■ همدانيها «روز همدان» را نميشناسند براي ملي شدن اين روز برنامهريزي كنيم
پيشنهاد انتخاب روزي با عنوان «همدان» براي نخستينبار یکم شهريور 1385 در يكي از مطبوعات محلي همدان مطرح شد. اين پيشنهاد در يادداشتي به قلم توكل دارائي انتشار پيدا كرد. وي به شهردار همدان عنوان كرده بود «روز تولد بوعليسينا را روز همدان كنيم»؛ اما گويا اين موضوع مورد استقبال شهرداري وقت قرار نميگيرد و آنها تصويب اين روز را منوط به صدور بخشنامه يا دستوري ارسالي از وزارت كشور ميدانند.
پس از آن تابستان 1386 بنياد بوعليسينا به پيشنهادي كه ارائه شده بود همزمان با همايش حكيم هزارهها جامه عمل ميپوشاند و به عنوان برنامه جنبي اين همايش ملي، «روز همدان» هم مطرح ميشود.
سپس استاندار وقت از پيشنهاد استقبال ميكند و سالروز شيخالرئيس ابوعليسينا پايه و اساسي ميشود براي گراميداشت «روز همدان» و حال امروز «روز همدان» است. روزي كه به حكم تقويم و به جهت زادروز بوعليسينا به نام او نامگذاري شد و از آنجا كه شيخالرئيس ابوعليسينا و همدان نام و ارتباطشان در هم تنيده است، يكم شهريور زادروز اين فيلسوف نامآشنا عنوان «روز همدان» را به خود گرفت.
اين سومين سال است كه «روز همدان» بهانهاي ميشود براي آنكه از همدان براي همدان بگويند. اين انتخاب و تقارن مناسبتي در اين سالها فرصتي است براي استاني كه چهار فصل دارد، كوه دارد، دشت دارد و زادگاه و سرزمين مشاهير و مفاخر بسياري است. در سالهايي كه گذشته است «روز همدان» كه از راه ميرسيد انتظار ميرفت چند ارگان پاي كار باشند، ميراث فرهنگي، اداره فرهنگ و ارشاد و تبليغات اسلامي، شهرداري همدان و در جايگاه ديگر دانشگاه علوم پزشكي قرار دارد كه به دلیل مناسبت روز پزشك و تولد بوعليسينا شرايط گردهم آمدن بزرگان علم و طب را فراهم ميآورند.
اما آيا اجراي اين برنامهها توانسته يا ميتواند همدان را در يك روز خاص از سال به ايران و جهان بشناساند.
صدف عليپور، كارشناس ارشد برنامهريزي گردشگري در این باره ميگويد: مناسبتي به عنوان «روز همدان» براي جامعه محلي غريب است چه رسد به گردشگران داخلي و خارجي. او معتقد است از يكچهارم جمعيت حدود 500 يا 600 هزار نفري شهر همدان كسي از چنين مناسبتي اطلاع ندارد و اين بدان معناست كه «روز همدان» تريبون خوبي نداشته است. از نگاه اين كارشناس، استان تاريخي همدان و شهر مركزي آن به دليل سابقه تمدن اثبات شده چند هزار ساله با هويت تاريخي و تمدني خود شهرت يافته است. عليپور معتقد است: اين اعتبار امروز محور برنامهريزيهاي بالادستي است؛ به طوري كه در جذب گردشگر نيز برنامهريزيها در استان به سمت و سوي ايجاد جاذبه براي گردشگران تاريخي و طبيعي بوده است. اما با وجود ضعف در معرفي و شناساندن ظرفيتهاي شهر و حتي مناسبتي با نام اين ديار به نظر ميرسد اين قدم و اين محوريت برنامهريزيها در ميان مصوبات كاغذي جلسات ميچرخد و كمتر به سرانجام ميرسد.
او صحه گذاشتن بر اين ادعا را غربت نام «روز همدان» در ميان جامعه محلي ميداند و اظهار ميکند: تا زماني كه چنين مناسبتي محوريت معرفي استان قرار نگيرد نميتوان گفت «روز همدان» بر شناساندن سرزمين مادها به گردشگران داخلي و خارجي تأثيرگذار است.
