ایفا خواهد کرد.
این اتفاق مهم با پیگیری مدیران و همراهی مردم اتفاق خواهد افتاد و قطعا اطلاعرسانی دقیق، درست و بههنگام از روند پرونده باعث خواهد شد. ثبت جهانی «هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» دارای مزیتهای بیشمار علمی و پژوهشی است. در هگمتانه بیش از ۳۰ فصل پژوهشهای باستانشناختی صورت گرفته و نتایج ارزشمندی از این پژوهشها بهدست آمده است.
با ثبت جهانی و ارتباط با مجامع علمی معتبر دنیا و تحت حمایت سازمان علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو)، میتوان ابعاد دیگری از ارزشهای نهفته در هگمتانه را بهروی پژوهشگران و جامعه بشری گشود. مرکز تاریخی شهر همدان نیز، ویترینی از داشتههای فرهنگی متعدد و متنوع از ادوار تاریخی پیشین است. کمکهای فنی و اعتباری سالانه به این مجموعه از جانب یونسکو برای پژوهش و مطالعات تکمیلی و اقدامات حفاظت و مرمت این میراث ارزشمند از دیگر آوردههای ثبت جهانی میتواند باشد.
حمید بادامی نجات، رئیس کمیسیون سرمایهگذاری، مالی و گردشگری شورای شهر همدان
روز یکم شهریور همدان و پزشک و روز بزرگداشت ابن سینا را تبریک می گویم روز همدان روز شهری است که پایتخت تاریخ و تمدن کشور است و چقدر خوشحالیم که این روز با یک رویداد بزرگ برای کشور و شهر و استانمان مصادف شده و قرار است در این روزها پرونده ثبت جهانی همدان و هگمتانه و مرکز تاریخی همدان ارزیابی شود.
با ورود ارزیاب یونسکو در این روزها ما تلاشهای چندین ساله مجموعه های مختلف شهر از میراث فرهنگی، شهرداری، شورای شهر، دستگاه های اجرایی و... را در چند قدمی به نتیجه رسیدن میبینیم . قرار است همدان را در دنیا مطرح و جهانی کنیم و این رویداد ، اتفاق بزرگی برای حوزه گردشگری است و حتی بزرگترین رویداد قرن اخیر برای گردشگری همدان است که کمک می کند یکی از آثار بزرگ و فاخر شهرمان به دنیا معرفی شود.
تا امروز برای تشکیل پرونده همدان زحمات زیادی کشیده شده و حالا ارزیاب یونسکو کارها و اقدامات را ارزیابی می کند برنامه هایی که برای آینده داریم را می بیند و امیدواریم بتوانیم این مهم را اغنا کنیم و قطعاً با تلاشی که شکل گرفته است این اتفاق خواهد افتاد اما یادمان باشد مسئولیت ما از آن پس سنگین تر خواهد شد.
برای اینکه بتوانیم شهری در سطح جهان داشته باشیم اقداماتمان باید حرفه ای و با برنامه شود . حوزه گردشگری همدان را باید به صدر برسانیم همین طور که اولویت استان و شهر ما حوزه گردشگری شده است و باید کمک کنیم این مسیر و این ریل را برای همدان پیدا و ایجاد کنیم.
مردمان امروز راویان گذشته پر رمز و راز ایران هستند. «روایت میراث فرهنگی ایران» با ثبت جهانی آثار بهبود خواهد یافت و مشارکت مردم، رسانهها و هنرمندان ایران و جهان، زمینه این موضوع را تسهیل میکند.
پس از ثبت جهانیِ هگمتانه و مرکز تاریخی همدان، این میراث ارزشمند به مردم جهان تعلق دارد و «میراث بشری» است، پس باید خودمان را برای روایت جذاب، هنرمندانه و متمایز از این میراث باشکوه سرزمین ایران آماده کنیم.
مهدی حیدری، رئیس کمیسیون فنی عمرانی شورای اسلامی شهر همدان
امروز روز یادآورشکوه و عزت و افتخار شهر عزیزمان همدان است امیدواریم ما هم مثل گذشتگانمان روز به روز و سال به سال در اعتلای جایگاه این شهر و مردمانش وظیفه خود را انجام دهیم.ثبت جهانی هگمتانه به عنوان یکی از بزرگترین رویدادها در میراث تاریخی بشریت در دستور کار متولیان امر این روزهاست . امیدواریم بهترین تقدیر و اتفاق در این زمینه رقم بخورد و همدان دوست داشتنی و پاک و زیبای ما به همه دنیا شناسانده شود. ثبت جهانی یک اثر، اثری تاریخی را به میراث بشری پیوند میدهد.
حفاظت از این آثار پس از ثبت جهانی، در عین باقیماندن در حیطه حاکمیت کشور مربوطه، به عهده تمام کشورهای عضو یونسکو خواهد بود. هگمتانه قطعهای مهم از تمدن باستانی ایران و جهان است و با ثبت جهانی این اثر تاریخی، گوشهای مهم از مدنیت، فرهنگ و تاریخ سرزمین ما به جهانیان معرفی میشود. حفظ پیوند این اثر با بافت قدیمی شهر، فصل جدیدی به روی تپه باستانی هگمتانه گشوده شده که در فرآیند ثبت جهانی آن بسیار اثرگذار است.
