حجم بالای تخلفات رانندگان تاکسیهای اینترنتی و شکایت های مردمی از فعالیت این گروه از مسافربرها، در کنار نبود آمار و اطلاعات لازم در خصوص رانندگان تاکسی های اینترنتی، باعث شد که پلیس راهور استان اعلام کند که تاکسیهای اینترنتی مانند اسنپ، تپسی و ماکسیم در همدان باید با قرار گرفتن در زیر مجموعه تاکسیرانی ساماندهی شوند.
این خبری است که اخیرأ رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی همدان بر آن تأکید کرده و تاکسی اینترنتیها را به اجرای قانون دعوت کرده است.
تولد نخستین تاکسی اینترنتی ایران در اسفند ۱۳۹۳ خط پایانی شد بر سیطره ۷۰ ساله تاکسیهای تلفنی در بازار حمل و نقل خصوصی.
تاکسیهای تلفنی یا همان آژانسیها از سال ۱۳۲۵ تا اواخر زمستان ۱۳۹۳ چنان بازار انحصاری برای خود درست کرده بودند که ورود هر جویای کاری به این بازار بسیار سخت و طاقت فرسا بود.
این وضعیت شباهت زیادی به ورود افراد جویای کار به حیطه تاکسیهای زرد رنگِ سازمان تاکسیرانی داشت.
بالا بودن قیمتها، کم بودن تعداد خودروها و مدت زمان طولانی انتظار برای اعزام خودرو، تخلفات نسبتا بالای رانندگان و نظارت ضعیف بر عملکرد آنها و پایین بودن کیفیت خودروهای فعال در شبکه آژانسها، انتقادات زیادی را متوجه دستاندرکاران مؤسسات اتومبیل کرایه و تاکسیهای تلفنی میکرد اما گوش شنوایی برای شنیدن انتقادهای مردم وجود نداشت.
سازمان تاکسیرانی شهرداری هم در شهرهای مختلف سرگرم مدیریت ناوگان تاکسیهای زرد رنگ و سواریهای خطی در قالب تاکسیهای سبز رنگ بود.
بازار ناوگان نقل و انتقال خصوصی مسافر تا تولد نخستین شرکت تاکسی اینترنتی در زمستان ۱۳۹۳ بین سازمان تاکسیرانی و اتحادیه موسسات اتومبیل کرایه و تاکسیهای تلفنی تقسیم شده بود اما با پا به عرصه گذاشتن نخستین اپلیکیشن تاکسییاب که بعدها اسنپ نام گرفت، ورق طوری برگشت که به جرأت میتوان عنوان "مردمیسازی" ناوگان حمل و نقل درون شهری و بین شهری خصوصی بر آن گذاشت.
حالا جای مسافران ناراضی با آژانسیهای غیر پاسخگو عوض شده و این مسافران هستند که با سرعت و بدون محدودیت تصمیم میگیرند با چه قیمت و چه کیفیتی سفر کنند. البته نباید فراموش کرد که جایگاه فعلی تاکسیهای آنلاین در بازار کسب و کار کشور به راحتی به دست نیامده است.
گفته میشود عمده سهام شرکت اسنپ متعلق به شرکت ایرانسل و MTN است که این دو شرکت تصمیم گیرنده اصلی سیاستها هستند. سهام این دو شرکت در اسنپ روی هم رفته حدود ۶۰ درصد است.
این دو شرکت از اواسط دهه ۱۳۸۰ که رسماً مجوز راهاندازی دومین اپراتور تلفن همراه در ایران را دریافت کردند با یکدیگر شریک بودند. بر اساس اطلاعاتی که از ایرانسل منتشر شد این شرکت با سهامداری ۵۱ درصدی شرکت گسترش الکترونیک ایران و ۴۹ درصدی شرکت امتیان که اپراتور اصلی مخابراتی در آفریقای جنوبی است، آغاز به کار کرد.
بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط بنیاد مستضعفان، شرکت گسترش الکترونیک ایران به عنوان سهامدار اصلی اسنپ متعلق به این بنیاد است. بنیاد مستضعفان و شرکت امتیان بخش عمدهای از سهام اسنپ را نیز در اختیار دارند.
علاوه بر بنیاد و امتیان، شرکت آلمانی راکت اینترنت نیز حدود ۳۰ درصد سهام اسنپ را در اختیار دارد. عیاد الکثر و محمود الفوز از سهامداران اصلی شرکت آلمانی و از موسسان اسنپ در ایران هستند. افزون بر همه اینها حدود ۱۰ درصد سهام اسنپ متعلق به فروشگاههای زنجیرهای هایپراستار بوده و به همین دلیل است که اگر قصد خرید اینترنتی از هایپراستار را داشته باشید به اسنپ مارکت هدایت میشوید.