صادق ميرشاهولد، كارشناس امور فرهنگي نيز ميگويد: اگر بخواهيم برگزاري «روز همدان» را در اين شش سال بررسي کنیم و جدا از تعريف و تمجيدها، كردهها و ناكردهها را بازبيني كنيم بايد ادعا كرد تا به امروز جاي شهرداري در بطن كار خالي به نظر ميرسيده است.
از نگاه اين كارشناس، پرداختن به مناسبت «روز همدان» در هر صنف، ارگان يا ادارهاي در كنار شهرداري و ميراث فرهنگي بايد مورد توجه قرار گيرد و هر ارگان بر اساس عرصه فعاليت و نوع ارتباط با گروههاي مختلف جامعه بايد اين روز را به آنها بشناساند اما تا به امروز اين مهم محقق نشده است. وي معتقد است: براي معرفي «روز همدان» اصناف و بازاريان ميتوانند يكي از تأثيرگذاران در اين حوزه باشند كه همواره جايشان در ارائه برنامههاي متمايز به اين مناسبت خالي بوده است.
مهرداد ملكي، تورگردان تهراني وقتي در جريان روزي با عنوان همدان آن هم در بهترين فصل سفر از سال قرار ميگيرد، ميگويد: در اين سالها حتي يك پكيج تور توسط تورگردانان استان به فروشندگان و اجراكنندگان تور ارائه نشده است كه بخواهند همدان را براي «روز همدان» به گردشگران معرفي كنند.
اين فعال گردشگر اظهار میکند: «روز همدان» ميتواند به يك مناسبت متمايز در اجراي برنامههاي تورهاي گردشگري تبديل شود. در سالهاي اخير گردشگران براي همايش يا بزرگداشت مولاناشناسي براي رفتن به قونيه از ماهها قبل در انتظار خريد تور قونيه هستند آنوقت بوعليسينا با آن همه گستره معرفياش و همدان با آن همه تعدد جاذبههايش نتوانسته است در محوريت برنامهريزيهاي تورهاي گردشگري قرار گيرد و اين خود يك ضعف بزرگ است كه بايد برنامهريزان سفر در استان برايش چارهاي بينديشند.
مصطفي الوندي، كارشناس معماري هم وقتي در جريان مناسبت «روز همدان» و تقارن اين روز با تولد بوعليسينا قرار ميگيرد، ميگويد: شخصيت علمي بوعليسینا و همدان به عنوان شهری تاريخي از یک سو و معماری بناي آرامگاه بوعليسينا که نقطه عطف معماري ايراني است از سوی دیگر نيازمند توجه است.
اين كارشناس ادامه میدهد: «روز همدان» ميتواند بهانهاي براي برگزاري همايشهاي معماري ايراني با محوريت اِلمان بوعليسينا باشد؛ چرا در چنين شهري با وجود آرامگاههايي با معماري متمايز همچون بوعليسينا و باباطاهر نبايد شاهد تحول صورت معماري شهري باشيم. چه سازوكار و راهكاري مناسبتر از چنين مناسبتي و چه بهانهاي بهتر از چنين بهانهاي كه همدان پايلوت معماري بناهاي خاص در ايران باشد و به اين بهانه سالي يكبار پاي معماران ايراني به اين ديار باز شود و اين گردهمايي خروجياش تحول سيماي شهري همدان شود.
به هر حال «روز همدان» سال 1393 هم از راه رسيد و برنامهها در همايشی با عنوان «عقلانيت در حكمت سينوي»، حضور وزير فرهنگ و ارشاد اسلامی، پخش مستقيم برنامه از شبكههاي سراسري و برگزاري نمايشگاه عكس و يكي دو مراسم رونمايي خلاصه شد. اميد آنكه با راهكارهايي كه كارشناسان ارائه دادند در سالهاي آينده شاهد ملي و حتي بينالمللي شدن «روز همدان» باشيم.