ارزیاب یونسکو برای بازدید میدانی به همدان سفر میکند و با مقامات وزارت میراث فرهنگی و مسئولان ذیربط در همدان دیدار و گفتوگو دارد؛ همدان در تب و تاب ثبت جهانی است و ثبت جهانی «هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» ما را در روایت بخشی مهمی از تاریخ کشورمان فرا میخواند.
محمد صیفی کار، فعال و پیشکسوت گردشگری همدان
اولین سالی هست که گرامیداشت روز همدان در تقویم ثبت شده است . به این دلیل که دارایی های مغفول و دیده شده برای همدان بسیار است.
پرونده ثبت جهانی همدان 115 اثر تاریخی، فرهنگی، معماری و اقتصادی را در برمیگیرد و این مهم بیانگر آن است که در این پرونده تنها شامل هگمتانه نیست بلکه هگمتانه بخش اصلی آن است . عرصه پرونده ثبت جهانی"هگمتانه و مرکز تاریخی همدان" در آستانه روز همدان و گرامیداشت بوعلی سینا و پزشک مورد ارزیابی میدانی ارزیاب سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد "یونسکو" قرار میگیرد.
آنچه که در پرونده ثبت جهانی وجود دارد و باید به آن توجه کنیم وجود تمدنهایی از حکومت ماد تا امروز است این پرونده نامش هگمتان و مرکز تاریخی همدان هست ولی اگر قرار بود من برای آن اسم بگذارم نامش را ایران فرهنگی می گذاشتم چون ما در آن از تمام تاریخ حرف برای گفتن داریم.
اگر ما دنبال ثبت جهانی هستیم به دنبال ثبت ایران فرهنگی هستیم نه ایران جغرافیایی تا بتوانیم آن را به منصه ظهور برسانیم که مردم دنیا و ایران بدانند در همدان تا چه اندازه ظرفیت وجود دارد. اکنون که ایران و همدان در انتظار ثبت جهانی یکی از مهمترین و پر بارترین داراییهای تاریخی، فرهنگی، معماری و اقتصادی خود میباشد، بر ماست تا با تمهید مقدمات فنی، اجرایی و از همه مهمتر فرهنگی و اقتصادی، زمینههای لازم برای نیل به این هدف بزرگ را محکم، با اقتدار و با نگاه عمیق به حوزه ذینفعان را فراهم کنیم.
بر ماست تا با بر شمردن ظرفیتهای بی بدیل هنری و تاریخی این دیار که در موزهها و گنجینههای داخلی و خارجی نگهداری میشوند، موجبات بازشناخت این همه موجودیت فرهنگی، تاریخی و هنری را فراهم آوریم.
ثبت جهانی کمترین تلاش برای حفظ این همه ارزش و دارایی فرهنگی است که تلاش بی وقفه ما را برای بالندگی آن میطلبد.
تاریخ همدان سرشار از اتفاقات ارزشمند است. آثار به جامانده از پیشینیان خود گواه بر تاریخ همدان و قدمت ان است که لازم است با جهانی شدن هگمتانه این تاریخ بار دیگر مرور شود.
همدان پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین باید شایسته نامش شناسانده شود که این مهم با کمک رسانهها، ایجاد زیرساخت های لازم جهانی شدن همدان را فراهم میکند.
محسن جانجان، مدیر بنیاد ایرانشناسی استان همدان
ثبت جهانی «هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» اصالت این کهنشهر را به رخ جهانیان میکشد. از مهمترین مزایای ثبت آثار تاریخی در فهرست میراثجهانی به رخ کشیدن ریشه و اصالت آن و نیز پیامدهای مثبت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از مهمترین مزایای این اتفاق بزرگ درکشور است. ثبت جهانی «هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» باعث معرفی و شناسایی هرچه بهتر این استان تاریخی به سراسر جهان خواهد شد و قطعا در توسعه گردشگری استان نقش بهسزایی ایفا خواهد کرد.
این اتفاق مهم با پیگیری مدیران و همراهی مردم اتفاق خواهد افتاد و قطعا اطلاعرسانی دقیق، درست و بههنگام از روند پرونده باعث خواهد شد تا همه مردم دلسوزان میراثفرهنگی در جریان اتفاقات رخ داده قرار گرفته و به اقناعسازی افکار عمومی کمک میکند.
از دیگر مزایای ثبت جهانی، صیانت بافت تاریخی و داشتههای فرهنگی است، همچنین توسعه و حفظ ارزشهای گذشتگان که هنوز هم در کهنشهر همدان رگههایی از آن به چشم میخورد از برکات ثبت جهانی محسوب میشود. علاوه بر این، داشتههای فرهنگی مانند زبان، خوراک، پوشاک و... با ثبت آثار در فهرست جهانی یونسکو، ماندگار میشوند و آیندگان میتوانند یادگاریهای نیاکان خود را به خوبی بشناسند.
استان همدان آثار با جهانی شدن در معرض دید جهانیان قرار میگیرند و حفاظت و صیانت از آنها راحتتر انجام میشود.