با این توضیح و با گسترش فعالیت این نوع مسافربرها، تیر ماه سال 96 بود که نخستین تاکسی اینترنتیها در همدان آغاز به کار کردند.
کم کم با رونق فعالیت تاکسی اینترنتیها برنامه هوشمند "اسمپ" بر روی تلفنهای همراه هوشمند شهروندان نصب شد و مسافران هزینه سفر را به راحتی به صورت آنلاین یا نقدی پرداخت کردند.
گفته میشود هم اینک بیش از 80 درصد جابهجاییها در استان همدان توسط تاکسی اینترنتیها انجام میشود. که این رقم باید بسیار قابل توجه باشد.
سال 96 ابتدای آغاز به کار تاکسی اینترنتی در همدان اعلام شد که روزانه بین 600 تا 800 سفر در همدان توسط تاکسی اینترنتی اسمپ انجام میشود و حدود یکهزار نفر در این سفرها جابجا میشوند.
با این حال اما گفته می شود که هنوز فعالیت این نوع مسافربرها در همدان بدون مجوز از سازمانهای مربوطه است و احیانا اگر تخلفی صورت گیرد معلوم نیست که کدام نهاد به آن رسیدگی خواهد کرد.
با وجود لزوم تاکسیهای اینترنتی در کنار 3437 تاکسی و 267 ون در همدان و نیز فعالیت بسیاری از جویای کاران و جوانان بیکار در این بخش، اما انتقاد از فعالیت این تاکسیها از سوی مسئولان و به ویژه شورای شهر مطرح بوده و آنان در این خصوص همکاری پلیس راهنمایی و رانندگی را میخواستند.
حتی دی ماه سال 1400 بود که فرماندار همدان فرصت یک هفتهای به ساماندهی این نوع تاکسیها داد تا شرکتهای متولی آنان در تهران با ایجاد دفتر نمایندگی اقدام به گرفتن مجوز کنند.
از 6 تاکسی اینترنتی فعال در همدان 5 مورد مجوز لازم را ندارند و تنها یک مورد با ایجاد دفتر به فعالیت خود ادامه داده است.
نکته اینجاست که نه تاکسی رانی و نه راهنمایی و رانندگی حتی آمار قابل استنادی در خصوص تعداد خودروهای فعال و رانندگان این بخش ندارد.
آخرین آماری که حدود یکسال پیش در این خصوص منتشر شد فعالیت 2 هزار تاکسی اینترنتی را نشان میداد اما با این حال آمار درستی نه ازخودروها و رانندگانشان و نه جابهجاییها و ....از سوی شرکتهای تاکسی اینترنتی در دست نیست.
شاید لازم باشد که مسئولان مرتبط از پلیس راهنمایی گرفته تا تاکسیرانی در خصوص فعالیت قانونمند تاکسی اینترنتیها به لحاظ جابه جایی ایمن تدابیری بیندیشند.
در آخرین خبر رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی شهرستان همدان گفته است: تاکسیهای اینترنتی مانند اسنپ، تپسی و ماکسیم باید با قرار گرفتن در زیر مجموعه تاکسیرانی ساماندهی شود.
فرخ جمالی در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: ۸۰ درصد جابجایی مسافر در شهر همدان توسط تاکسیهای اینترنتی صورت میگیرد در حالیکه این خودروها مجوز فعالیتی ندارند.
وی اضافه کرد: خودروهای اینترنتی در برخی از استانها در ذیل مجموعه شهرداری و تاکسیرانی در حال فعالیت هستند که در همدان نیز باید با برگزاری نشست مشترک، نسبت به ساماندهی وضعیت این خودروها اقدام لازم انجام گیرد.
رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی شهرستان همدان ادامه داد: بر این اساس خودروهای اینترنتی مجاز به ورود به محدوده طرح زوج و فرد نیستند بنابراین در صورت ورود به محدوده طرح، توقف در دور میادین، ایستگاههای اتوبوس و تاکسی اعمال قانون میشود.
جمالی افزود: تاکنون آمار دقیقی از تعداد خودروهای اینترنتی ارائه نشده است همچنین برخی مواقع شاهد فعالیت رانندگانی به جز افرادی که اسم آنها در سیستم تاکسی اینترنتی ثبت شده هستیم که اقدام به جابجایی مسافر میکنند.
وی گفت: طبق قانون خودروهای اینترنتی حق نصب تبلیغ، علائم زائد و نام محل فعالیت بر روی خودرو نیستند و در صورت مشاهده، پلیس این قبیل رانندگان را اعمال قانون میکند.
رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی شهرستان همدان اضافه کرد: علاوه بر اعمال قانون، راننده خودروی اینترنتی باید نسبت به رفع اثر تبلیغ در همان محل اقدام کند.
